"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/317 E., 2022/285 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairemizin 18.02.2021 tarihli ve 2020/2610 E., 2021/1697 K. sayılı ilamıyla İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı dava dilekçesinde; ...Optik isimli işyerinin sahibi olduğunu, kuruma fatura ettiği bir kısım reçetelerde yazılı malzemelerin hasta ya da yakınına teslim edildiğine ilişkin reçete arkasındaki yazı ve imzanın hasta veya hasta yakınına ait olmadığının tespit edilmesi nedeniyle Kurum tarafından hakkında; 2011 yılı Sosyal Güvenlik Kurumu optik sözleşmesinin 6.3.2 inci maddesi uyarınca cezai şart tahsili ve uyarı cezası verilmesi işlemleri uygulandığını, aynı sözleşmenin 4.3.15 inci maddesi uyarınca ilgili reçete bedellerinin faiziyle birlikte tahsilinin talep edildiğini ve 6.3.14 üncü maddesine göre; mesul müdür, müessese sahibi veya müessesede çalışanlar tarafından reçetede veya reçete ekindeki belgede haksız kazanç elde edilmesini sağlayacak nitelikte tahrifat yapıldığının veya sahte reçete, reçete ekindeki sahte belgenin kuruma fatura edilmesi gerekçesiyle cezai şart tahsili ile sözleşmenin 6 ay süreyle feshine karar verildiğini beyanla, söz konusu işlemlerin haksız olması nedeniyle iptaline, muarazanın giderilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; Kurum işlemlerinin yerinde olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 06.11.2013 tarihli ve 2011/754 E., 2013/813 K. sayılı kararıyla; çekişmeye konu reçetelerin sahte olduğunun belirlendiği ve bu nedenle davalı kurumun sözleşmenin feshi ve para cezası uygulanmasına yönelik işleminin yanlar arasındaki sözleşme hükümlerine uygunluğu saptanmakla ispatlanamayan davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 18.02.2021 tarihli ve 2020/2610 E., 2021/1697 K. sayılı ilamıyla davacının sair temyiz itirazlarının reddi ile dava konusu uyuşmazlıkla ilgili işlemlerin tamamlanmamış olması nedeniyle Kurumun isnat ettiği eylemleri gerçekleştirdiği anlaşılan davacı hakkında lehine olan 2018 yılı sözleşmesinin 5.3.1, 5.3.6 ve 5.4.2 inci maddelerinin uygulanarak belirlenecek ceza miktarı üzerinden bir karar verilmesi gerekçesiyle İlk Derece Mahkemesinin kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile 2009 yılı sözleşmesine göre teslim edilmeyen malzemelere ilişkin reçete bedellerinin 5 katı şeklinde uygulanan yaptırımın 2018 yılı sözleşmesi gereğince teslim edilmeyen reçete bedellerinin 2 katı şeklinde 784,70 TL olarak uygulanması gerektiği, ayrıca davacının sahtecilik eylemini gerçekleştirdiğine dair kesinleşmiş mahkumiyet hükmü bulunmadığından davanın kısmen kabulüne, davalı kurum tarafından düzenlenen 03.08.2011 tarihli yazı uyarınca davacının 6 ay süreyle sözleşmenin feshi ve davacıdan 22.357,92 TL para cezası tahsili işlemine ilişkin kararın kısmen iptaline, davacının yazılı olarak uyarılmasına ve fazladan tahsil edilen 7.024,06 TL'nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine, taraflar arasındaki muarazanın giderilerek sözleşmenin aynı koşullarla devamına karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı temyiz dilekçesinde özetle, davanın kısmen kabul edilmesine rağmen lehine vekalet ücretine ve yargılama giderine hükmedilmesi gerektiği dikkate alınmadan hatalı karar verildiğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle, mahkemece alınan bilirkişi kök ve ek raporunun hükme esas almaya yeterli olmadığını, davaya konu reçetelerin sahte olduğunun Kurumca belirlenmiş olması nedeniyle sözleşmenin feshi ve para cezası uygulanmasına yönelik işlemlerin hukuka ve mevzuata uygun yapıldığını, bilirkişi raporlarına karşı yaptıkları itirazların değerlendirilmeden karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, Kurum tarafından davacı hakkında 2011 yılı Sosyal Güvenlik Kurumu optik sözleşmesine göre uygulanan cezai işlemlerin yerinde olup olmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2018 Yılı Sosyal Güvenlik Kurumu görmeye yardımcı tıbbi malzemelerin teminine ilişkin sözleşme’nin 5.3.1 inci maddesi şöyledir;
“Müessese tarafından Kuruma fatura edilen reçetelerde bulunması gereken hasta/hasta yakınına ait imzanın hasta/hasta yakınına ait olmadığının tespit edilmesi halinde, ilgili reçete içeriğinde yer alan malzeme bedelinin 2 (iki) katı ceza koşulu uygulanır ve müessese yazılı olarak uyarılır. Aynı fiilin tekrarı halinde ilgili reçete içeriğinde yer alan malzeme bedelinin 5 (beş) katı tutarında ceza koşulu uygulanarak sözleşme 1 (bir) ay süreyle askıya alınır. Ancak hasta reçete muhteviyatı malzemeyi aldığını beyan etmesi durumunda bu madde hükmü uygulanmaz.”
