"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/264 E., 2022/369 K.
DAVA TARİHİ : 07.08.2008
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece bozmaya uyularak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; davalılardan ...'in ... ... çavuş olarak görev yapmaktayken ... Şura Kararıyla 04.08.2007 tarihinde re'sen emekliye sevk edildiğini belirterek, davalı ...'ın kalan mecburi hizmetine karşılık gelen 41.019,08 TL alacağın sarf tarihinden itibaren davalı ... ve kefili Hayrettin'den müştereken ve müteselsilen tahsilini istemiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili; davacı tarafın talebinde ne için ne kadar masraf yapıldığını açıklamadığını, müvekkili hakkında talep edilen tazminat miktarının fahiş olduğunu ve gerçek rakamın tespitinin gerektiğini belirtmiştir.
III. MAHKEME KARARI
... 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 20.04.2010 tarihli ve 2008/256 E., 2010/101 K. sayılı kararıyla; muhasebeci bilirkişinin 24.06.2009 tarihli raporunda; davalı ...'ın yasal yükümlülük süresinin 5475 gün olduğu, eksik yükümlülük süresi olan 4771 güne tekabül eden Sinan için yapılan gerçek masrafların 19.462,63 TL ve sarf edildiği tarihten ilişik kesildiği 04.08.2007 tarihine kadar 16.197,99 TL'nin yasal faizi ile birlikte 35.660,62 TL olduğunun tespit edildiğinin bildirildiği, taraflarca rapora itiraz edilmesi üzerine bilirkişiden alınan 03.11.2009 tarihli ek raporda; Mahkemece personel ve amortisman giderleri tenzil edilerek ve davalının temerrüde düşürüldüğü tarih dikkate alınarak alacağın hesaplanması yönünde karar verilmesi halinde davacının 19.462,63 TL asıl alacak ve 1.166,16 TL kanuni faiz olmak üzere toplam 20.628,79 TL alacağı olduğunun kabul edilmesi gerektiğinin bildirildiği, taraflar arasında imzalanan yüklenme senedinin sözleşme niteliğinde olduğu, uyuşmazlığın sözleşme ilişkisinden kaynaklandığı, bu sebeple davalının temerrüde düşmesi için davacının borca yönelik ihtarının bulunması gerektiği, dolayısıyla davalının temürrüde düştüğü tarihin dava tarihi olduğu, dosyadaki belgelerin incelenmesinde personel ve amortisman gibi giderlerin de maliyetlere intikal ettirildiği anlaşıldığından bilirkişinin ek raporunun 7 nci maddesinde belirtildiği üzere personel ve amortisman giderleri tenzil edilerek ve davalının temerrüde düşürüldüğü tarih dikkate alındığında davacının 19.462,63 TL'si asıl alacak ve 1.166,16 TL'si yasal faiz olmak üzere toplam 20.628,79 TL alacağı bulunduğu anlaşıldığından davacının davasının 20.628,79 TL üzerinden kısmen kabul, kısmen reddi ile, 20.628,79 TL alacağın dava tarihi olan 07.08.2008 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine, davacının fazla talebinin reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı, süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 18. Hukuk Dairesinin 25.01.2011 tarihli ve 2010/10932 E., 2011/625 K. sayılı ilamıyla; davacının diğer temyiz itirazlarının yerinde görülmediği belirtilerek, yükümlü ...'in 2000-2003 yılları arasında Deniz ... Hazırlama Okulunda, 2003-2005 yılları arasında da Deniz ... Meslek Yüksekokulunda eğitim gördükten sonra 30.08.2005 tarihinde ... nasbedildiği ve 04.08.2007 tarihinde ilişiğinin kesildiği, davacı vekilinin de mecburi hizmetini tamamlamadan ilişiği kesilen yükümlüye yapılan masrafların sarf tarihlerinden itibaren faiziyle birlikte tahsilini istediği, yükümlü ... nasbedildikten sonra ordudan ayrıldığından hakkında uygulanması gereken 926 sayılı ... Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu'nun 112 nci maddesi, 4861 sayılı Kanun'un 7 ve 4917 sayılı Kanun'un 5 inci maddeleri uyarınca eklenen ek fıkraya göre; yükümlünün öğretim, eğitim ve yetiştirme masraflarının yükümlülük süresinin eksik kalan kısmı ile orantılı olarak kanuni faizi ile birlikte ödemesi gerekeceği, faizin başlangıç tarihinin ise ... Savunma Bakanlığınca hazırlanan ve 17.12.2005 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren ... Silahlı Kuvvetleri Personelinin Öğrenim, Eğitim ve Yetiştirme Masraflarının Tespitine Dair Yönetmelik hükümleri uyarınca belirlenmesinin gerektiği, sözü edilen Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin (b) bendinde; "masrafların yapıldığı yıl esas alınarak ayrıldığı veya ilişiğinin kesildiği tarihe kadar kanuni faizi hesaplanarak tazminat hesabı yapılır." hükmünün yer aldığı, bu sebeple davacı dava dilekçesinde yükümlüye yapılan masraflardan kalan mecburi hizmetine karşılık gelen miktarı sarf tarihlerinden itibaren faiziyle birlikte tahsilini istediğine göre, Mahkemece, sözü edilen Yönetmelik hükümleri çerçevesinde masrafların yapıldığı yıldan itibaren ilişik kesme tarihine kadar işlemiş faizin bilirkişiye hesap ettirilip hüküm altına alınması gerektiği dikkate alınmadan, davalının 08.12.2007 tarihinde temerrüde düşürüldüğü gerekçesiyle, yapılan masrafların faizinin başlangıç tarihinin temerrüt tarihi olarak faiz hesabı yapan bilirkişi raporunun hükme esas alınmasının doğru görülmediği belirtilerek, karar bozulmuştur.
