"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1198 E., 2022/1368 K.
KARAR : Davanın reddi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen itirazın iptali davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Gaziantep Bölge Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; konteyner inşa işi için davalıdan malzeme siparişinde bulunduğunu ve ödemesini de T.C Ziraat Bankası ... Şubesinde bulunan hesabı üzerinden davalının Ziraat Bankası hesabına 08.12.2017 tarihinde 40.000 TL, 12.12.2017 tarihinde 30.000 TL, 14.12.2017 tarihinde 10.000 TL ve 14.12.2017 tarihinde 50.000 TL olarak havale ettiğini ancak davalının anlaşma gereğini yerine getirmeyerek konteyner malzemelerini göndermediği gibi aldığı parayı da iade etmediğini, bunun üzerine davalı hakkında icra takibi başlattığını ancak davalı tarafından haksız olarak itiraz edildiğini ileri sürerek icra takibine yapılan itirazın iptali ile icra inkar tazminatına karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı davaya cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 20.02.2019 tarihli ve 2018/359 E., 2019/143 K. sayılı kararı ile; banka dekontlarındaki havalelerin açıklama kısmında “konteyner malzeme alım bedeli” ibaresinin yer aldığı, davalının ise söz konusu parayı ihtirazi kayıt koymadan çektiği ve şerhin aksini ispat yükünün davalıda olduğu, ayrıca dava konusu edilen bedelin de likit olduğu gerekçesiyle; davanın kabulü ile takibe yapılan itirazın iptali ile takibin devamına, icra inkar tazminatının davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 15.12.2021 tarihli ve 2020/470 E., 2021/1954 K.sayılı kararı ile; Bölge Adliye Mahkemesince; taraf sıfatının yargılamanın her aşamasında ileri sürülebileceği ve ileri sürülmese dahi hakim tarafından re’sen de göz önüne alınabileceği, dekontların açıklama kısmında "Şehri Nuh İnş. Gıda Turizm Oto. Ltd.Şti. 6 Mot Tuğ Kom AÜB yaşam konteyner malzeme alım bedeli" yazdığı ve davacının davalının hesabına para gönderdiği hususunda uyuşmazlık olmadığı, davacının kendi hesabından gönderdiği paraların tahsilini isteme yetkisine haiz olduğu, dolayısıyla davacının husumet ehliyetinin bulunduğu ve kendi hesabının davacı tarafından Kemal Yakışıklı isimli bir kişinin adına para göndermek amaçlı kullanıldığı ve aracı hesap niteliğinde olduğu, dolayısıyla işle ilgili herhangi bir ortaklığının bulunmadığını beyan ettiği ancak bu beyanların husumet itirazı olmayıp davanın esasına yönelik olması ve ilk derece mahkemesinde ileri sürülmemiş olması sebebi ile inceleme konusu yapılamayacağı, ancak takibe itirazında faize itiraz edilmiş olması ve dosya kapsamından davalının temerrüde düşürülmediğinin anlaşılmasına göre faiz istemi yönünden reddine karar verilmesi gerektiğine dair davalının istinaf nedenlerinin yerinde olduğu, kanunda yazılı haller dışında yargılama giderlerinin aleyhine hüküm verilen taraftan alınması gerektiği, o sebeple dava açılırken yatırılan peşin karar harcının davalıdan alınarak davacıya iadesine karar verilmesi gerektiğine ilişkin davacının istinaf nedeninin yerinde bulunduğu gerekçesiyle taraf vekillerinin istinaf başvurularının ayrı ayrı kabulüne İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak davanın kısmen kabulü ile takip dosyasına yapılan itirazın 130.000 TL asıl alacak yönünden iptali ile takibin devamına, alacağın likit olması sebebiyle asıl alacak üzerinden hesaplanan 26.000 TL icra inkar tazminatının davalıdan tahsiline, karar tarihi itibariyle alınması gereken 8.880,30 TL karar ve ilam harcından peşin alınan 2.255,90 TL harcın mahsubu ile bakiye 6.624,40 TL harcın davalıdan alınarak hazineye gelir kaydına, davacı tarafından yatırılan 2.255,90 TL peşin harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 27.04.2022 tarihli ve 2022/2557 E., 2022/4223 K. sayılı ilamı ile;
"Somut olayda; davacı alacaklı ... İcra Müdürlüğünün 2018/598 E. sayılı icra takibinde 08.12.2017 tarihli 40.000 TL, 12.12.2017 tarihli 30.000 TL, 14.12.2017 tarihli 10.000 TL ve 14.12.2017 tarihli 50.000 TL bedelli havale dekontlarına dayanmış olup, dekontların açıklama kısmında ise "yatıran Şehri Nuh İnş. Gıda Turizm Oto. Ltd. Şti. 6 Mot. Tuğ. Kom. AÜB yaşam konteyner malzeme alım bedeli" yazmaktadır. Davacının hesabından davalının hesabına belirtilen miktarda paranın gönderildiği hususunda uyuşmazlık yoktur. Uyuşmazlık davacının hesabından gönderilen paralara ilişkin olarak “yatıran” ifadesinde yer verilen şirket nam ve hesabına gönderilip gönderilmediği, davacının şirketi temsil konusunda yetkili olup olmadığı noktasında toplanmaktadır. Salt paranın hesabından gönderilmiş olmasının davacıya parayı geri alma yetkisi vermez. Dava dışı şirket adına yatırılan paranın geri istenebilmesi için şirketi temsil ve parayı tahsil yetkisinin de davacının uhdesinde bulunması gerekmektedir.
