"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1328 E., 2022/1561 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 3. Tüketici Mahkemesi
SAYISI : 2018/196 E., 2020/132 K.
Taraflar arasındaki sözleşmenin feshi-alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı vekilinin başvurusunun reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... ... Bankası A.Ş. vekili tarafından duruşma istemli temyiz edilmekle kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, 10.07.2023 tarihinde duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir.
Belli edilen günde gelen davacı asil ... ve vekili Avukat ... ile davalı vekili Avukat ...'in sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için uygun görülen saat 14.00'te Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; davalı ile yüklenici şirket arasında Ankara, Gölbaşı, 118012 ada, 1 parsel sayılı taşınmazda inşa edilen ONS İncek Residence Projesinde bulunan C Blok, 657 nolu konutun satışı için 02.06.2014 tarihinde Gayrimenkul Satış Sözleşmesi imzalandığını, 247.000,00 TL konut bedelinin 40.000,00 TL kısmının davalı yüklenici şirketin banka hesaplarına nakit olarak yatırıldığını, geriye kalan 206.198,00 TL'nin ise davalı bankadan 120 ay süreli konut finansman kredisi kullanılarak ödendiğini, projenin tamamlanma tarihinin 30.09.2016 olduğunu, dava tarihi itibariyle projenin tamamlanmadığını, teslim ve dava tarihi arasında inşaatta hiçbir faaliyet bulunmadığı gibi bir ilerleme sağlanmadığını ileri sürerek; davalı şirkete ödenen 40.000,00 TL'nin ödeme tarihinden itibaren yürütülecek ticari faizi ile birlikte davalı şirketten tahsiline, kredi sözleşmesinin feshi ile bankaya ödenen ana para, faiz ve kredi masrafları toplamı toplamı 91.589,12 TL'nin davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, söz konusu miktarın davacıya ödenmesinden sonra satışa konu bağımsız bölümün davalı yüklenici adına tesciline, bankanın sorumlu olmadığının kabulü halinde ise davalı yüklenici şirkete ve kredi sözleşmesine dayalı olarak bankaya ödenen 246.925,00 TL'nin ödeme tarihinden itibaren ticari faiziyle birlikte tahsilini istemiş, 23.12.2019 tarihli ıslah dilekçesi ile meydana gelen 126.377,21 TL zararın 91.589,12 TL kısmına dava tarihinden, 34.788,09 TL kısmına ise ıslah tarihinden itibaren faiz yürütülerek davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini istemiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... ... Bankası A.Ş.; davacıya kendi bulduğu ve belirlediği bir taşınmazın alımı ile ilgili olarak davacının talebi üzerine bankaca sadece konut finansmanı sağlandığını, bu nedenle herhangi bir iddia ve talepten bankanın sorumlu tutulmasının hukuken mümkün olmadığını, Ön Ödemeli Konut Satışları Hakkında Yönetmeliğe göre satıcı tarafından bankaya satış bedelinin iade edilmemesi durumunda, bankanın müşteriye karşı yerine getirmesi gereken bir yükümlülüğü bulunmadığını, taşınmazın teslim tarihinin 30.09.2016 dava açılış tarihinin 10.05.2018 olduğu göz önünde bulundurularak TKHK'nın 35 ... maddesinin ikinci fıkrasına göre dava konusu talep ve iddiaların bir yıllık hak düşürücü süre içinde sürülmediğini savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı yüklenici şirket; davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacı ile davalı banka arasında imzalanan kredi sözleşmesinin bağlı kredi niteliğinde olduğu, Gayrimenkul Satış Sözleşmesinde sözleşmeye konu konutların 30.09.2016 tarihinde teslim edileceğinin belirtildiği, ancak dava tarihi itibariyle teslimin gerçekleşmediği, tüketicinin satılanı geri vermeye hazır olduğunu belirterek sözleşmeden dönme hakkının bulunduğu, bununla birlikte davacı vekilinin talebini raporda belirtilen tutar üzerinden ıslah ettiği gerekçesiyle, davanın kısmen kabulüne, davacı ile davalı ONS Tüketim Malları Otomotiv Gıda İnşaat Paz. ve Tic. A.Ş. arasındaki gayrimenkul satım sözleşmesi ile buna bağlı olarak davalı ... ... Bankası A.