"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Van Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/172 E., 2022/343 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Şemdinli Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/585 E., 2021/353 K.
Taraflar arasındaki tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı vekilinin başvurusunun kabulüne, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı dava dilekçesinde; davalıya ait deponun Şemdinli Kaymakamlığının 15.02.2012 tarihli yazısı ve eki 14.02.2012 tarihli protokol ile 5607 sayılı Kanun kapsamında yediemin deposu olarak kullanıma sunulduğunu, 29.11.2012 tarihinde yakalanan ... eşyaların 01.12.2012 tarihinde davalıya tutanak ile teslim edildiğini, Şemdinli Asliye Ceza Mahkemesinin 2013/220 E., 2015/186 K, sayılı dosyasında ...
eşyaların müsaderesine karar verildiğini, Şemdinli İlçe Malmüdürlüğünün 21.01.2015 tarihli yazısında davalının deposunda meydana gelen hırsızlık vakaları sonucunda eşyaların çalındığı ve olayla ilgili tutanakların İlçe Emniyet Müdürlüğünde mevcut olduğunun bildirildiğini, davalının yasal süre içerisinde Esendere Gümrük Müdürlüğüne eşyaları teslim etmediği gibi akıbeti hakkında da bilgi vermediğini ileri sürerek; 130.122,13 TL zararın gerçekleştiği tarihten işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsilini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı cevap dilekçesinde; yediemin deposunda 2013 ila 2015 yıllarında birden fazla hırsızlık olayının yaşandığını, bu hırsızlık olaylarının kaydının İlçe Emniyet Müdürlüğünde bulunduğunu, ayrıca bir çok malzemenin imha edildiğini, buna ilişkin imha tutanağının Esendere Gümrük Müdürlüğünde olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dava konusu somut olayda ... eşyanın yediemin sıfatıyla teslim alınıp kurum tarafından geri talep edilmesi karşısında iade edilmemesi, İlçe Emniyet Müdürlüğü ve Cumhuriyet Başsavcılığında davalının müşteki konumunda olduğu hırsızlık suçları mevcut olsa da faili meçhul veya takipsizlikle sonuçlanmasının yedieminin malların korunması yönünde gerekli özende olmadığını göstermesi ve eşyaların akıbeti ile ilgili davacı kuruma gerekli bildirimi zamanında yapmaması birlikte değerlendirildiğinde davalının kusurunun mevcut olduğu, davacı kurum açısından ise yediemine eşyanın 01.12.2012 tarihinde teslim edilmesi ve miktar olarak çok olan eşyanın akıbetinin 7 yıl sonra araştırılması, İlçenin özelliği itibariyle kaçakçılık olaylarının yoğun olarak görülmesine rağmen malların genelde ... bir vatandaşın deposunda tutulması ve malların akıbetinin takip edilmemesi nedeniyle davacı kurum da kusurlu olduğundan % 50 oranında indirim yapılmasının hakkaniyet ve nesafet kurallarına uygun olduğu gerekçesiyle; davanın kısmen kabulüne, 65.061,07 TL tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacı kuruma verilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraflarca istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı kurum; muhafaza ve yedieminlik görevini yerine getirmeyen, eşyayı idareye arzetmeyen taraf lehine idarenin kusur durumuna göre %50 indirim uygulanmasının uygun olmadığını belirterek, kararın kaldırılmasını istemiştir.
