"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2018/795 E., 2019/998 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Yalova 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2017/169 E., 2018/95 K.
Taraflar arasındaki dernek genel kurul kararının iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı asıl tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı asıl tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı asıl; kısa adı YASBİR olan davalı Birliğin üyesi olduğunu, daha önceden YASBİR yönetim kurulu başkanı ... tarafından yasalara uyularak ilan edilen ve 28.02.2017 günü yapılması gereken olağan mali genel kurul toplantısının hazirun cetveli oluşturulamadığı için yapılamadığının, yönetim kurulu tarafından resmi yazı ile vilayete bildirildiğini, kendisinin toplantı yapılmadığı için toplantı yerinden ayrıldığını, kendisi ayrıldıktan sonra davalılar ... ve ... ile arkadaşlarının bir araya geldiklerini, hiçbir yasal hükme uymayarak sözde genel kurul toplantısı adını verdikleri bir toplantı yaptıklarını, YASBİR’in halen görevde olan ve seçimle işbaşına gelen yönetim kuruluna rağmen, kendi kendilerine yasaya ve hukuka aykırı olarak sözde bir seçim yaptıklarını ve YASBİR adını kullanarak, sözde bir yönetim ve denetim kurulu oluşturmak suretiyle kendilerini yönetim kurulu ve denetim kurulu olarak gösterdiklerini, YASBİR genel kurulunun yetkilerini gasp ettiklerini, hukuka aykırı olarak yapılan genel kurul toplantısında yönetim kurulu oluşturularak davalı ...'yü yönetim kurulu başkanlığına getirdiklerini, Birlik tüzüğüne ve ilgili mevzuat hükümlerine göre YASBİR’de aynı anda iki ayrı yönetim ve denetim kurulu oluşturulamayacağını, mevzuatta belirlenen ilan ve diğer hükümlere uyulmadan, tüm üyelere duyurulmadan yapılan sözde genel kurul toplantısı ve bu kurulda alınan kararların hukuken geçerli olduğunu, gerek YASBİR’in Tüzüğüne, gerekse 5200 sayılı Kanun ve Kanunun gönderme yaptığı ilgili mevzuata da uyulmadığını belirterek; davalılar ... ve ... ile arkadaşlarınca 28.02.2017 günü YASBİR Tüzüğüne ve ilgili Kanun'a aykırı olarak yapılan sözde genel kurul toplantısının ve toplantıda alınan kararların yok hükmünde olduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Birlik Temsilcisi ve davalı ...; davanın hak düşürücü süre geçtikten sonra açıldığını, genel kurul toplantısı için 21.02.2017 tarihinin ön görülen ilk tarih olduğunu, genel kurul toplantısı yapılamadığından ikinci toplantı gün ve saati olan 28.02.2017 tarihinde genel kurulun toplandığını, toplantıya çağrılan üyelerin büyük çoğunluğunun geldiğini, yönetim kurulu üyelerinden olan davacının ellerinde üye listesi olmadığını gerekçe göstererek genel kurul toplantısının yapılamayacağını belirttiğini, genel kurul gündeminin maddelerine uyulması konusunda yapılan çağrılara uymayıp davacı ile birlikte ..., ..., ... isimli yönetim kurulu üyelerinin genel kurula ait sorumluluklarını yerine getirmeden toplantıyı terk ettiklerini, birlik üyelerinin kabul oyu ile genel kurulun ve divan heyeti seçiminin yapıldığını, yönetim ve denetim kurullarının oluştuğunu, genel kurul toplantı sonuçlarını bir yazı ile Tarım İl Müdürlüğüne bildirildiğini, bu esnada Bakanlıktan gelen başkontrolörlerin denetime başladığını, yapılan denetim sonunda "Birlik Tüzel Kişiliğince Alınacak İdari Tedbirler" başlıklı raporun kendilerine tebliğ edildiğini, bu rapora göre gerekli işlemleri yaptıklarını, üyelikleri gerçekleşen üyeler ile Temmuz ayı içinde olağanüstü genel kurulu toplayıp yeni yönetim ve denetim kurulu oluşturduklarını savunarak, davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... vekili; müvekkilinin davada taraf sıfatının olmadığını, davanın hak düşürücü süre geçtikten sonra açıldığını, 28.02.2017 tarihli yapılan Olağan Mali Genel Kurul toplantısının, bir önceki genel kurul toplantısında toplantı nisabı sağlanamadığı için yapılan yenileme toplantısı olduğunu, yani toplantı yeter sayısı aranmadığını, usulüne uygun ilan edilip toplanmasına rağmen davacı ve diğer yönetim kurulu üyelerinin haklı bir neden olmadan toplantıyı terk ettiklerini, davanın hak düşürücü