B. İkinci Bozma Kararı
1. Bozmaya uyan Mahkemece verilen 03.10.2023 tarihli ve 2011/400 E., 2013/488 K. sayılı kararla; dosyanın bozma doğrultusunda yeniden bilirkişiye verilerek kendisinden 16.07.2013 tarihli ek rapor alındığı, bilirkişi raporunda maliyet hesabı ile tarafların itirazları ve bozma ilamı doğrultusunda ilgili Kanun ve Yönetmelik hükümlerine göre sonuç itibariyle seçenekli olarak alacak hesaplama yapıldığının görüldüğü bilirkişi raporunun sonuç kısmının 4 nolu şıkkının dikkate alındığı gerekçesiyle; davacının davasının kabulü ile 41.019,08 TL asıl alacak ile asıl alacak ve harcamaların yapıldığı tarihten ilişik kesme tarihine kadar işleyen 40.798,42 TL kanuni faiz olmak üzere toplam 81.812,49 TL'nin davalılardan alınarak davacıya ödenmesine, asıl alacak kısmına ilişik kesme tarihinden itibaren yasal faiz yürütülmesine karar verilmiş; karara karşı, davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 18. Hukuk Dairesinin 30.06.2014 tarihli ve 2014/9170 E., 2014/11698 K. sayılı ilamıyla; şimdilik diğer yönler incelenmeksizin, taraflar arasındaki uyuşmazlığın, "6000 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun", "6318 sayılı Askerlik Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 47. maddesiyle 926 sayılı ... Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu’nun 112. maddesinin birinci fıkrasında yapılan değişiklik" ile "09.11.2013 günlü Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiş bulunan ... Silahlı Kuvvetleri Personelinin Öğrenim, Eğitim ve Yetiştirme Masraflarının Tespitine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 1. maddesi ile yapılan düzenleme" çerçevesinde değerlendirilip oluşacak sonuç doğrultusunda bir karar verilmek üzere, hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
C. Üçüncü Bozma Kararı
1. Bozmaya uyan Mahkemece verilen 15.12.2016 tarihli ve 2015/246 E., 2016/566 K. sayılı kararıyla; dava devam ederken yürürlüğe giren 669 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 105 inci maddesinin ikinci fıkrası gereğince bu kanun hükmünde kararnamenin yürürlüğüne kadar herhangi bir nedenle ... Silahlı Kuvvetlerine bağlı okullardan çıkarılan ya da ayrılan askeri öğrencilerine ilgili mevzuata göre borç çıkarılamayacağı, çıkarılan borçların tahsil olunamayacağı, başlatılan işlemlerin durdurulacağının bildirildiği gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiş; karara karşı, davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 30.09.2020 tarihli ve 2020/7010 E., 2020/5157 K. sayılı ilamıyla; 25.07.2016 tarihli 669 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması ve ... Savunma Üniversitesi Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname'nin 105 inci maddesinin ikinci fıkrasında, askeri okullardan herhangi bir sebeple ayrılan askeri öğrencilerin yararlanabileceğinin düzenlendiği, davacı muvazzaf ... iken re'sen emekliye ayrıldığından söz konusu KHK'nın ilgili maddesinden yararlanamayacağı, Mahkemece 11.02.2016 tarihli celsede uyma kararı verildiği, Yargıtay (Kapatılan) 18. Hukuk Dairesinin 30.06.2014 tarihli ve 2014/9170 E., 2014/11698 K. numaralı bozma ilamı doğrultusunda karar vermesi gerektiği gerekçesiyle, karar bozulmuştur.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; Mali Müşavir bilirkişiden alınan 14.10.2016 tarihli raporda; personel ve amortisman giderlerinin tenzil edilerek harcamaların yapıldığı tarih dikkate alınarak davacının 19.562,73 TL asıl alacak ve harcamaların yapıldığı tarihten ilişik kesme tarihine kadar 16.226,66 TL kanuni faiz olmak üzere toplam 35.789,40 TL olduğunun belirtildiği, davalı ...'ın ... ... olarak görev yaparken 2007/01 sayılı ... Şura Kararı ile 04.08.2007 tarihinde sicilen re'sen emekliye sevk edildiği, borcunu ödemesi ... ve kefili olan ...'e tebliğ edildiği, kefili ... 