2. Davalı; kendisine yediemin olarak teslim edilen ... eşyanın çalındığını, bu hususta soruşturma dosyası olduğunu, bu nedenle 5607 sayılı KMK Uygulama Yönetmeliği'nin 6 ncı maddesi uyarınca kuruma bildirim yaptığını, sorumlu olmadığını, davacı kurumun 7 yıl boyunca tasfiye işlemlerini yapmadığını, Mahkemenin kurumun kusuruna ilişkin gerekçesi ile raporun çeliştiğini, rapor bilirkişisinin ehil olmadığını, yeniden bilirkişi raporu alınması gerektiğini, olay nedeniyle kamu zararının gerçekleşmediğini, zararın kurumun eylemsizliği nedeniyle doğduğunu belirterek, istinaf talebinde bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; somut olayda eşyanın yedieminliği resmi meslek olarak yapan davalıya teslim edildiği, davalının eşyaların akıbeti hakkında bilgi vermediği, davalı hakkında müşteki konumunda bulunduğu faili meçhul ve takipsizlikle sonuçlanmış birçok soruşturma dosyasının bulunduğu, eşyaların çalındığı iddiasının soyut beyan olarak
kaldığı, dava konusu eşyaların da bu kapsamda olduğu iddia edilmekte ise de yedieminin muhafaza görevini yerine getirirken alması gerekli tüm tedbirleri almadığı, gerekiyorsa adli ve idari makamdan gerekli tedbirlerin alınmasını talep etmediği, davalının yedieminlik görevini yerine getirirken ağır kusurunun bulunduğu, bu nedenle tazminattan davalı lehine indirim uygulanmasının usul ve yasaya uygun olmayacağı gerekçesiyle; davacı kurumun istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak, davanın kabulü ile 130.122,13 TL kamu zararının dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı; dava konusu malzemelerin bulunduğu depoda hırsızlık olaylarının meydana geldiğine dair müşteki olduğu soruşturmaların halen devam ettiğini, bu hırsızlık olayını ve çalınan malzemeleri yetkili kuruma bildirdiğini, kaçakçılık sonucu yakalanan ürünlerin soruşturma veya dava aşamasına göre 5607 sayılı Kanun'un 16 ncı maddesi çerçevesinde en geç altı ay içerisinde tasfiye edilmesi gerekirken kanuna aykırı davranıldığını, mevzuata aykırı hareket eden davacının eylemi soncunda (eylemsizliği) sonucunda zararın oluştuğunu, Mahkemenin kurduğu hüküm ve gerekçesinin bilirkişi raporuyla çeliştiğini ileri sürerek, kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, yedieminin kusurlu eylemi nedeniyle uğranılan kamu zararının tazmini istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun "Ardiyecinin saklama borcu" başlıklı 572 nci maddesinde; "Ardiyeci, kendisine bırakılan malları bir komisyoncu gibi özenle saklamak ve mallarda ayrıca önlem alınmasını gerektiren bir değişiklik olursa, durumu imkân ölçüsünde saklatana bildirmekle yükümlüdür.
Ardiyeci, saklatana, malların durumunu incelemesi ve örnek alması için, alışılmış iş zamanlarında; gerekli koruma önlemlerini alabilmesi için de her zaman izin vermek zorundadır.
'" hükmü yer almaktadır.
3. Değerlendirme
1. Yediemin, istenildiğinde kendisine teslim edilen eşyaları iade etmekle yükümlüdür. Çalınması sebebiyle eşyaları iade edemediğini savunan yediemin, muhafaza etmek için aldığı eşyaları ... bir mahalde ve teslim edilen eşyanın mahiyet ve kıymetiyle orantılı olarak örf ve adete uygun bir itina ve ihtimam ile muhafaza ettiğini ve ayrıca kendisine çalınma hususunda hiç bir kusurun yüklenemeyeceğini ispat etmedikçe, alacaklının bundan ... zararını ödemekle yükümlüdür.
2. Somut uyuşmazlıkta; ... olduğu şüphesiyle yakalanan eşyaların resmi olarak yedieminlik görevini sürdüren davalıya teslim edildiği, idare tarafından eşyaların müsaderesine karar verilmesi nedeniyle teslim etmesi istenildiğinde davalının eşyaların depoda meydana gelen hırsızlık olayları nedeniyle çalındığını bildirdiği, davalı tarafça öncesinde hırsızlık olayına dair idareye bildirimde bulunulmadığı, hırsızlık olayına dair yapılan soruşturmada daimi arama kararı verildiği, yedieminin muhafaza görevini yerine getirirken alması gereken tüm tedbirleri almadığı, bu nedenle davacı kurumun uğradığı zarardan sorumlu olduğu anlaşılmakla, davalının temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
26.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.