"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/439 E., 2022/362 K.
DAVA TARİHİ : 15.01.2014
KARAR : Davanın kısmen kabulü
KARAR DÜZELTME İSTEYEN : Taraf vekilleri
Taraflar arasındaki menfi tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine, Dairece Mahkeme kararının onanmasına karar verilmiştir.
Taraf vekillerince Dairece verilen kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla; kesinlik, süre ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, karar düzeltme dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; taraflar arasında 20.04.2009 tarihli sözleşme düzenlendiğini, sözleşmede; her biri 16.000 m² yüzölçümlü, dört ayrı etaba ayrılan taşınmazdaki her bir hangarın, ilgili etaba ait proje onay tarihinden itibaren üçer yıllık sürelerde inşa edileceğinin ve 20 yıl boyunca işletileceğinin tamamlanan hangarlar için tamamlama tarihinden itibaren belirlenen kapalı alan m² kira bedelinin ödeneceğinin, kira süresi sonunda hangarların ve eklentilerinin bedelsiz olarak davalı tarafa bırakılacağının düzenlendiğini, davacı şirketin 1. ve 2. etap hangar inşaatına aynı anda başladığını, hangarların sözleşmede kararlaştırılan tarihten önce tamamlandığını ve kapalı alan kira bedeli ödendiğini, 01.03.2011 tarihinde düzenledikleri dilekçe ile sözleşmenin 14 (a) maddesi gereğince bahse konu hangarın 52x110 m²'lik kısmının MNG Jet Havacılık A.Ş. tarafından kullanılmasına izin verilmesinin istendiğini, bu izin verildiği takdirde hangar inşaatının 3. etabının bitim tarihinin altı yıl önceye çekileceğinin beyan edildiğini, dilekçede talep edilen hususun ileride yapılacak olan 3. etap hangarda 52x110 m² kısmın kullanım hakkının, alt kiracı sıfatıyla MNG Jet Havacılık A.Ş.'ye verilmesi olduğunu, ortada ne açık bir taahhüt ne de sözleşmede belirtilen sürelerin değiştirilmesine yönelik bir icap bulunduğunu, davalı tarafça verilen 16.03.2011 tarihli cevabı yazıda söz konusu hangarın 52x110=572 m²'lik kısmının kullanımına izin verildiği, 3. etap hangarın bitiminin en az altı yıl önceye çekilerek bitirilmesi ve sonucundan bilgi verilmesi istendiğini, o tarihte davacının MNG Havacılık A.Ş.'ye 2. etapta herhangi bir alt kullanım hakkı vermediğini, davalının 3. etap hangar inşaatı 01.03.2013 tarihinde bitmiş gibi kapalı alan fark faturası düzenlediğini, 01.03.2011 tarihli dilekçenin kira sözleşmesindeki 3.
etaba ait tamamlanma süresinin değişimini tek başına sağlayacak açıklıkta bir taahhüt ifadesi taşımadığını belirterek davalı tarafça düzenlenen 01.10.2013 tarih ve 158136 seri nolu faturadan kaynaklanan KDV dahil 1.174.512,41 TL ve 02.01.2014 tarih 052694 seri nolu faturadan kaynaklanan KDV dahil 361.288,64 TL olmak üzere toplam 1.535.801,05 TL borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı; davacının, 01.03.2011 tarihli yazısına verilen 16.03.2011 tarihli cevap ile hangar bitiminin en az 6 yıl önceye çekilerek bitirilmesi şartı ile mevcut hangarın 5.720 m² kısmının MNG Jet Havacılık A.Ş.'nin kullanıma izin verildiğini, 11.03.2013 tarihinden itibaren 3. etap hangar için kapalı alan kirası tahakkuk ettirildiğini, MNG Jet Havacılık A.Ş.'nin ayrı bir tüzel kişilik olup yapımı biten 1. ve 2. etap hangarda yer talebinde bulunduğunu, bu şirkete 1. ve 2. etap hangarda yer teslimi yapılarak taahhüdün yerine getirildiğini, mevcut hangarın 3.000 m² derinliğinde kullanıldığına dair davacı ile MNG Jet Havacılık arasında protokol imzalandığını, kira sözleşmesinin 3.b maddesi ile 01.03.2011 tarihli taahhüt doğrultusunda 5.720 m² yerin MNG Jet Havacılık A.Ş.'nin kullanımına izin verilmesi nedeniyle kira faturalarının ödenmesinin zorunluluk arz ettiğini savunarak, davanın reddini dilemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 21.10.2015 tarihli ve 2014/72 E., 2015/1071 K. sayılı ilamıyla; dosyaya sunulan bilirkişi raporları ve davalı tarafça verilen bilirkişi heyet raporuna beyan dilekçesinde 52x110 m. ölçülerinde kapalı alanın yer almadığı kabul edilmiş olmakla açılan davanın kabulü ile davacının davaya konu olan 01.10.2013 tarih 158136 seri nolu faturadan kaynaklanan KDV dahil 1.174.512,41 TL ve 02.01.2014 tarih 052694 seri nolu faturadan kaynaklanan KDV dahil 361.288,64 TL olmak üzere toplam 1.535.801,05 TL fatura alacağından dolayı borçlu olmadığının tespitine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı, süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairenin 17.10.2017 tarihli ve 2017/2126 E., 2017/14067 K. sayılı ilamıyla; ilgili yazışmalar incelenmek suretiyle tarafların ortak iradelerinin 20.04.2009 tarihli sözleşmenin 3/b ile 14/a maddelerinin değiştirilmesi yönünde olduğu bu nedenle de üçüncü etap hangar yönünden en az 6 yıl öncesinde kapalı alan kira bedelinin tahsili konusunda anlaşmaya varıldığı kabul edilerek bu doğrultuda araştırma ve inceleme yapılması gerektiğinden bahisle bozma kararı verilmiştir.