Ş. arasındaki konut finansman sözleşmesinin feshine, 126.377,21 TL'nin, 91.589,12 TL'sine dava tarihinden bakiyesine ıslah tarihinden itibaren yürütülecek kanuni faizi ile birlikte davalılardan müşterek ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, Ankara ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 118012 ada, 1 parselde kayıtlı C blok, 2.kat, 657 numaralı bağımsız bölümün davacı adına olan tapu kaydının iptali ile davalı ONS Tüketim Malları Otomotiv Gıda İnşaat Paz. ve Tic. A.Ş. adına tesciline, davanın davalı ONS Tüketim Malları Otomotiv Gıda İnşaat Paz. ve Tic. A.Ş.'ne karşı yöneltilen 5.211,91 TL'lik kısmı yönünden feragat mahiyetindeki ıslah talebi nedeniyle reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı banka vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı ... ... Bankası A.Ş. vekili; konut satış sözleşmesinde belirtilen konut teslim tarihinin 30.09.2016, dava tarihinin ise 10.05.2018 olduğunu, buna göre, TKHK'nın 35 ... maddesinin ikinci fıkrası uyarınca 1 yıllık dava açma süresinin hak düşürücü süre niteliğinde olduğunu, bağlı kredi iddiası bir yıllık hak düşürücü süre içinde ileri sürülmediğini, dava dilekçesinde davacı tarafından teslim süresinin revize edildiği yönünde bir kısım iddialarda bulunulmuş ise de, sözleşmelerin nispiliği ilkesi gereğince bir sözleşmenin, kural olarak, onu imzalayan taraflar açısından hak ve yükümlülük doğuracağını, bankanın, davacı ile diğer davalı arasında imzalanan sözleşmenin tarafı olmadığı gibi davacı ile diğer davalı arasında yapıldığı iddia edilen konut teslim tarihinin uzatıldığına yönelik anlaşmaya muvafakat etmediğini ve anlaşmayı onaylamadığını, bilirkişi raporunun hüküm kurmaya elverişli olmadığını belirterek mahkeme kararının kaldırılması ile müvekkili yönünden davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dava dosyası kapsamı, davada toplanan kanıtlar, ilk derece mahkemesi gerekçesi ile davacı tüketici, davalıların anlaşmalı proje olarak tanıttığı siteden konut satın almış olup davalılar arasında yapılan protokol ve ekleri ile konut kredisi sözleşmesi ve ipotek içeriği itibarıyla kullanılan kredinin bağlı kredi niteliğinde olduğu, davalı satıcı / yüklenici ONS Tüketim Malları ... A.Ş., davacıya gönderdiği 24.08.2016 tarihli yazı ile teslim tarihini Ekim 2017 tarihi olarak yenilediği, buna göre dava, davalı satıcı / yüklenici şirket tarafından konut teslim tarihinin Ekim 2017 tarihinden itibaren TKHK'da öngörülen 1 yıllık hak düşürücü süre içinde olmak üzere 10.05.2018 tarihinde açıldığı, konut finansman kuruluşunun sorumluluğu kullanılan kredi miktarı ile sınırlandırılmış olup davacının konutu davalı satıcı / yüklenici şirket ile aralarında bulunan satış sözleşmesi gereğince 247.000,00 TL'ye satın aldığı ve davalı bankadan 206.198,00 TL konut kredisi kullandığı, davada davacı tarafından ödendiği tespit edilen toplam 126.377,21 TL ödeme miktarı gözetildiğinde, davalı bankanın kullanılan kredi miktarı kapsamında olmak üzere davacı tarafından, davalı satıcı / yüklenici şirkete ödenen konut bedelinden müteselsilen sorumlu olduğu gerekçesiyle oy çokluğu ile davalı bankanın istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı banka vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; diğer davalı ve davacının teslim süresinin revize edildiğine ilişkin ... yanlı beyanının bankayı bağlamayacağını, bu nedenle davanın hak düşürücü süre içinde açılmadığını, söz konusu kredinin bağlı kredi niteliğinde olmadığını ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, gayrimenkul satış sözleşmesinin feshedilmesi neticesinde davalı bankanın kullandırdığı kredi nedeniyle ödenen bedelden sorumlu olup olmadığı, davanın hak düşürücü süre içerisinde açılıp açılmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6502 sayılı Kanunun 11 ... maddesinde; "(1) Malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketici;a) Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme,
b) Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme,
c) Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme,
ç) İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme, seçimlik haklarından birini kullanabilir. Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür.
