"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 13. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1584 E., 2022/1519 K.
DAVA TARİHİ : 12.01.2017
KARAR : Davanın kısmen kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bursa 8. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2017/18 E., 2019/140 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile yeniden esas hakkında davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düsünüldü:
I. DAVA
Davacı; mülkiyeti Maliye Hazinesine (Orman Bölge Müdürlüğü) ait taşınmazı yaklaşık 20 yıldır ecrimisil ödeyerek çay bahçesi olarak kullandığını, ecrimisil bedellerini davalı şirkete ödediğini, 2016 yılının Haziran ayında dava dışı Osmangazi Belediye Başkanlığı tarafından kendilerine encümen kararı gönderilerek ecrimisil bedellerinin haksız olarak davalı şirkete yatırıldığını, hak sahibinin Osmangazi Belediyesi olduğunu, mülkiyet sahibi olan Hazinenin kendileri ile imzalanan sözleşmeleri bulunduğunu belirterek geriye dönük olarak tüm ecrimisil bedellerini talep ettiğini, ardından tahliye edilmesi için yazı gönderildiğini, yürütmenin durdurulması istemiyle dava açtıklarını ve tahliyenin durdurulduğunu ileri sürerek; yaklaşık 20 yıldan beri davalı şirkete yaptığı haksız ödemelerin tespiti ve bu miktarın ödeme tarihinden başlayarak faizi ile iadesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı; dava konusu taşınmazın kullanım hakkı devri yetkisinin kullanım bedeli karşılığında kendisine bırakıldığını, davacı taraf ile kira sözleşmesi akdedildiğini, elde ettiği kira bedellerini kullanım bedeli olarak Büyükşehir Belediyesine aktardığını, Orman Bölge Müdürlüğünün 21.09.2006 tarihli ve 191 sayılı oluru ile taşınmazın C Tipi Mesire yeri içerisinde kaldığından Bursa Büyükşehir Belediyesinin izninin iptal edildiğini, bu hususun 29.07.2016 tarihinde kendilerine bildirildiğini, bunun üzerine davacıya 04.08.2016 tarihinde makul süre içinde ihtar edildiğini, taşınmazın kendisine Belediye Meclisi ve Encümen kararı ile tahsis yapıldığını, husumetin Büyükşehir Belediyesine yönlendirilmesinin gerektiğini, davacının talebine ilişkin belirsiz alacak ve tespit davası olarak açılamayağını, iki yıllık zamanaşımı süresinin geçtiğini, Bursa 1. İdare Mahkemesinin 2016/920 E. sayılı dava sonucunun bekletici mesele yapılmasını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; Orman idaresi tarafından ilk önce Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığına daha sonra da Osmangazi Belediye Başkanlığına tahsis edilen ve davacının kullanımında bulunan yer için davalı şirkete ödenen ecrimisil bedellerinin, Osmangazi Belediyesi tarafından da bedel talep edilmesi nedeniyle, 2011 yılı mart ayından itibaren tespitin istenilmesinde davacının menfaati olduğu, mesire yeri 02.11.2006 tarihinde teslim edildiğinden ecrimisil talep etme hakkının Osmangazi Belediye Başkanlığına ait olduğu, bilirkişi raporuna göre 2011 yılı Mart ayından itibaren davalıya 30.589,62 TL'si KDV olmak üzere 200.531,95 TL ödendiğinin tespit edildiği gerekçesiyle; davanın kısmen kabulü ile davacının davalı tarafa yaptığı 2011 yılı mart ayından itibaren yaptığı ödemelerin KDV dahil toplam 200.531,95 TL olduğunun tespitine, fazlaya ilişkin yıllar ile ilgili olarak tespit talep etmesinde hukuki yararı bulunmadığından reddine, 5 yıllık ecrimisil miktarından taleple bağlı kalınarak 10.000 TL'nin dava tarihinden itibaren yasal faizi ile davalıdan tahsiline, husumet itirazının reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; belirsiz alacak ve tespit davası olarak açılmasında hukuki yarar bulunmadığını, eda davası ile tespit davasının birlikte talep edilemeyeceğini, kendilerinin kusur ve sorumluluğunun bulunmadığını, encümen kararı ile kullanım bedeli karşılığında taşınmazın davalı şirkete bırakıldığını, kira bedellerinin Bursa Büyükşehir Belediyesine