"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 24. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/703 E., 2022/994 K.
DAVA TARİHİ : 15.09.2014
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... Asliye Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2021/309 E., 2022/201 K.
Taraflar arasındaki menfi tespit ve muarazanın giderilmesi davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından duruşma istemli temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, 24.10.2023 tarihinde duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir
Belli edilen günde gelen davacı vekili Av. ... ile davalı vekili Av. ...'un sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra işin daha derinlemesine incelenmesi heyetçe zorunlu görüldüğünden 2797 sayılı Yargıtay Kanunu'nun 24 üncü maddesinin birinci fıkrası ve Yargıtay İç Yönetmeliği'nin 21 inci maddesinin üçüncü fıkrası gereğince görüşmenin bırakıldığı 02.11.2023 tarihinde Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; taraflar arasında 07.09.2009 tarihinde başlayan elektrik abonelik ilişkisi bulunduğunu, abonelik sanayi tarifesi üzerinden ücretlendirilmekte iken davalı tarafından mevzuata aykırı olarak sanayi sicil belgesi ibraz edilmediği gerekçesiyle ticarethane ... olarak tarifenin değiştirildiğini, tarife değişikliği üzerine 2010 yılının 10. ayından 2012 yılının 12. ayına kadar toplam 24 aylık tüketimine ilişkin sanayi-ticaret farkı hesaplanarak 5.486.872,40 TL bedelli fatura gönderildiğini, sanayi sicil vizesi zamanında yenilenmiş olup mevzuata aykırılık bulunmadığını, herhangi bir uyarı ve bildirim yapılmaksızın fark fatura gönderilmesinin haksız ve hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek; 5.486.872,40 TL elektrik faturasının iptaline, muarazanın men'ine, davacının borcunun bulunmadığının tespitine, faturalarının sanayi abone grup tarifesi üzerinden düzenlenmesinin devamına karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; davacı şirketin önceden sanayi tipi elektrik kullanmaktayken sanayi sicil belgesinin süresinin dolduğunu ve yenilendiğini gösteren bir belgeyi sunmadığını, ... 29.10.2010 tarihli ve 3002 sayılı kararına uygun olarak gerekli bildirimler yapıldıktan sonra, sanayi sicil belgesinin dolum tarihinden sonraki dönemde davacı şirkete ticarethane abone grubundan fatura düzenlendiğini, dava konusu faturaların ilişkin olduğu dönemlerde yürürlükte olan mevzuata göre yenilenmiş vizesini ibraz etmeyen davacının tüketimlerinin ticarethane tarifesinden ücretlendirilmesinin doğru olduğunu, taraflar arasındaki perakende satış sözleşmesinde de bu hususun açıkça kararlaştırıldığını belirterek, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davaya konu edilen faturaların 2010 Aralık-2012 Aralık dönemine ilişkin olduğu, davaya konu edilen fatura döneminde davacı abone tarafından sanayi sicil belgesi vizesi yaptırılarak davalıya ibraz edilmemiş ise de, 31.12.2015 tarihinden önceki dönemlere ilişkin olarak Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun 29.12.2010 tarihli ve 3002 sayılı kararının eki olan 21 Dağıtım Şirketi İçin Tarife Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esaslar’ın 1. maddesinin A bendi, 01.01.2013 tarihinden itibaren uygulanan Dağıtım Lisansı Sahibi Tüzel Kişiler ve Görevli Perakende Satış Şirketlerinin Tarife Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esasların, Abone Gruplarının Tanımı ve Tespiti, Sanayi Abone Grubu başlıklı 2. maddesi uyarınca elektrik şirketlerinin sanayi abone grubundakilere vize bitim tarihinden en az iki ay önce sanayi sicil belgelerinin yenilenerek ibraz edilmemesi halinde tüketimlerini ticarethane abone grubundan faturalandırılacağına dair yazılı olarak bilgilendirme yükümlülüğünün getirildiği, ancak somut olayda davalı ... tarafından davaya konu dönem ile ilgili davacı aboneye gönderilen faturalarda davalı şirket tarafından bilgilendirme yükümlülüğünün yerine getirilmediği, bu nedenle davalı şirket tarafından davalı hakkında sanayi-ticarethane tarife farkının talep edilemeyeceği, bu haliyle tarife farkını içeren 5.486.872,40 TL bedelli faturadan kaynaklı davacı tarafın davalı ... şirketine borçlu olmadığı gerekçesiyle, davanın kabulü ile dava konusu G-... nolu 5.486.872,40 TL bedelli faturanın iptali ile davacının davalı şirkete bu faturadan kaynaklı borçlu olmadığının tespitine, muarazanın bu şekilde giderilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; davalı şirketin bildirim yükümlülüğü bulunmadığını, Mahkemece maddi hataya dayalı olarak dava konusu fatura döneminde yürürlüğe giren mevzuat hükmünün uygulandığını, bu kapsamda davacı tarafından sicil belgesinin ibraz edilmesi gereken Aralık 2010-Aralık 2012 döneminde yürürlükte olmayan mevzuata istinaden davalı şirkete bildirim yükümlülüğü atfedilmesinin ve somut uyuşmazlığa mevzuat hükmünün yanlış uygulanmasının ağır bir yargılama hatası olduğunu ileri sürerek; İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; yargılama sırasında görüşüne başvurulan 31.01.2022 tarihli bilirkişi heyet raporunun hüküm kurmaya ve istinaf denetimine elverişli olduğu, Mahkemece kurulan hükümde usul ve esas yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle, davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesindeki sebepleri tekrar ederek, kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, sanayi sicil belgesinin ibraz edilmemesi nedeniyle abonenin tarifesinin değiştirilmesinden kaynaklı faturadan borçlu olmadığının tespiti ve muarazanın giderilmesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6948 sayılı Sanayi Sicil Kanunu'nun 2 nci maddesinde; sanayi işletmelerinin sanayi siciline kaydettirilmesi ve karşılığında alınacak sanayi sicil belgesinin gerektiğinde yetkili memurlara ibraz olunmasının zorunlu olduğu, hükme bağlanmıştır.
2. Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun 29.12.2010 tarihli ve 3002 sayılı kararının eki olan 21 Dağıtım Şirketi İçin Tarife Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esaslar’ın 1 nci maddesinin A bendinde; "6948 sayılı Sanayi Sicili Kanununda tanımı yapılan ve ilgili resmi kuruluşça onaylı sanayi sicil belgesini ibraz eden sanayi işletmeleri bu abone grubu kapsamındadır. Sanayi abone grubu tarifesi uygulanması bakımından sanayi sicil belgelerinin, ilgili resmi kuruluş tarafından yayımlanan tebliğ çerçevesinde geçerliliği esas olup, ilgili resmi kuruluş tarafından vize edilen sanayi sicil belgelerinin onaylı bir sureti eş zamanlı olarak dilekçe ekinde ibraz edilir. Sanayi sicil belgelerinin vize bitim tarihinin içinde bulunduğu fatura döneminden sonraki ilk fatura dönemi sonuna kadar yenilenerek dilekçe ekinde ibraz edilmemesi halinde tüketimleri ticarethane abone grubu tarifesinden faturalandırılır." denilmektedir.
3. 01.01.2013 tarihinden itibaren uygulanan Dağıtım Lisansı Sahibi Tüzel Kişiler ve Görevli Perakende Satış Şirketlerinin Tarife Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esasların, Abone Gruplarının Tanımı ve Tespiti, Sanayi Abone Grubu başlıklı 2 nci maddesinde; "(1) 6948 sayılı Sanayi Sicili Kanununda tanımı yapılan ve ilgili resmi kuruluşça onaylı sanayi sicil belgesini ibraz eden sanayi işletmeleri bu abone grubu kapsamındadır. Görevli perakende satış şirketinden enerji alan müşteriler sanayi sicil belgesini görevli perakende satış şirketine, başka bir tedarikçiden enerji alan müşteriler ise sanayi sicil belgesini dağıtım şirketine ibraz ederler. Sanayi abone grubu tarifesi uygulanması bakımından sanayi sicil belgelerinin, ilgili resmi kuruluş tarafından yayımlanan tebliğ çerçevesinde geçerliliği esas olup, ilgili resmi kuruluş tarafından vize edilen sanayi sicil belgelerinin onaylı bir sureti eş zamanlı olarak dilekçe ekinde ibraz edilir.
Görevli perakende satış şirketinden enerji alan müşteriler için görevli perakende satış şirketi, görevli perakende satış şirketi dışında bir tedarikçiden enerji alan dağıtım sistemi kullanıcısı müşteriler için dağıtım şirketi sanayi abone grubundaki tüketicileri vize bitim tarihinden en az iki ay önce sanayi sicil belgelerinin yenilenerek ibraz edilmemesi halinde bu tüketicilerin tüketimlerinin ticarethane abone grubundan faturalandırılacağına dair yazılı olarak bilgilendirmekle yükümlüdür. Bildirim yapılmasına rağmen sanayi sicil belgelerinin vize bitim tarihinden itibaren 30 (otuz) gün içerisinde yenilenerek dilekçe ekinde ibraz edilmemesi halinde bu tüketicilerin verilen 30 (otuz) günlük süre sonrasındaki ilk fatura döneminden itibaren tüketimleri ticarethane abone grubu tarifesi üzerinden faturalandırılır. Görevli perakende satış şirketi, dağıtım şirketini abone grubu değişikliği hakkında bilgilendirir." hükmüne yer verilmiştir.
4.6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (6098 sayılı Kanun) 52 nci maddesinin birinci fıkrası; ''Zarar gören, zararı doğuran fiile razı olmuş veya zararın doğmasında ya da artmasında etkili olmuş yahut tazminat yükümlüsünün durumunu ağırlaştırmış ise hâkim, tazminatı indirebilir veya tamamen kaldırabilir.'' şeklindedir.