...............................
(5) Tüketicinin sözleşmeden dönme veya ayıp oranında bedelden indirim hakkını seçtiği durumlarda, ödemiş olduğu bedelin tümü veya bedelden yapılan indirim tutarı derhâl tüketiciye iade edilir.
(6) Seçimlik hakların kullanılması nedeniyle ortaya çıkan tüm masraflar, tüketicinin seçtiği hakkı yerine getiren tarafça karşılanır. Tüketici bu seçimlik haklarından biri ile birlikte 11.1.2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu hükümleri uyarınca tazminat da talep edebilir."
2. Aynı Kanun'un 3 üncü maddesinde; "(k) Tüketici: Ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden ... veya tüzel kişiyi,...
ı) Sağlayıcı: Kamu tüzel kişileri de dâhil olmak üzere ticari veya mesleki amaçlarla tüketiciye hizmet sunan ya da hizmet sunanın adına ya da hesabına hareket eden ... veya tüzel kişiyi,"
3. Aynı Kanun'un 73 üncü maddesinde; "(1)Tüketici işlemleri ile tüketiciye yönelik uygulamalardan doğabilecek uyuşmazlıklara ilişkin davalarda tüketici mahkemeleri görevlidir."
4. Aynı Kanun'un 35 ... maddesinde; "Bağlı kredi sözleşmesi; konut finansmanı kredisinin münhasıran belirli bir konutun satın alınması durumunda bir sözleşmenin finansmanı için verildiği ve bu iki sözleşmenin objektif açıdan ekonomik bir ... oluşturduğu sözleşmedir.
Bağlı kredilerde, konutun hiç ya da gereği gibi teslim edilmemesi nedeniyle tüketicinin bu Kanunun 11 ... maddesinde belirtilen seçimlik haklarından birini kullanması hâlinde, satıcı ve konut finansmanı kuruluşu müteselsilen sorumludur. Ancak, konut finansmanı kuruluşunun sorumluluğu; konutun teslim edilmemesi durumunda konut satış sözleşmesinde veya bağlı kredi sözleşmesinde belirtilen konut teslim tarihinden, konutun teslim edilmesi durumunda konutun teslim edildiği tarihten itibaren, kullanılan kredi miktarı ile sınırlı olmak üzere bir yıldır." şeklinde düzenlemeler yer almaktadır.
3. Değerlendirme
1. Dosya içerisinde yer ... ve davalılar arasında imzalanan garantörlük sözleşmesi, kullanılan kredinin davalı şirket hesabına aktarılmış olması, inşaatın tamamlanması seviyesi dikkate alındığında kullanılan kredinin bağlı kredi kapsamında olduğu anlaşılmıştır.