B. İkinci Bozma Kararı
1. Bozmaya uyan Mahkemece verilen 11.11.2019 tarihli ve 2018/1438 E., 2019/1346 K. sayılı ilamla; bozma ilamı doğrultusunda alınan ek bilirkişi heyet raporu dikkate alınarak açılan davanın kısmen kabulü ile davacının davaya konu olan 01.10.2013 tarih ve 158136 seri nolu faturadan dolayı 9.065,15 TL borçlu olmadığının tespitine, fazlaya ilişkin talebin reddine, 02.01.2014 tarih ve 052694 seri nolu faturadan dolayı 361.288,64 TL borçlu olmadığına yönelik talebin reddine dair verilen karara karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairenin 24.11.2020 tarihli ve 2020/2435 E., 2020/6986 K. sayılı ilamıyla; davacının sair temyiz itirazları reddedilerek, Mahkemece, hükme esas alınan bilirkişi raporundaki hesaplamanın talebi aştığı gözetilerek ilk fatura dönemi için davalının talep ettiği kapalı alan kira bedeli m² birim fiyatı olan 8,6409 TL üzerinden talep edilen 9 ay 21 günlük kira bedeli toplamından, ödenen 9 ay 21 günlük açık alan kira bedelinin mahsubu ile sonuca gidilmesi gerektiğinden bahisle karar bozulmuştur.
C. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla, bozma ilamına uyulmak suretiyle alınan bilirkişi ek raporu da dikkate alınarak açılan davanın kısmen kabulü ile, davacının davaya konu olan 01.10.2013 tarih ve
158136 seri nolu faturadan dolayı 82.964,36 TL borçlu olmadığının tespitine fazlaya ilişkin talebin reddine, 02.01.2014 tarih ve 052694 seri nolu faturadan dolayı 361.288,64 TL borçlu olmadığına yönelik talebinin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Dairenin 20.12.2022 tarihli ve 2022/2985 E., 2022/9644 K. sayılı kararıyla, hükmün onanmasına karar verilmiştir.
VI. KARAR DÜZELTME
A. Karar Düzeltme Yoluna Başvuran
Dairenin yukarıda belirtilen kararına karşı, taraf vekilleri karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
B. Karar Düzeltme Sebepleri
1. Davacı vekili; sözleşmenin 16.03.2011 tarihinde değişikliğe uğrayarak 3. etap hangarın tamamlanma tarihinin 11.03.2013 tarihine çekildiğini ancak 24.09.2013 tarihinde bu hükmün tekrar değiştirilerek 3. etap hangarın tamamlarıma tarihinin 17.02.2017 tarihine tekrar ertelendiğini, bu durumda ödemesi gereken kapalı alan kira bedelinin sadece 11.3.2013 ile 24.9.2013 tarihleri arasındaki 6 ay 13 günlük döneme ilişkin bedel olacağını, Mahkemece, davalı tarafça düzenlenenen 13.08.2013 tarihli ve 99597453-400-27974 sayılı yazı ile 24.09.2013 tarihli yeni kira sozleşmesinin incelenmediğini, yeni sözleşme ile kira sözleşmesinin süresinin 20 yıldan 15 yıla düşürülerek, 4. etap hangarın yapımından vazgeçildiği ve 3. etap hangarın tamamlanma tarihinin en erken 17.02.2017 tarihine çekildiği hususlarının değerlendirilmesi gerektiğini ileri sürerek; mahkeme kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili; karara dayanak yapılan bilirkişi raporunda hesap hataları bulunduğunu bu nedenle de alacağının eksik hesaplandığını ayrıca davalı tarafça yapılan yargılama giderleri yönünden hüküm kurulmamasının da hatalı olduğunu ileri sürerek; mahkeme kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık kira sözleşmesinden kaynaklanan menfi tespit istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. Bir mahkemenin Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü doğar (09.05.1960 tarihli ve 21/9 sayılı YİBK).
2. Yargıtay Dairesince bozulan bir hükmün, bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uymuş olan mahkeme, kesinleşen bu kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar veremez (04.02.1959 tarihli ve 13/5 sayılı YİBK).
3. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (6098 sayılı Kanun) 313 üncü maddesi gereğince, kiracı kira bedelini ödemekle yükümlüdür.
4. Yargıtayın yerleşmiş uygulamasına göre, kira ilişkisinin varlığını, başlangıcını ve aylık kira bedelinin ne kadar olduğunu ispat külfeti kiraya verene, kiracı tarafından kabul edilen kira bedelinin ödendiğinin ispat külfeti ise kiracıya düşer.
5. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 326 ncı maddesi gereğince; yargılama giderleri kural olarak, davada haksız çıkan yani aleyhine hüküm verilen tarafa yükletilir.
3. Değerlendirme
Mahkemece, uyulan bozma kararı gereğince alınan denetime elverişli bilirkişi raporuna göre taleple bağlı kalınarak karar verilmiş olup, bozma kararlarının kapsamı dısında kalarak kesinlesmis olan yönlere ilişkin ileri sürülen sebeplerin incelenmesinin artık mümkün olmadığı ayrıca dosya kapsamında davalı tarafça yapılan masraflara ilişkin herhangi bir belge bulunmadığı gibi davalı tarafça bu hususun belgelendirilmediği anlaşılmakla tarafların karar düzeltme taleplerinin reddine karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Karar düzeltme taleplerinin REDDİNE,
Aşağıda yazılı para cezalarının karar düzeltme isteyenlere yükletilmesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
14.06.2023 tarihinde oy birliği ile karar verildi.