"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki borçlu olmadığının tespiti ve alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili; müvekkillerinin murisi ... ile davalı banka arasında 24.07.2017 tarihli konut finansmanı sözleşmesi imzalandığını, muris ...'ün davalı ile konut finansmanı sözleşmesini akdederken Katılım Emeklilik ve ... A.Ş. tarafından davalı bankadan kullandığı krediye bağlı olarak ... sigortası yaptırıldığını, konut finansmanı sözleşmesinin imza tarihinden murisin vefat tarihine kadar belirli aralıklarla ... sigortasına ilişkin poliçe tahsilatları yapıldığının görüldüğünü, muris ...'ün 07.12.2019 tarihinde vefat ettiğini, davalı banka tarafından murisin 24.07.2017 tarihli konut finansmanı sözleşmesine istinaden kullandığı konut kredisinin vefat tarihinden itibaren kalan tüm borç taksitlerini ödemeleri gerektiğinin şifaen bildirildiğini, Aralık ve Ocak dönemlerine ilişkin taksitlerin yapılan bildirim üzerine müvekkili ... tarafından ödendiğini, taraflardan muris ...'ün vefatı sonrasında kredi borcundan bakiye kalan kısmının ... sigortası kapsamında sigorta şirketinden tahsil edilmesi ve ... sigortasının yenilenmesine ilişkin murise bir bildirim yapılmadığını belirterek müvekkilerinin muris ...'ün ... sigortası teminatı kapsamında vefat tarihi itibariyle kullanılan krediye ilişkin kalan ana para toplamı olan 111.920,77 TL kadar borçlu olmadıklarının tespitini, murisin vefat tarihinden itibaren müvekkili ...'den tahsil edilen Aralık ve Ocak dönemlerine ilişkin 3.860,00 TL taksit bedellerinin yatırıldığı tarihten iade anına kadar yasal faiziyle tahsilini ve riziko sebebiyle müteveffa lehine doğmuş/doğacak bütün hak ve alacakların hesaplanarak davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; taleplerin sigorta şirketine yöneltilmesi gerektiğinin açık ve tartışmasız olduğunu, somut olayda müteveffanın bu paketi seçme zorunluluğu olmamasına ve otomatik yenilenen paketler de mevcut olmasına rağmen "... yenilemesiz" ve "kesin süreli" ... sigortası yaptırılması talebiyle müvekkili bankaya başvurduğunu, talebine istinaden 24.07.2017 başlangıç tarihli ... Katılım Sigortası Poliçesi düzenlendiğini, müteveffa tarafından yapılan başvuruya istinaden düzenlenen yenilemesiz ... sigortası poliçesinde otomatik yenileme talimatı bulunmayıp, yenilemeli poliçelerin aksine söz konusu poliçenin kesin süreli olarak düzenlendiğini, bu nedenle 1 yıllık sürenin sona erdiği (sigorta bitiş tarihi) 24.07.2018 tarihinde “... Katılım Sigortası Poliçesi”nin sağladığı teminatın da sona ermiş olduğunu, müteveffa tarafından herhangi bir yenileme talebinin de olmadığının açık ve tartışmasız olduğunu, müvekkili bankanın pasif husumet ehliyeti bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davalı bankanın konut finansmanı kullandırımında düzenlenen ... sigortasının bir yıllık düzenlendiği, daha sonra yenilenmediği, sigorta sözleşmesinin yenilemesine dair davacılar murisinin herhangi talebinin yer almadığı, yönetmelik dahilinde değerlendirildiğinde de başvuru ve bilgilendirme formu ile poliçede yenilemesiz ibaresi ile yenilemenin yapılmayacağının kesin olduğu, ... Kredilerle Bağlantılı Sigortalar Uygulama Esasları Yönetmeliği 12 nci maddesinde kredi bağlantılı sigortalarda, kredi vadesi boyunca, yenileme sorumluluğunun kredi kullanana, sigorta sözleşmesinin yenilenmesine ilişkin bildirim yapma sorumluluğunun her ne kadar kredi kuruluşuna ait ise de takip eden hükümlerde kredi kuruluşunun gerçekleştirmesi gereken bildirimlerin bilgi formunda belirtilen