"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı asil tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı asil tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; satın aldığı ve ipotek bedelini ödediği taşınmaz hissesine yönelik davalılardan İsmail'in kendisi hakkında önalım hakkından kaynaklanan tapu iptal ve tescil davası açtığını, yargılamanın 14 yıl sonra sonuçlandığını, ipotek bedelinin ödenmediğini, kalan paranın da davanın uzamasından dolayı geç ödendiğini, davalıların ipotek için ödedikleri parayı da sahiplenip zenginleştiklerini, davalıların imar planında değişiklik yaptıklarını, zararlarının karşılanmadığını ileri sürerek, belirsiz alacak davası olarak şimdilik 100.000,00 TL maddi tazminatın faizi ile birlikte davalılardan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili; davacının tapuda muvazaalı olarak ipotek tesis ederek ve yüksek bedel göstererek taşınmaz hissesi satın aldığını, müvekkili İsmail'in yasal önalım hakkını kullanmak için dava açtığını, diğer müvekkili ...'nın da aynı hisse daha önce kendisine teklif edilen ücüncü şahıs olarak tanık sıfatıyla ifade verdiğini, davanın uzun sürmesinin tamamen davacıdan kaynaklı olduğunu, asıl zarara uğrayanın müvekkilleri olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; tazminat davalarında esas hakkında karar verilebilmesi için zarar, hukuka aykırı eylem, kusur, zarar ve illiyet bağının meydana gelmesi gerektiği, taşınmazın mülkiyet ihtilafına yönelik yargılamanın herhangi bir sebeple uzun sürmesinin yargılamanın tarafları olan davalılara yüklenemeyeceği, illiyet bağının kurulamadığı, davacının dava açmaktaki haklılığını ispatlayamadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı; dava dışı şirketin tek yetkilisi ve tapu kaydındaki alıcı imzasının sahibi olan davalı ...'nın 2019/142 Esas sayılı dosyadaki suçların azmettiricisi ve finansörü olduğunu, eldeki dosyaya gelen tapu kaydının ikrar, 2019/142 Esas sayılı dosyadaki tapu kaydının muvazaa bulunduğunu, dava konusu taşınmazın davalı ... tarafından davalı ...'nın şirketine satışının görünürdeki işlem olup gerçekte yapılanın emanetin iadesi olduğunu, davalı ...'in bedelin yarısı için 250.000,00 TL ödediği parselin tamamını 14 yıl sonra 84.000,00 TL'den devrettiğini, aralarındaki işlemlerin danışıklı olduğunu, kendisinin uğradığı zararların önemsenmediğini, önalım dosyasındaki tespitlerin bu davada da dikkate alınması gerektiğini ileri sürerek; kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; her ne kadar ön alım davasında, açılış tarihi ile kesinleşme tarihi arasında geçen süre makul kabul edilemeyecek bir süre ise de davalıların yargılamanın uzamasına neden olabilecek bir kusurlarından bahsedilemeyeceği gibi yargılamanın makul sürede bitirilememesi sebebiyle hak ihlaline uğranıldığı iddiasını eldeki davada değerlendirme imkanı bulunmadığı, somut olayda sebepsiz zenginleşmenin şartları oluşmadığı, kararın usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesiyle, başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı istinaf dilekçesinde bildirdiği sebepleri tekrar etmiş, ayrıca kişilerin hak ararken verdiği zarardan sorumlu olmaması için yargılama süresinin makul ve eylemlerinde masum olmasının gerektiğini ileri sürerek; kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, önalım davasının sürmesi nedeniyle oluştuğu iddia edilen zararın tazmini istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) ''ispat yükü'' başlıklı 190 ıncı maddesi
3. Değerlendirme
Temyizen incelenen kararda belirtilen gerekçelere ve önalım hakkına dayalı tapu iptal ve tescil davasının uzamasına davalıların sebebiyet verdiğinin davacı tarafından ispatlanamamış olmasına göre, davacının temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
23.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.