süre geçtikten sonra açıldığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla, Genel Kurulun toplanma şekli ve gündemi incelendiğinde 2017 yılı genel kurul toplantısı ilanının Yalova Hayat Gazetesinin 09.02.2017 tarihli sayısında yayınlandığı, Birlik Tüzüğüne göre gündemin yerel gazetede en az 15 gün yerine 12 gün önceden ilan edilmiş olduğu, gazete ilanında Yalova İli İç ve Dış Mekan Süs Bitkileri Üreticileri Birliği'nin 2017 yılı olağan genel kurul toplantısı gündemi görüşmek üzere "21.02.2017 Salı günü 14:30 da ... Tesisleri Altınova/YALOVA" adresinde yapılacağı, ilk toplantıda ekseriyetin sağlanamaması durumunda ikinci toplantının 28.02.2017 tarihinde aynı yer ve saatte yapılması kararı alındığı, 21.02.2017 tarihinde salt çoğunluk sağlanamadığından 28.02.2017 tarihinde çoğunluk aranmaksızın genel kurulun yapıldığı, hazirun cetvelinde 24 üyenin imzasının bulunduğu, 28.02.2017 tarihinde 7 üyenin imzası ile divan başkanlığına genel kurulun seçimli olarak yapılmasının gündeme alınmasının talep edildiği, genel kurul gündemine eklendiği, gündemde bulunan bir maddenin gündemden çıkarılmasının söz konusu olamayacağı, tüzük değişikliği veya fesih konularının görüşülebilmesi için gündemde bulunmasının zorunlu olduğu, bu iki konunun gündeme sonradan ilave edilemeyeceği, ancak toplantıda hazır bulunan üyelerin en az onda biri tarafından görüşülmesi yazılı olarak istenen diğer konuların da gündeme alınmasının zorunlu olması nedeniyle seçimli genel kurulun gündeme alınmasının usule uygun olduğu, 28.02.2017 günü yapılan Genel Kurul Toplantısının ve toplantıda alınan kararların mevzuata uygun bulunduğu gerekçesiyle; davanın reddine, 19.02.2018 tarihli ihtiyati tedbire ilişkin itirazın kabulü ile tedbirin kaldırılmasına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı asıl istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı asıl; YASBİR'in hiçbir zaman bir avukata vekalet vermediğini, birliğin defterleri Yalova 2. Asliye Hukuk Mahkemesindeyken davalıların çift defter kullanarak ve usulsüz olarak avukatlar ... ve ...'a vekalet verdiklerini, böylece takip yetkisi bulunmayan kimselerle davaya bakıldığını, genel kurul evraklarının ve hazirun cetvelinin 2016 yılında seçilen ... başkanlığındaki Yönetim kurulu tarafından, önceki yönetimin defterlerini teslim etmemesi nedeniyle hazırlanamadığını, sonradan davalıların kendi kendilerine oluşturdukları hazirun cetvelinde hiçbir üyenin karar ve imzasının olmadığını, bu nedenle yapılan Genel Kurulun yokluk ya da butlanla sakat olduğunu, bilirkişi raporunun davalılar tarafından hazırlanan düzmece belgelere dayalı olarak verildiğini, hazirun cetvelinin ve üye kayıt defterinin dikkate alınarak raporun hazırlanmadığını, davalıların kendilerini yönetim kurulu üyesi gibi tanıtıp ikinci bir karar defteri oluşturup, noterden tasdik ettirdiklerini, Mahkemeye de bu defterlerdeki kararları gerçek yönetim kurulu olarak sunduklarını ileri sürerek; kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; hazirun cetvelinin yönetim kurulunca hazırlanması Yönetmelik gereği ise de amacın genel kurul toplantısına katılacak ve katılan üyelerin tespitine ilişkin olduğu, buna ilişkin düzenlemenin en yetkili organ olan genel kurul tarafından bertaraf edilerek hazirun cetvelinin toplantı sırasında hazırlanmasını engelleyen hüküm bulunmadığı, kaldı ki hazirun listesindeki kişilerin birlik üyelerinden oluştuğu, listenin yönetim kurulu tarafından hazırlanıp hazırlanmamasının sonuca etkili olmadığı, yine genel kurulun yönetim kurulu olmaksızın toplanacağına dair ilgili mevzuatta bir hüküm bulunmadığı, toplantıya katılan üye sayısının %10'undan fazla üyenin gündeme seçime ilişkin ek madde konulması teklifinin kabulünde de usul ve yasaya aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı asıl temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı asıl, istinaf sebeplerini tekrar ederek, kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 28.02.2017 günlü genel kurul toplantısında alınan kararların yok hükmünde olduğunun tespiti ile iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 83 üncü maddesi.