yöntem kullanılarak bir kez yapılmasının yeterli olduğu, başvuru ve bilgilendirme formunda belirtilen ve mutabık kalınan prim ve aylık ödeme tutarlarının belli olduğu ve bunlar hakkında sigortalının bilgilendirildiğinin açık olduğu, olayın ... Kredilerle Bağlantılı Sigortalar Uygulama Esasları Yönetmeliği kapsamında değerlendirilemeyeceği, vadesi 26.07.2018 tarihinde sona ermiş olan ... sigortası sözleşmesi dahilinde 07.12.2019 tarihinde meydana gelen vefat için davalı bankanın kredi sözleşmesinde sigorta poliçesini yenileme hususunda kendisine yetki verilmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacılar vekili; ... Kredilerle Bağlantılı Sigorta Yaptırılması Sözleşmesinin 4 üncü maddesinin "Müşteri ihtiyari sigorta yaptırmak zorunda olmadığını bildiğini ancak yaptırmasının menfaatine ve ihtiyaçlarına uygun olduğunu beyan ederek ihtiyari sigorta yaptırmayı açıkça talep etmiştir. Buna göre Kredi Bağlantılı Sigortalar Bilgi Formu'nun 1.5 maddesinde yazılı ihtiyarı sigortaların yapılması taraflarca kabul edilmiştir. Müşteri, yapılması kararlaştırılan bu ihtiyarı sigortaları yukarıda 2. maddede belirtilen niteliklerde yaptırıp, kredi kullandırılması esnasında poliçelerini ve ödeme makbuzlarını Banka'ya ibraz etmek zorundadır. " şeklinde düzenlendiğini, bu sözleşme maddesinden anlaşılacağı üzere müteveffa ...'ün ihtiyari sigorta durumunda olan ... sigortası yaptırmayı davalı bankadan talep ettiğini ve taraflar Kredi Bağlantılı Sigortalar Bilgi Formu' nun 1.5 maddesinde yazılı ihtiyari sigortaların yapılmasını karşılıklı olarak kabul ettiğini, ... Kredilerle Bağlantılı Sigorta Yaptırılması Sözleşmesi'nin 5. maddesinin ise "Sigorta şirketini seçme hakkına sahip olan Müşteri, sigortaların Kredi Bağlantılı Sigortalar Bilgi Formu'nun 1.7. maddesinde seçmiş olduğu sigortacı(lar)dan Banka aracılığıyla yapılmasının açıkça talep ve kabul etmiştir." şeklinde olduğunu, müteveffa ... ile davalı bankanın öncelikle ihtiyari sigorta kapsamında olan ... ve ... Kaza Sigortalarının kredi vadesi ve tutarıyla uyumlu olmak üzere yapılmasını karşılıklı olarak kabul ettiğini, davalı bankanın "... Kredilerle Bağlantılı Sigorta Yaptırılması Sözleşmesi" gereği kredi vadesi ve tutarıyla uyumlu olmak üzere ... ve ... Kaza Sigortası yapma yükümlülüğü olduğunu, sözleşmenin 8 nci maddesinin 2 nci paragrafı "Sigorta tazminatı üzerinde banka öncelikli rehinli alacaklı olup sigortacıdan doğrudan talep ve tahsil hakkına sahiptir. Banka tahsil etmesi halinde tazminatı müşterinin dilediği borçlarına ve ana para, kar payı, gecikme kar payı ve sair arasında öncelikle dilediğine mahsup edebilir." hükmünü ihtiva ettiğini, bu hükümden açıkça anlaşılacağı üzere ... sigortası sözleşmesinde ayrıca banka lehine "dain-i mürtehin" kaydı olup olmamasının hiçbir önemi bulunmadığını, bilirkişi raporunun yetersiz olduğunu, tüm bunlara ek olarak, dava konusu olayda ... sigortasının sona ermesinden on beş gün önce davalı bankanın e-posta veya kısa mesaj yoluyla müteveffa ...'e yaptığı herhangi bir bilgilendirme olmadığını, davalı bankanın yargılama boyunca bilgilendirme yaptığını ispatlayacak ne bir e-posta gönderisi ne de bir kısa mesaj belgesini mahkemeye sunamadığını, Kredi Bağlantılı Sigortalar Bilgi Formu' nun 1.8 maddesinin; "... ve ... Kaza Sigortaları için varsa risk kabul politikasına göre belirlenen yenileme kriterleri: Kredi vadesine uyumlu olarak bir defa yapıldığından ... ve ... Kaza Sigortasının yenilemesi yoktur." hükmünü içerdiği, bu bilgilendirmeye göre müteveffa ...'