2. Davacı ile davalı ONS Tüketim Malzemeleri Otomotiv Gıda Pazarlama ve Ticaret A.Ş. arasında düzenlenen Gayrimenkul Satış Sözleşmesinde bağımsız bölümün teslim tarihi 30.09.2016 olarak kararlaştırılmış, ancak davalı firmanın davacıya hitaben yazdığı 16.08.2016 tarihli yazı ile teslim tarihinin Ekim 2017 tarihine ertelediği hususunun bildirildiği anlaşılmaktadır. Her ne kadar davalı bankaca, davalı satıcı şirketin teslim süresinin revize edildiğine ilişkin ... yanlı beyanının bankayı bağlamadığı, bu nedenle davanın banka açısından hak düşürü süre içerisinde açılmadığı ileri sürülmüş ise de; 6502 sayılı TKHK'nın 1 ... maddesinde; "Bu Kanunun amacı; kamu yararına uygun olarak tüketicinin sağlık ve güvenliği ile ekonomik çıkarlarını koruyucu, zararlarını tazmin edici, çevresel tehlikelerden korunmasını sağlayıcı, tüketiciyi aydınlatıcı ve bilinçlendirici önlemleri almak, tüketicilerin kendilerini koruyucu girişimlerini özendirmek ve bu konulardaki politikaların oluşturulmasında gönüllü örgütlenmeleri teşvik etmeye ilişkin hususları düzenlemektir." şeklindeki düzenleme dikkate alındığında, konutun teslim tarihinin revize edildiğine ilişkin bildirimin davalı bankaya yapılmamış olması tüketici aleyhine sonuç doğuramaz. Kaldı ki, bankaya teslim tarihinin revize edildiğine ilişkin bilgilendirmede bulunmak da davalı satıcı şirketin yükümlülüğündedir. Bu durumda kanunun amacına aykırı olacak şekilde davalı bankaya bildirimin yapılmaması hususu davacı tüketici açısından aleyhe değerlendirilemeyecek olup, konutun teslim tarihi Ekim 2017 olarak kabul edilerek davanın kanunda öngörülen bir yıllık hak düşürücü süre içinde açıldığı tespiti yerinde olmakla davalının temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
8.400 TL Yargıtay duruşması vekalet ücretinin davalı bankadan alınıp davacıya verilmesine,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz eden davalı ... ... Bankası A.Ş.ye yükletilmesine,
Dosyanın ilk derece mahkemesine, kararın bir örneğinin kararı veren Ankara Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
10.07.2023 tarihinde oy çokluğuyla karar verildi.
(Muhalif)
KARŞI OY
Türk hukukunda bağlı tüketici kredilerine dair yasal düzenleme, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un 30 uncu maddesinde yer almaktadır. Buna göre; "Bağlı kredi sözleşmesi, tüketici kredisinin münhasıran belirli bir malın veya hizmetin tedarikine ilişkin bir sözleşmenin finansmanı için verildiği ve bu iki sözleşmenin objektif açıdan ekonomik ... oluşturduğu sözleşmeyi ifade eder. Bağlı kredilerde, mal veya hizmet hiç ya da gereği gibi teslim veya ifa edilmez ise satıcı, sağlayıcı ve kredi veren, tüketicinin satış sözleşmesinden dönme veya bedelden indirim hakkını kullanması hâlinde müteselsilen sorumludur." Kanun hükmünden hareketle, bağlı tüketici kredilerinde bankanın kanundan ... bir sorumluluk üstlendiği anlaşılmaktadır. Bu kapsamda, tüketicinin kanunda tanınan birtakım seçimlik haklarını kullanması halinde bankanın satıcı veya sağlayıcı ile birlikte müteselsilen sorumluluğu söz konusu olmaktadır. Bankanın müteselsil sorumluluğunun sınırları ise kanun ile belirlenmiş durumdadır. Bankanın sorumluluğu; malın teslim veya hizmetin ifa edilmediği durumlarda satış sözleşmesinde veya bağlı kredi sözleşmesinde belirtilen malın teslim veya hizmetin ifa edilme tarihinden, malın teslim veya hizmetin ifa edildiği durumlarda malın teslim veya hizmetin ifa edildiği tarihten itibaren, kullanılan kredi miktarı ile sınırlı olmak üzere bir yıldır. Anlaşıldığı üzere sorumluluk bir yıl ile sınırlandırılmıştır.
Bankanın sorumluluğu bir yıl ile sınırlandırılmıştır. TBK m.165 “Kanun veya sözleşme ile aksi belirlenmedikçe, borçlulardan biri kendi davranışıyla diğer borçluların durumunu ağırlaştıramaz.” hükmünü içermektedir. Dava konusu olayda davalı bankanın haberi olmadan diğer davalı tarafından teslim süresinin ileri bir tarihe ertelenmesi ve davacının buna ... göstermesi davalı banka açısından bağlayıcı değildir. Banka ilk sözleşme şartlarına göre kredi ... olup, ilk sözleşme şartlarına göre sorumludur. Öyle olunca ilk sözleşme de belirtilen teslim tarihinden itibaren bir yıllık süre başlayacaktır. Dava tarihinden itibaren bu bir yıllık hak düşürücü süre dolduğundan, banka açısından davanın hak düşürücü süre geçtiğinden dolayı retedilmesi ve bu gerekçe ile kararın davalı banka lehine bozulması gerektiğinden değerli çoğunluğun görüşüne katılamıyorum.