"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1160 E., 2023/607 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 17. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/510 E., 2020/318 K.
Taraflar arasındaki hizmet sözleşmesinden kaynaklanan maddi ve manevi tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkilinin sahibi olduğu 2018 doğumlu tayın bakımı ve eğitimi için ücreti karşılığında davalı kuruma bağlı .......... Tarım İşletmesi Müdürlüğüne teslim edildiğini, hem baba hem de ana genleri itibariyle özel bir cins olan tayın 15.11.2019 tarihinde davalı işletmenin ağır kusuru nedeniyle geçirdiği kaza sonucu ağır yara alarak vefat ettiğini, tayın ölümü nedeniyle müvekkilinin maddi ve manevi bakımdan zarara uğradığını ileri sürerek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, tayın değeri olarak 200.000,00 TL, davalıya ödenen kira bedeli karşılığı 20.000,00 TL, müvekkilinin yapmış olduğu masraflara karşılık 9.000,00 TL ve ileride elde edeceği kazanca karşılık 20.000,00 TL olmak üzere toplam 257.000,00 TL maddi tazminat ile manevi zararına karşılık 200.000,00 TL’nin olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; kazanın, müvekkili tarafından Türkiye Jokey Kulübü Derneğine kiralanan arazide meydana geldiğini, müvekkili ile davacı arasında herhangi bir akdi ya da hukuki ilişki bulunmadığını, bu nedenle müvekkiline husumet yöneltilemeyeceğini belirterek, davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dosya kapsamında yer alan Türkiye Jokey Kulübü Derneği At Yetiştiriciliği İktisadi İşletmesi yazılarından anlaşıldığı üzere, davacının sahibi olduğu tayı, TJK Pansiyon Hara/Aşım İstasyonu Daimi Pansiyoner Talimatnamesine istinaden, adı geçen işletmenin kiracısı olduğu ...Pansiyonuna bıraktığı, davacı taraf ile davalı TİGEM arasında herhangi bir sözleşme ya da hukuki ilişki bulunmadığı, her ne kadar davacı tarafça 6100 sayılı HMK’nın 124 üncü maddesi uyarınca taraf değişikliği talebinde bulunulmuş ise de 15.11.2019 tarihli Talimatname ve ekindeki Taahhütname içeriği göz önüne alındığında, tarafta iradi değişiklik şartlarının bulunmadığı gerekçesiyle davanın pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; davalının olay nedeniyle uğranılan zararlardan sorumlu olduğunu, kazanın davalının denetim ve gözetim yükümlüsü olduğu ...Tarım İşletme Müdürlüğünde gerçekleştiğini, müvekkilinin davalı ile dava dışı Türkiye Jokey Kulübü Derneği arasındaki kira ilişkisini bilmediğini, HMK’nın 124 üncü maddesi uyarınca iradi taraf değişikliği talebinin kabul edilebilir bir yanılgıya dayandığını ve dürüstlük kuralına aykırı olmadığını, davanın davalıya ve Türkiye Jokey Kulübü Derneği’ne karşı devamının gerektiğini, her iki kurumun birbirini tamamladığını ve tayın teslim edildiği yerin de TİGEM işletmesi olduğunu ileri sürerek, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacıya ait olan yirmi aylık dişi İngiliz tayının 15.11.2019 tarihinde vefat ettiği, Türkiye Jokey Kulübü At Hastaneleri ölüm raporunda tayın, TJK ...pansiyon harasında uyutulduğunun belirtildiği; davalının anılan harayı 01.01.2019 tarihinden itibaren beş yıl süre ile dava dışı Türkiye Jokey Kulübü Derneğine kiraya verdiği, tayın ölümünün kira dönemi devam ederken harada gerçekleştiği, davacının sahibi olduğu tayı bakımı için teslim ederken dava dışı TJK Derneğinin hazırladığı Daimi Pansiyoner Talimatnamesini ve Taahhütnameyi imzaladığı, haraya bakım için bıraktığı tayına TJK Derneği tarafından bakıldığını bildiği,
Dosya kapsamı ve mevcut delil durumu itibariyle 6100 sayılı HMK’nın 124 üncü maddesinin uygulanarak aslında hakkında dava açılmamış olan Türkiye Jokey Kulübü Derneğinin davaya taraf (davalı) olarak eklenmesinin mümkün olmadığı, tayın bakımının ve vefatının dava dışı TJK Derneğinin kiracı olarak işlettiği ...pansiyon harasında gerçekleştiği, harayı dava dışı derneğe kiraya veren davalının pasif husumet ehliyetinin bulunmadığı ve bu nedenle davanın reddine dair verilen İlk Derece Mahkemesi kararının yerinde olduğu gerekçe gösterilerek, davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf itirazlarını tekrar ederek, Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasını ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; hizmet akdinden kaynaklanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 114 üncü maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi, 115 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkrası ile 124 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. 6100 sayılı Kanun'un 114 üncü maddesinin birinci fıkrasının (d) bendine göre; “tarafların, taraf ve dava ehliyetine sahip olmaları'' dava şartlarındandır.
