"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasında birleştirilerek görülen tazminat davalarından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece bozmaya uyularak asıl davanın reddine, birleşen davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Davacı vekili asıl davada; 23.07.2008 tarihinde meydana gelen orman yangını nedeniyle 0.5 hektar ormanlık alanın zarar gördüğünü, orman yangını ile ilgili olarak ceza mahkemesince şüpheli şirket yetkilisi... hakkında dava açıldığını, ceza dosyasında alınan bilirkişi raporunda davacı idare zararının 30.584,40 TL olarak belirlendiğini ileri sürerek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, suç tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte idare zararının tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
2.Davacı vekili birleşen davada; aynı olay nedeniyle fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere, 30.584,40 TL zararın suç tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı şirketten tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; müvekkilinin şahsi sorumluluğunun bulunmadığını, olay yeri görgü ve tespit tutanağında yangının sebebi olarak şirkete ait mermer işletme ocağına enerji sağlayan ve ocak ruhsat sahası içerisinde yer alan özel trafonun çıkış tellerinin kısa devre yapması sonucu çıkan ateş olarak belirtildiğini, trafonun çıkış tellerinin kararmış olduğu ve trafoda izler bulunduğu yönündeki tespitleri kabul etmediklerini, yangının trafodan çıkmadığını, yangın günü trafoda bir arıza olmadığını, elektriklerin kesilmediğini, yangının çıkış nedeni, sorumlular ve kusur oranlarının tespitinin gerektiğini savunarak, davaların reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemece verilen, 16.11.2011 tarihli ve 2009/700 E. 2011/677 K. sayılı kararla; 23.07.2008 tarihinde meydana gelen yangında ormanlık alanın zarar gördüğü, davalı gerçek kişinin hem orman arazisine izinsiz trafo ve elektrik hattı kurdurarak hem de yangın çıkarma açısından tehlikeli olan seksiyoner direğin dibinde mevzuat gereği oluşturulması gereken koruyucu alanı (beton veya moloz) oluşturmayarak yangının çıkışında kusurlu davrandığı, tüzel kişinin ise organlarının faaliyetleri nedeniyle sorumlu olduğundan tazminatla mahkum edilmelerine karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle; davanın kısmen kabulü ile 23.477,85 TL tazminatın olay tarihi olan 23.07.2008 tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalılardan müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin 08.05.2013 tarihli ve 2012/4454 E. 2013/8309 K. sayılı ilamıyla; olay yerinde yapılan keşif sonucu, bir itfaiye müdürü ile bir elektrik mühendisinin ortaklaşa düzenledikleri 29.06.2011 tarihli bilirkişi raporunda, her ne kadar yangının elektrik direğinden kaynaklanmadığı belirtilmişse de, bu değerlendirmenin tanık anlatımları ve tutanakların içeriği ile çeliştiği, bu nedenle üniversiteden seçilecek bilirkişiler marifetiyle, dosya üzerinden yeniden rapor alınarak, olayla ilgili ceza dosyası da getirtilip, incelenerek sonucuna göre karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle, karar bozulmuştur.
B. İkinci Bozma Kararı
1. Bozmaya uyan Mahkemece verilen 05.11.2018 tarihli ve 2013/420 E. 2018/885 K. sayılı kararla; 23.07.2008 tarihinde meydana gelen orman yangını nedeniyle ceza davası açıldığı, davalı şirket yetkilisi... yönünden atılı suçu işlediğine dair her türlü şüpheden uzak, kesin, açık ve inandırıcı delil elde edilemediğinden beraat kararı verildiği, kararın temyiz incelemesinden geçerek kesinleştiği, kusura ilişkin alınan bilirkişi raporlarındaki kusur atıflarındaki farklılığın davalı şirketin davacı idareden izin almadan yaptığı ve kullandığı trafo tesisi ile ... hattının mevcudiyetini davacının bilmesi durumunda kusurlu olup olmayacağı hususunda toplandığı, 6831 sayılı Orman Kanunu'nun 16 ncı maddesi yönünden davacı idareden izin alınmasıyla denetim görevinin başladığı belirlendiğinden davalı şirketin %100 kusurlu olduğu, gerçek zararın ağaçlandırma ve söndürme masrafları toplamı olan 24.029,00 TL olduğu gerekçesiyle; davanın kısmen kabulü ile davalı ... ... mirasçıları ..., ... yönünden davanın reddine, 24.029,00 TL maddi tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte birleşen dosya davalısı ...şirketinden alınarak davacıya verilmesine, fazla istemin reddine karar verilmiş; karara karşı, davacı vekili ile davalılardan ...şirketi temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin 22.10.2020 tarihli ve 2020/2801 E., 2020/3613 K. sayılı ilamıyla; davacılar vekilinin tüm, davalı şirketin sair temyiz itirazları reddedildikten sonra, Mahkemece davacı idare tarafından helikopter kiralanmasına ilişkin bir sözleşme yapılıp yapılmadığı, böyle bir sözleşme varsa helikopter kullanım ücretinin ne şekilde belirlendiği, helikopter hiç kullanılmasa bile kira bedelinin ödenip ödenmeyeceği, bu sözleşmenin kapsadığı süre boyunca kaç orman yangını çıktığı, fiilen kullanımın kira ücretine etkisinin araştırılması gerektiği, bu şekilde davacının dava konusu yangın nedeniyle helikopter kullanımından kaynaklanan gerçek bir zararı olup olmadığı, varsa bu zararın miktarının tespit edilmesi, belirtilen hususlarda araştırma yapılıp sonucuna göre karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle, karar bozulmuştur.
C. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; bozma ilamı doğrultusunda maddi zararın hesabı yönünden düzenlenen 05.11.2021 tarihli raporda 21.04.2008 tarihli Hizmet Alımları Tip Sözleşmesi Teknik şartnamenin incelendiği, sözleşmede 21.806.430,00 USD bedel ile birim fiyat üzerinden helikopter kiralandığı, ödemelerin hizmetin ifasının belgelenmesinden sonra her helikopter için 25 saat üzerinden 15 günlük periyotlar halinde 2008 mali yılı yapılacağı, toplam ... edilen saat için son hak edişte (4,-) bakiye hesabının yapılacağının belirtildiği, Teknik Şartnamede 01 mayıs- 28 ekim 2008 tarihleri arasında ... edilen günlük uçuş saati üzerinden kiralama yapılacağı, günlük ... edilen uçuş saatinin 1 saat 40 dakika olduğunun belirtildiği, ... Orman İşletme Müdürlüğünün yazısında 2008 yılında Orman Bölge Müdürlüğü dahilinde 347 adet Orman yangını çıktığı, 663,1Ha, alan yandığı İşletme Müdürlüğü dahilinde 10 adet yangın çıktığı ve 6,0ha alan yandığı belirtildiği, bu durumda 2008 yılı için helikopterlerin ... ödemeli hizmet alımı yoluyla kiralandıkları, ... edilen süreyi aşmadıkları ve ... dışında herhangi bir ödemenin yapılmadığının belirtildiği, davacı tarafından helikopterler tarafından yapılan ödemelerin ... kapsamında olduğu ve orman idaresine ek bir yük getirmediğinin anlaşıldığı, bu nedenle tazminat hesaplamasında meydana gelen yangında kullanılan helikopter masrafının davalı şirkete yükletilmediği, yangın söndürme gideri olarak 2.853,12 TL tazminata hükmedilmesi gerektiği gerekçesiyle; davanın kısmen kabulü ile davalı ... ... mirasçıları ..., yönünden davanın reddine, 2.853,12 TL maddi tazminatın olay tarihi olan 23.07.2008 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte birleşen dosya davalısı ...... şirketinden alınarak davacıya verilmesine, fazla istemin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; hükme esas alınan 05.11.2021 tarihli raporda yangın söndürme giderlerinde helikopter gideri ilave edilerek 16.668,46 TL hesaplanması gerekirken 2.853,12 TL olarak eksik hesaplandığını, ağaç zararının da 9.562,59 TL olarak hesaplanması gerekirken eksik hesaplama ile 3.097,50 TL olarak hesaplandığını, yangına helikopterin de katıldığını, bu helikopterin kiralanış amacının zaten olası yangınlara zamanında müdahale edebilmek olduğunu, davalı şirket yanında davalı mirasçıları olan ve davaya dahil edilen kişilerin de tam sorumluluğu bulunduğunu, davalı mirasçıları olan gerçek kişiler yönünden davanın reddinin hatalı olduğunu, suç tutanağında şirketin yetkilisi olarak müteveffa davalının imzalı beyanı bulunduğunu, yangının enerji nakil hattından çıktığını, ceza dosyasındaki beraat kararının hukuk hakimini bağlamayacağını ileri sürerek; kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Asıl ve birleşen davadaki uyuşmazlık, 6831 sayılı Orman Kanunu'ndan kaynaklı tazminat istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
09.05.1960 tarihli ve 21/9 sayılı YİBK, 04.02.1959 tarihli ve 13/5 sayılı YİBK.
3.Değerlendirme
1. Mahkemece uyulan bozma ilamı gereği inceleme yapılarak karar verildiği, bozmanın kapsamı dışında kalarak kesinleşen yönlere ilişkin itirazların yeniden incelenmesinin artık mümkün olmadığı, Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunun taraf ve Yargıtay denetimine elverişli olduğu anlaşılmakla, davacı vekilinin birleşen davaya yönelik sair temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
2.Mahkemece ikinci kararın bozulmasına ilişkin bozma ilamında davacının tüm, davalının sair temyiz itirazlarının reddine karar verilerek helikopter gideri yönünden araştırmaya yönelik bozma yapıldığı, Mahkemece kurulan ikinci hükümde helikopter gideri yanında yangın söndürme gideri ile ağaçlandırma giderinin de hüküm altına alındığı, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucunda Mahkemece verilen son kararda ise, sadece 2.853,12 TL yangın söndürme giderine hükmedildiği, daha önce hüküm altına alınan 3.421,18 TL gerçek zarar bedeli ile 3.939,37 TL ağaçlandırma masrafının hüküm altına alınmadığı, bu şekliyle davacı lehine oluşan usuli müktesep hakka aykırı şekilde karar verildiği anlaşılmakla, kararın bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
1.Davacı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine,
2. Temyiz olunan mahkeme kararının 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi gereğince davacı yararına BOZULMASINA,
6100 sayılı Kanun'un Geçici 3 üncü maddesi atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesi gereğince asıl ve birleşen dosya yönünden ayrı ayrı karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere,
21.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.