2. Dernekler Yönetmeliğinin 14 ve 15 inci maddeleri,
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan kararda belirtilen gerekçeye, 21.02.2017 tarihinde salt çoğunluk sağlanamadığından 28.02.2017 tarihinde çoğunluk aranmaksızın genel kurulun yapılmasına, hazirun cetvelinde 24 üyenin imzasının bulunmasına, 28.02.2017 tarihinde 7 üyenin imzası ile divan başkanlığına genel kurulun seçimli olarak yapılmasının gündeme alınmasının talep edilmesine, genel kurul gündemine eklenmesine, toplantıda hazır bulunan üyelerin en az onda biri tarafından görüşülmesi yazılı olarak istenen diğer konuların da gündeme alınmasının zorunlu olması nedeniyle seçimli genel kurulun gündeme alınmasının usule uygun olduğunun anlaşılmasına göre; davacının tüm temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2. Birlik Tüzüğünün 20. maddesine göre, "Bu tüzükte açık hüküm bulunmayan durumlarda, 5200 sayılı Tarımsal Üretici Bitkileri Kanunu ve ilgili konuya ilişkin genel hükümlerin uygulanır." şeklinde belirtilmiş olup, Dernekler Yönetmeliğinin 14 ve 15 inci maddelerinde ise genel kurul toplantısının nasıl yapılacağına dair çağrı ve toplantı usulü gösterilmiştir.
3. İlk Derece Mahkemesi tarafından açılan davanın yokluk ya da mutlak butlana ilişkin olduğu değerlendirilerek, davalıların süre yönünden davanın hak düşürücü süre geçtikten sonra açıldığına ilişkin iddialarına itibar edilmemiş olup, aynı şekilde Bölge Adliye Mahkemesince de aynı gerekçelerle davacının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir. Dava konusu uyuşmazlıkta Genel kurul kararının yokluk ya da mutlak butlanla sakat olmadığı, iptale tabi bir işlem olduğu anlaşıldığından, 4721 sayılı Kanun'un 83 üncü maddesindeki sürelere uyulup uyulmadığı hususu derece Mahkemelerince denetlenmemiştir.
4. 4721 sayılı Kanun'un 83 üncü maddesinde genel kurul kararlarının iptaline ilişkin olarak "Toplantıda hazır bulunan ve kanuna veya tüzüğe aykırı olarak alınan genel kurul kararlarına katılmayan her üye, karar tarihinden başlayarak bir ay içinde; toplantıda hazır bulunmayan her üye kararı öğrenmesinden başlayarak bir ay içinde ve her hâlde karar tarihinden başlayarak üç ay içinde mahkemeye başvurmak suretiyle kararın iptalini isteyebilir. Diğer organların kararlarına karşı, dernek içi denetim yolları tüketilmedikçe iptal davası açılamaz. Genel kurul kararlarının yok veya mutlak butlanla hükümsüz sayıldığı durumlar saklıdır." şeklinde düzenlenmiş olup; buna göre, toplantıda hazır bulunmayan davacının 28.02.2017 günü yapılan genel kurul toplantısının iptali için 26.05.2017 tarihinde yani Kanunda öngörülen 3 aylık hak düşürücü süre içerisinde dava açtığı anlaşılmıştır. İlk Derece Mahkemesince, davanın süresinde açılıp açılmadığı hususu değerlendirilmeden işin esasına girilerek davanın reddine karar verilmiş olması usul ve kanuna aykırı olup, bozmayı gerektirmiştir.
Ne var ki bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370 inci maddesinin dördüncü fıkrası hükmü uyarınca temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve İlk Derece Mahkemesi gerekçesinin değiştirilerek ve düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacının tüm temyiz itirazlarının REDDİNE,
2. Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına, İlk Derece Mahkemesi kararının gerekçesinin DEĞİŞTİRİLEREK VE DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine
01.10.2024 tarihinde oy birliği ile karar verildi.