2. 6100 sayılı Kanun'un 115 inci maddesinin birinci fıkrasında; “Mahkeme, dava şartlarının mevcut olup olmadığını davanın her aşamasında kendiliğinden araştırır. Taraflar da dava şartı noksanlığını her zaman ileri sürebilirler.'', ikinci fıkrasında ise “Mahkeme, dava şartı noksanlığını tespit ederse davanın usulden reddine karar verir. Ancak, dava şartı noksanlığının giderilmesi mümkün ise bunun tamamlanması için kesin süre verir. Bu süre içinde dava şartı noksanlığı giderilmemişse davayı dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddeder.” hükümleri düzenlenmiştir.
3. 6100 sayılı Kanun’un“Tarafta iradi değişiklik” başlıklı 124 üncü maddesi ise şöyledir;
“(1) Bir davada taraf değişikliği, ancak karşı tarafın açık rızası ile mümkündür.
(2) Bu konuda kanunlarda yer alan özel hükümler saklıdır.
(3) Ancak, maddi bir hatadan kaynaklanan veya dürüstlük kuralına aykırı olmayan taraf değişikliği talebi, karşı tarafın rızası aranmaksızın hâkim tarafından kabul edilir.
(4) Dava dilekçesinde tarafın yanlış veya eksik gösterilmesi kabul edilebilir bir yanılgıya dayanıyorsa, hâkim karşı tarafın rızasını aramaksızın taraf değişikliği talebini kabul edebilir. Bu durumda hâkim, davanın tarafı olmaktan çıkarılan ve aleyhine dava açılmasına sebebiyet vermeyen kişi lehine yargılama giderlerine hükmeder.”
4. Yukarıda yapılan genel açıklamalardan sonra somut olaya gelince; davacı vekilinin dava dilekçesinin başlık kısmında davalı tarafı ''TİGEM - Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü'' olarak gösterdiği, yine dava dilekçesi içeriğinde müvekkilinin sahibi olduğu tayı bakımı ve eğitimi için ücreti karşılığında davalı TİGEM’e bağlı ...Tarım İşletmesi Müdürlüğüne teslim ettiğini belirttiği, husumetin tereddüde yer bırakmayacak şekilde Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğüne yöneltildiği, bu durumda 6100 sayılı Kanun'un 124 üncü maddesinin üçüncü fıkrasına konu maddi hatadan bahsedilemeyeceği; tarafların, dava ve taraf ehliyetine sahip olmalarının 6100 sayılı Kanun gereği dava şartlarından olduğu ve Mahkemece dava şartlarının re'sen gözetilmesi gerektiği, dava şartı noksanlığı tespit edilirse davanın usulden reddine karar verileceği, sonuç olarak kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı anlaşıldığından davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve yasaya uygun olan kararın onanması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
25.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.