ün yapılan ... sigortası poliçesini kredi tutarı ve vadesiyle uyumlu ve bir defa yapılacağı husunda kanaate ve inanca ulaştığını, o halde davalı bankanın dava konusu olayda tam kusurlu olduğunu, formun 1.8. maddesinde açık ve net bir şekilde yazan kredi vadesine uyumlu olarak bir defa yapıldığına ilişkin madde bulunmasına ve bu nedenle de ... ve ... kaza sigortasının yenilemesinin olmayacağı hükmüne rağmen mütefevva açısından ... sigortasının bir yıllık ve yenilemesiz olduğunun kabul edildiğini, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanunu' na açıkça aykırılık teşkil ettiğini, açık kanun hükümleri ve müteveffa ile davalı banka arasında imzalanan Konut Finansmanı Sözleşmesi ile ... Kredilerle Bağlantılı Sigorta Yaptırılması Sözleşmesi'nin 4 üncü ve 9 uncu maddeleri uyarınca da ihtiyari sigortalardan olan ... sigortasının kredi vadesi ve tutarı ile uyumlu olacak şekilde yapılması yükümlülüğünün tamamen davalı bankaya ait olduğunu, bu sigortanın kredi vadesi ve tutarı ile uyumlu olacak şekilde yapılmamasından doğan zararın müvekkillerine yükletilmesinin tüketici hukukunun ilgili mevzuatı ile müteveffa ile davalı banka arasında akdedilen Konut Finansmanı Sözleşmesi ile ... Kredilerle Bağlantılı Sigorta Yaptırılması Sözleşmesi'ne de açıkça aykırı olduğunu ileri sürerek, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; hükme esas alınan bilirkişi raporunun denetime elverişli ve uyuşmazlığı çözer mahiyette olduğu, imzalanan kredi sözleşmesinde davalıya sigorta poliçesini yenileme hususunda bir yükümlülük verilmediği, tanzim edilen sigorta poliçesinde sigortanın yenilemesiz şekilde tesis edildiği gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili; istinaf dilekçesinde bildirdiği sebepleri tekrarlayarak kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... sigortasının yenilenmemesinden kaynaklı borçlu olmadığının tespiti ve alacak istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1 .6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 1401 inci maddesinin birinci fıkrası, 1487 inci maddesinin birinci fıkrası ve yine 1493 üncü maddesinin birinci fıkrası, dördüncü fıkrası ve yedinci fıkrası.
2. 17.1.2009 tarihli Resmi Gazetede yayınlanarak, 1.2.2009 tarihinde yürürlüğe giren, “... Kredilerde Bağlantılı Sigortalar uygulama Esasları Yönetmeliği” nin “Amaç” başlıklı bölümünde, “Bu Yönetmeliğin amacı, kredi kuruluşları tarafından verilen kredilerle bağlantılı olan zorunlu ve ihtiyari sigorta ürünlerinin sunumunda birlik ve güvenilirliği sağlamak, sigorta ettirenlerin, sigortalıların ve lehdarların hak ve menfaatlerini korumak ve verilecek hizmete ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.” denilmekte, “Kapsam” başlıklı bölümünde ise, “Bu Yönetmelik, Türkiye’de faaliyet gösteren her türlü kredi kuruluşunun sağladığı kredilerle bağlantılı yaptırılan ihtiyari ve zorunlu sigortaları ve bu sigortalar dahilinde verilecek teminatları kapsar.” denildikten sonra aynı Yönetmeliğin “İhtiyari Sigortalar” başlığında düzenlenen, 6. maddesinin ikinci fıkrasında da, “İhtiyari sigortalarda, kredi süresi içerisinde yenileme sorumluluğu kredi kullanana, yenilemeye ilişkin bildirim yapma ve bilgilendirme sorumluluğu ise kredi kuruluşuna aittir.” denilmektedir. 4-1.a maddesinde de, "Bu Yönetmeliğin uygulamasında, Dain-i mürtehin: Kredinin geri ödenmeme riskini ortadan kaldırmak amacıyla yaptırılan sigortalarda, riskin gerçekleşmesi üzerine ödenecek olan tazminat tutarından birinci derecede alacaklı olan gerçek veya tüzel kişiyi " ifade ettiği düzenlenmiştir.