aktarıldığını, Büyükşehir Belediyesinin izninin iptal edildiğinin 29.07.2016 tarihinde bildirildiğini, makul sürede yani 04.08.2016 tarihinde davacıya bildirim yapıldığını, bu süreden geriye dönük iki yıllık alacak talep edilebileceğini, zamanaşımı süresinin geçtiğini, idari davanın bekletici mesele yapılması gerektiğini ileri sürerek; İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasını ve davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; derhal eda davası açılması mümkün iken aynı hususta tespit davası açılmasında hukuki yarar bulunmadığı, dava dışı Osmangazi Belediye Encümeninin 28.06.2016 tarihli işlemiyle davacının geri isteme hakkının doğduğunun kabulünün gerektiği, davalıya yapılan ödemelerin sebepsiz zenginleşme teşkil ettiği, bu durumda, davalının zamanaşımı itirazı da gözetilerek geriye doğru on yıllık bedel talep edebileceği, ancak davacı tarafından 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 82 inci maddesinde düzenlenen iki yıllık zamanaşımı süresinde açılan davada Mahkemece, dava dışı Osmangazi Belediyesi tarafından davacıdan beş yıllık ecrimisil talep edildiğinden, davalıya 2011 yılı Mart ayından itibaren yapılan beş yıllık ödeme miktarı belirlenmesi isabetsiz ise de, davacının istinaf başvurusu bulunmadığında yanlışlığa değinilmekle yetinildiği, taleple bağlı kalınarak hüküm kurulmasında usul ve yasaya aykırılık olmadığı, kabule göre; de, husumet itirazının reddine ilişkin kararın ara karar niteliğinde olduğu gözetildiğinde gerekçeli karar hüküm fıkrasının 3 numaralı bendinde husumet itirazının reddine yönelik (ara) kararın yer almasının da doğru bulunmadığı gerekçesiyle, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile yeniden esas hakkında davanın kısmen kabulüne davalı tarafa yaptığı ödemelerin miktarının tespitine yönelik talebin reddine, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 26 ncı maddesi gereği 10.000 TL alacağın dava tarihinden işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde bildirdigi sebepleri tekrar ederek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, taşınmaz kullanımı nedeniyle ödenen bedellerin tespiti ile sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre iadesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 77 ve devamı maddesi gereğince, haklı sebep olmaksızın bir başkasının malvarlığından ya da emeğinden zenginleşen, fakirleşene bu zenginleşmeyi iade etmekle yükümlüdür. Başka bir ifade ile zenginleşmenin geçerli olmayan, gerçekleşmemiş veya sona ermiş sebebe dayanması halinde, zenginleşme sebepsiz (haksız) hale gelecek ve bu durumda fakirleşen tarafa iade yükümlülüğü doğacaktır.
3. Değerlendirme
1. Dava konusu Maliye Hazinesi adına kayıtlı taşınmazın 25.09.1997 tarihli ve 602 sayılı olur ile Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı adına seyir terası yapımı için 25.09.2046 yılına kadar izin verildiği, 25.11.2004 tarihli ve 1424 sayılı Encümen kararıyla kullanım hakkının davalı şirkete bırakıldığı, davalı şirket tarafından da kira sözleşmesi bulunmaksızın ecrimisil tahsil edilerek davacıya verildiği, bahsi geçen Büyükşehir Belediyesi adına iznin 21.09.2006 tarih ve 191 sayılı olur ile iptal edildiği, 02.11.2006 tarihli teslim tutanağı ile 14.12.2006 tarihinden itibaren 10 yıllığına kiralanan irtifak sahasının dava dışı Osmangazi Belediye Başkanlığına teslim edildiği, Osmangazi Belediyesi Encümeninin 14.04.2016 tarihli kararıyla davacıdan geriye dönük beş yıllık kullanım bedeli talep edildiği, işbu davanın ise 12.01.2017 tarihinde açıldığı görülmektedir.
2. Temyiz edenin sıfatı gözetilerek yapılan incelemede; dava konusu ödemeler nedeniyle haklı sebep olmaksızın zenginleşen davalının taleple bağlı kalınarak sorumlu tutulmasında isabetsizlik bulunmadığı, davanın zamanaşımı süresinde açıldığı anlaşılmakla, davalı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.