Ne var ki; ilk derece mahkemesince; davacının, dava dışı Şehri Nuh. İnş. Gıda Turizm Oto. Ltd. Şti. ile olan bağlantısı araştırılmamıştır.
Hal böyle olunca bölge adliye mahkemesince; havalelerin yapıldığı tarihte davacının, dava dışı şirket ile ilişkisi araştırıldıktan sonra davacının dava konusu parayı hangi sıfatla gönderdiği açıklığa kavuşturularak dava konusu meblağı geri isteme yetkisi olup olmadığı, buna bağlı olarak davada taraf sıfatının bulunup bulunmadığının tespiti gerekirken, eksik incelemeye bağlı olarak paranın davacının hesabından gönderilmiş olduğu gerekçesi ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiş olmesı doğru görülmemiş bozmayı gerektirmiştir." gerekçesi ile kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; havalelerin yapıldığı tarihte davacının dava dışı şirket ile ilişkisinin araştırılması, sonra davacının dava konusu parayı hangi sıfatla gönderdiğinin açıklığa kavuşturulması, dava konusu meblağı geri isteme yetkisi olup olmadığı, buna bağlı olarak davada taraf sıfatının bulunup bulunmadığının tespiti için yapılan 23.09.2022 tarihli duruşmada davacı vekili; parayı yatıran kişinin müvekkili olduğunu, müvekkilinin ... İnş. Gıda Tur. Oto. Ltd. Şti.'nin temsilcisi veya ticari vekili olmadığını, kendi adına yatırdığını beyan ettiği, davalı vekilinin ise; dekonttaki açıklama bölümüne itibar edilmesinin gerektiğini, davacının açıklama bölümünde ... İnş. Gıda Tur. Oto. Ltd. Şti. adına yatırdığını beyan ettiğini, şirkete ait müvekkilinin herhangi bir ticari vekil veya temsilcisi olmadığını beyan ettiği gözetildiğinde davacının davada taraf sıfatının bulunmadığı tespit edilerek ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 20.02.2019 tarihli 2018/359 E., 2019/143 K. sayılı kararının kaldırılmasına, davacının davada taraf sıfatının bulunmadığının tespiti ile, açmış olduğu davasının usulden reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince Yargıtay Bozma İlamının aksine tahkikat aşamasında herhangi bir araştırma yapılmadığını, ayrıca dava konusu havale işlemine konu paraların davacı müvekkilinin banka hesabı üzerinden yatırılmış olduğunun sabit olduğunu, havalede adı geçen ... İnş. Gıda Tur. Oto. Ltd. Şti. temsilcilerinin beyanlarına başvurulmadığını, davalı tarafın iddialarına dayanak somut bir delil bulunmadığından verilen kararın usul ve kanuna aykırı bulunduğunu ileri sürerek; kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava; malzeme alımına ilişkin olarak havale ile gönderilen bedelin malzemelerin teslim edilmemiş olması iddiasına dayanan iadesi amacıyla başlatılan icra takibine yapılan itirazın iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 114 üncü maddesi: (1) Dava şartları şunlardır:
d) Tarafların, taraf ve dava ehliyetine sahip olmaları; kanuni temsilin söz konusu olduğu hâllerde, temsilcinin gerekli niteliğe sahip bulunması.
e) Dava takip yetkisine sahip olunması.
2. Aynı Kanunun 116 ncı maddesi: (1) "İlk itirazlar aşağıdakilerden ibarettir:
a) Kesin yetki kuralının bulunmadığı hâllerde yetki itirazı.
b) Uyuşmazlığın tahkim yoluyla çözümlenmesi gerektiği itirazı.
c) İş bölümü itirazı" hükümlerine amirdir.
3. Değerlendirme
Dava açma hakkı kural olarak o hakkın sahibine ait olup bu durum aktif husumet olarak adlandırılır. Yukarıda belirtilen HMK'nun 116 ncı maddesine göre husumet kanuni ilk itirazlardan olmadığından davanın her aşamasında ileri sürülebilir ve taraflar ileri sürmese bile mahkemece re'sen gözetilir. Bu halde temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle uyulmasına karar verilen Daire bozma ilamına göre, davacı vekilinin Bölge Adliye Mahkemesi’nde yapılan duruşmadaki beyanlarına ve havale dekontundaki açıklamaya göre, davacının temyiz itirazlarının reddi ile kararın onanması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
29.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.