3. Yine 17.1.2009 tarihli Resmi Gazetede yayınlanarak, 1.2.2009 tarihinde yürürlüğe giren ... Kredilerde Bağlantılı Sigortalar uygulama Esasları Yönetmeliğinin yenileme ve bildirim başlıklı 12 nci maddesi.
4. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un Sigorta, yan finansal ürün ve hizmet sunumu
başlıklı 29 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
5. Taraflar arasında imzalanan 19.07.2017 tarihli Kredi Bağlantılı Sigortalar Bilgi Formu'nun 1.8 maddesi; "... ve ... Kaza Sigortaları için varsa risk kabul politikasına göre belirlenen yenileme kriterleri: Kredi vadesine uyumlu olarak bir defa yapıldığından ... ve ... Kaza Sigortasının yenilemesi yoktur." hükmünü içermektedir.
6. Taraflar arasında düzenlenen 27.07.2017 tanzim tarihli ... Yenilemesiz tarifesindeki ... Katılım Sigortası Poliçesi başlıklı poliçenin 4 üncü sayfasında Kritik Hastalıklar Ürününe İlişkin Genel Bilgiler başlıklı birinci bendinde "Otomatik yenileme yapılmadığı durumda, sigorta ettirene şirket tarafından SMS/e-posta/telefon ve sair yollarla bilgilendirme yapılır. İptal /tazminat ödemesi vb. bir nedenle sona eren poliçeler için yenileme yapılmaz." düzenlemesi mevcuttur.
7. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 52 nci maddesi.
8. Yargıtay (Kapatılan) 13. Hukuk Dairesinin 02.02.2015 tarihli ve 2014/15546 E., 2015/2122 K. sayılı ilamı.
3. Değerlendirme
Dava dosyasının incelenmesinde; 19.07.2017 tarihli kredi bağlantılı Sigortalar Bilgi Formunun 1.8. maddesi, 27.07.2017 tanzim tarihli ... sigortası poliçesi hükümleri değerlendirildiğinde davalının kredi vadesi ile uyumlu olarak ... sigortası düzenlemesi gerektiği, otomatik yenileme yapılmadığı durumda sigorta ettirene şirket tarafından SMS/e-posta/telefon ve sair yollarla bilgilendirme yapılacağı belirtildiği, 19.07.2017 tarihli kredi bağlantılı sigortalar bilgi formuna göre kredi ile bağlantılı ... sigortasının düzenleneceğinin belirtildiği, bu hususta muris tarafından sigorta yaptırılmasına ilişkin talep başlıklı 24.07.2017 tarihli belgenin imzalandığı, davalının dain-i mürtehin sıfatına haiz olduğu, davalı tarafından hem sözleşmeden kaynaklı hem de mevzuattan kaynaklı olarak bilgilendirme yükümlülüğünün yerine getirilmediği, 1 yıllık ... sigortasının 24.07.2018 tarihinde sona erdiği, ikinci yıl (24.07.2018-24.07.2019) ve üçüncü yıl (24.07.2019-24.07.2020) için ... sigortasının yenilenmediği, murisin ise 07.12.2019 tarihinde vefat ettiği, dain-i mürtehin sıfatına sahip, kredi veren kuruluş olan davalı bankanın 24.07.2018 tarihinde sona eren davacıların murisine ait ... sigortasının yenilenmesi için, en azından muhatabına bildirim yapmak suretiyle kredi borçlusunu konu ile ilgili bilgilendirmesi, asgari özen yükümlülüğünün bir sonucu olduğu anlaşıldığından Mahkemece tarafların kusur durumları değerlendirilerek, sonucuna göre bir hüküm kurulması gerekirken, yazılı şekilde davanın reddine karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir.
O halde Mahkemece, muris ve davalı banka arasında imzalanan sözleşme hükümleri, mevzuat ve yerleşmiş içtihatlar değerlendirilerek tarafların kusur durumları değerlendirilip sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yanılgılı gerekçe ile yazılı şekilde karar verilmesi bozma nedenidir.
Hal böyle olunca, Bölge Adliye Mahkemesi kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesinin kararının bozulmasına karar verilmesi gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının davacılar yararına BOZULMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
20.11.2023 tarihinde oybirliği ile karar verildi.