3.Değerlendirme
1.Taraflar arasındaki sözleşmenin Özel Hususlar başlıklı 3 üncü maddesinde; 6948 sayılı Sanayi Sicil Kanununda tanımı yapılan ve ilgili resmi kuruluştan alınan onaylı sanayi sicil belgesinin yasa gereği vize işlemlerinin iki yılda bir yenilenerek İl Müdürlüğüne ibraz edilmesi gerektiği, aksi halde EPDK’nın almış olduğu karar ve Tarife Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esasların 1. maddesinde belirtildiği üzere sanayi aboneliği tanımlanmış ve sanayi sicil belgelerinin vize bitim tarihi içinde bulunduğu fatura döneminden sonraki ilk fatura dönemi sonuna kadar yenilenerek ibraz edilmemesi halinde tüketimlerin ticarethane abone grubu tarifesi üzerinden faturalandırılacağı hususunun açıkça düzenlenmiş olduğu, dava konusu faturaların 2010 Aralık-2012 Aralık dönemine ilişkin olup yukarıda açıklanan mevzuat kapsamında davalının 01.01.2013 tarihinde itibaren bildirim yükümlülüğünden bahsedilebileceği, dava konusu fatura döneminde sanayi abone grubundan faturalandırılan abonelere yenilenen vizenin ibraz edilmemesi halinde ticarethane abone grubundan faturalandırma yapılmadan önce bilgilendirme yapılacağına ilişkin bir düzenleme yer almadığı gibi abonelik sözleşmesi kurulurken davacının açıkça bilgilendirildiği hususları birlikte değerlendirildiğinde; vizesi bitmiş abonenin, tarifesini ticarethane abone grubu tarifesinden faturalandırmadan önce davalı ... şirketinin müşterisini bilgilendirme yükümlülüğünün olmadığı, davacının sanayi sicil belgesini aldıktan sonra süresi içinde davalıya sunması gerektiği, taraflar arasında yapılan sözleşme ve yasal mevzuata göre davalının fark faturası tahakkuk ettirmekte haklı olduğu anlaşılmaktadır.
2. Diğer taraftan davalının 2 yıl boyunca sanayi sicil belgesi vizesini sunmayan davacının aboneliğine ilişkin ticarethane abone grubundan tahakkuk yapmadığı, her ay sanayi abone grubu faturası düzenlediği ve davacının bu faturalara istinaden yaptığı ödemeleri kabul ettiği, bu haliyle yukarıda belirtilen mevzuat kapsamında zararın artmasına sebebiyet verdiği açıktır.
3.Hal böyle olunca İlk Derece Mahkemesince, taraflar arasında yapılan sözleşme ve fatura dönemindeki yasal mevzuata göre, davalının fark faturası tahakkuk ettirmekte haklı olduğu ancak 2 yıl boyunca ticarethane abone grubundan tahakkuk yapmayarak zararın artmasına sebebiyet verdiği ve müterafik kusurlu olduğu göz önünde bulundurularak uyuşmazlığın esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken, davacı aboneye gönderilen faturalarda davalı şirket tarafından bilgilendirme yükümlülüğünün yerine getirilmediği, bu nedenle davalı şirket tarafından sanayi-ticarethane tarife farkının talep edilemeyeceği yönündeki yanılgılı gerekçeyle davanın kabulüne karar verilmesi, doğru görülmemiş bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
İlk Derece Mahkemesi kararının davalı yararına BOZULMASINA,
17.100,00 TL Yargıtay duruşması vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalıya verilmesine,
Peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
02.11.2023 tarihinde oy çokluğuyla karar verildi.
K A R Ş I O Y
Taraflar arasındaki uyuşmazlık; sanayi sicil belgesinin zamanında ibraz edilmemesi nedeniyle abonenin tarifesinin değiştirilmesi neticesinde ticarethane aboneliği esas alınarak geçmişe yönelik fatura düzenlenip düzenlenemeyeceği noktasındadır.
Sayın Çoğunluk görüşü ve tarafımca da kabul edildiği gibi; taraflar arasında yapılan sözleşme ve fatura dönemindeki yasal mevzuata göre davalının fark faturası tahakkuk ettirmekte haklı olduğu hususunda görüş uyuşmazlığı bulunmamaktadır. Ancak, Sayın Çoğunluk, 2 yıl boyunca davalı ... şirketinin ticarethane abone grubundan tahakkuk yapmayarak zararın artmasına sebebiyet verdiği gerekçesiyle, davalıyı müterafik kusurlu kabul etmiştir. Oysa, bozma gerekçesinde de belirtildiği üzere; vizesi bitmiş abonenin tarifesini ticarethane abone grubu tarifesinden faturalandırmadan önce davalı ... şirketinin müşterisini bilgilendirme yükümlülüğünün olmadığının anlaşılmasına; keza, davacının sanayi sicil belgesini aldıktan sonra süresi içinde davalıya sunması gerektiğinin anlaşılmış olmasına göre; davalının müterafik kusurundan bahsedilemez.
Bozma kararının; müterafik kusura yönelik Sayın Çoğunluğun görüşüne, açıkladığım nedenle iştirak edilmemiştir. 02.11.2023