08.12.2007 tarihli dilekçesi ile borcu kabul ettiğini ancak bunu taksitler halinde ödeyebileceğini belirtmesi üzerine taksitli ödeme planın çıkarıldığı, taksitli ödeme planına rağmen davacı idareye borcu ödemedikleri, davalı ...'ın ilişiğinin kesilmesi sonucu mecburi hizmet süresinin tamamlanmadığı, eksik yükümlülük süresinin 4.771 gün olduğu, asıl alacak miktarı ve faiz hesabını içerir, denetlenebilir 14.10.2016 tarihli ek bilirkişi raporunun somut uyuşmazlığa uygun olduğu, davacının toplam alacağının ve faizinin usulünce belirlendiği, ödenmeyen asıl alacak miktarı ile dava tarihi itibariyle işlemiş faizin de bu şekilde hesaplanmış olduğu anlaşılmakla; davanın kısmen kabulü ile 19.562,73TL asıl alacak ile asıl alacak ve harcamaların yapıldığı tarihten ilişik kesme tarihine kadar işleyen 16.226,66TL kanuni faiz olmak üzere toplam 35.789,39 TL'nin davalılardan alınarak davacıya ödenmesine, 19.562,73 TL asıl alacağa ilişik kesme tarihinden (04.08.2007) itibaren yasal faiz işletilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; 07.04.2021 tarihli ve 31447 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "... Silahlı Kuvvetleri Personelinin Öğrenim, Eğitim ve Yetiştirme Masraflarının Tespitine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" in 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin; "Öğrencilik dönemine ait 3/9/1985 tarihli ve 18857 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Harp Okulları ve ... Meslek Yüksekokullarına Alınan Öğrenciler ile ... Savunma Bakanlığı Nam ve Hesabına Fakülte, Yüksekokul ve Meslek Yüksekokullarında Okuyan Öğrenciler İçin Yüklenme Senedi Düzenlenmesine ve Bu Okullardan Çeşitli Sebeplerle Ayrılacak Öğrencilere veya Kefillerine Ödettirilecek Tazminata Dair Yönetmelik hükümleri uygulanarak yapılacak hesaplamada; personel ve amortisman giderleri ile ilaç ve tedavi giderleri, kitap ve kırtasiye giderleri, öğrenci harçlıkları ve yiyecek giderlerinin yarısı ile bunlara tekabül eden faizleri hariç Devlet tarafından yapılan masraflar..." şeklinde yeniden düzenlendiği ve güncel hesaplamada bahse konu değişikliğin göz önünde bulundurulmadığının açık olduğunu, Mahkeme kararında da bu yasal değişikliğin gözden kaçırıldığını belirterek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava; 926 Sayılı ... Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu'ndan kaynaklanan eğitim ve öğretim alacağının tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. Bir mahkemenin Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü doğar. Usuli kazanılmış hak olarak tanımlanan bu olgu mahkemeye, hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararında belirtilen çerçevede işlem yapma ve hüküm kurma zorunluluğu getirmektedir (09.05.1960 tarihli ve 21/9 sayılı YİBK).
2. Bundan başka, Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün, bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uymuş olan mahkeme kesinleşen bu kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar veremez. Bir başka anlatımla, kesinleşmiş olan bu kısımları lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur (04.02.1959 tarihli ve 13/5 sayılı YİBK).
3. Değerlendirme
Temyizen incelenen kararın bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmanın kapsamı dışında kalarak kesinleşmiş olan yönlere ilişkin taraflarca ileri sürülen sebeplerin incelenmesinin artık mümkün olmadığı anlaşılmakla, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
Temyiz olunan Mahkeme kararının 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 439 uncu maddesi uyarınca ONANMASINA,
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun geçici 3 üncü maddesi atfıyla uygulanmakta olan 1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere.
01.11.2023 tarihinde oybirliği ile karar verildi.