2. 2018 Yılı Sosyal Güvenlik Kurumu görmeye yardımcı tıbbi malzemelerin teminine ilişkin sözleşme’nin 5.3.6 ıncı maddesi şöyledir;
“Müessese sahibi/mesul müdürü veya çalışanlar tarafından reçete/reçete eki belgede tahrifat yapıldığının tespit edilmesi halinde ilgili müessese yazılı olarak uyarılır ve reçete bedelinin 10 (on) katı tutarında ceza koşulu uygulanır. Aynı fiilin tekrarı halinde reçete bedelinin 20 (yirmi) katı tutarında ceza koşulu uygulanarak sözleşme 1(bir) yıl süreyle feshedilir”
3. 2018 Yılı Sosyal Güvenlik Kurumu görmeye yardımcı tıbbi malzemelerin teminine ilişkin sözleşme’nin 5.4.2 inci maddesi şöyledir;
“Müessese tarafından sözleşmenin (5.4.1) maddesinin (a) bendinde belirtilen fiil/fiillerden, bir fatura dönemi için uygulanacak ceza koşulunun hesaplanması reçete bazında yapılır. Bir reçetede birden fazla usulsüz fiilin tespit edilmesi durumunda ceza koşullarından en yüksek olanı esas alınır. Bir fatura döneminde ceza koşulu gerektiren fiil/fiillerin birden fazla reçetede tespit edilmesi halinde belirlenen ceza koşulu her bir reçete için ayrı ayrı hesaplanıp bu bedeller toplanmak suretiyle tahsil edilir. Yine aynı sözleşme döneminde, sözleşmenin (5) başlıklı maddesinde belirtilen fiil/fiillerden sözleşmenin feshini gerektiren birden fazla farklı fiilin işlendiğinin tespiti halinde uzun olan fesih süresi uygulanır.”
4. 2018 Yılı Sosyal Güvenlik Kurumu görmeye yardımcı tıbbi malzemelerin teminine ilişkin sözleşme’nin 5.4.16 ıncı maddesi şöyledir;
“Bu sözleşmenin yürürlük tarihinden önceki sözleşme hükümlerine göre Kuruma fatura edilen ve kontrolleri Kurum tarafından bu sözleşmenin imzalandığı tarihten sonra yapılan ya da kontrolleri yapılmış olmakla birlikte fesih ile ilgili işlemlerin henüz tamamlanmadığı durumlarda tespit edilen fiil/fiiller için Kurumca bu sözleşmenin (5) numaralı maddelerinde yer alan hükümleri uygulanır. Ancak tespiti yapılan fiil/fiiller için reçetenin veriliş tarihinde geçerli olan sözleşme hükümlerinin uygulanması optisyenlik müessesesi tarafından Kurumdan yazılı olarak talep edilirse reçetenin veriliş tarihinde yürürlükte olan sözleşmedeki ceza koşulu ve fesih hükümleri uygulanır.”
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, mahkemece Dairemizin 18.02.2021 tarihli ve 2020/2610 E., 2021/1697 K. sayılı bozma ilamına uyulmasına göre, davalı vekilinin asagıdaki paragrafların kapsamı dısında kalan sair temyiz itirazları yerinde görülmemistir.
2. Dairemiz bozma ilamında, davacının; sair temyiz taleplerinin reddine karar verilmiş olmakla Kuruma haksız kazanç elde edilmesini sağlayacak nitelikte sahte reçete fatura ettiği artık sabit olmuştur. Hal böyle iken mahkemece bozma ilamına uyulmuş olmasına rağmen, yeniden yapılan yargılama neticesinde davacının sahtecilik eylemini gerçekleştirdiğine dair kesinleşmiş bir mahkumiyet hükmü bulunmadığından Kurum tarafından 2011 Yılı Sosyal Güvenlik Kurumu Görmeye Yardımcı Tıbbi Malzemelerin Teminine İlişkin Sözleşme’nin 6.3.14 üncü maddesinin davacı hakkında uygulanamayacağına karar verilmiş olması hatalıdır.
3. Davacının, uyuşmazlığa konu 6 reçetede; reçetelerin arkasındaki yazı ve imzaların hasta veya hasta yakınına ait olmaması ve Kuruma sahte reçete fatura etme eylemlerini birlikte gerçekleştirdiği Kurumun 2018 Yılı Sosyal Güvenlik Kurumu görmeye yardımcı tıbbi malzemelerin teminine ilişkin sözleşmenin 5.4.2 inci maddesine göre; davacının eylemlerinden cezası en yüksek olanını esas alması gerektiğinden, sözleşmenin 5.3.6 ıncı maddesinde yer alan hükme göre ceza miktarını belirlemesi gerekecektir. Hal böyle olunca davacı hakkında 2018 sözleşmesine göre verilecek nihai ceza; uyarı cezası ve 6 reçete bedelinin 10 katı olan 3.923,50 TL cezai şart olmalıdır. Ayrıca Kurumca reçete bedellerinin faiziyle davacıdan tahsiline karar verilmesi işlemi de 2018 yılı sözleşmesine göre yerindedir. Mahkemece davanın kısmen kabulü ile 6 ay süreyle davacının sözleşmesinin feshi ve 18.038,25 TL cezai şart işleminin iptaline hükmedilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, İlk Derece Mahkemesinin kararının bu sebeple bozulması gerekmiştir.
4. Bozma nedenine göre, davacının vekalet ücreti ve yargılama gideri talebine ilişkin temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik gerek görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple,
1. Davalının sair temyiz itirazlarının reddine,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının 1086 sayılı HUMK'nın 428 inci maddesi gereğince davalı yararına BOZULMASINA,
3. Bozma nedenine göre, davacının vekalet ücreti ve yargılama gideri talebine ilişkin temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına,
4. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Geçici 3 üncü maddesi atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde davacıya iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
02.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.