"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Konya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2077 E., 2022/1809 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Çay Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/593 E., 2021/596 K.
Taraflar arasındaki menfi tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; davalı tarafından müvekkili aleyhine ilamsız icra takibi başlatıldığını, borcun sebebi olarak 19.08.2018 tarihinde satılan 21 adet dananın ödenmeyen parası 183.870,00 TL olarak belirtildiğini, bu borcun ......, Et ve Gıda A.Ş. ye ait olduğunu, müvekkilinin ilgisinin bulunmadığını, anılan şirkette işçi olarak çalıştığını, 2000 yılında emekli olarak işten ayrıldığını, emekli olduktan sonra hatır için arada sırada yardım etmeye devam ettiğini, şirket sahibinin müvekkilinden icra takibine konu danaların iyi durumda olup olmadığını incelemesini istediğini, başkaca bir ilişkisinin olmadığını, taraflar arasında yapılan anlaşmadan, malın tesliminden ve kesilmesinden haberinin olmadığını, bu hususun ceza soruşturmasında da ifadelerle sabit olduğunu, ispat yükünün davalıda olduğunu ileri sürerek; müvekkili aleyhine başlatılan icra dosyasından borçlu olmadığının tespiti ile tazminata hükmedilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; davanın açılması için gereken bir yıllık sürenin geçirildiğini, davacının borcun kaynağı olan 21 adet dananın satın alınmasında ve kestirilmesi işlemlerinde bizzat işlemi yapan kişilerden olup kesimden sonra paranın peşin olarak ödeneceğinin kararlaştırıldığını, parayı ödeyeceğini taahhüt edenin davacı ve dava dışı ...olduğunu, davacının söz konusu şirkette çalıştığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dosyanın esasına ilişkin taraflarca başkaca bir delil sunulmadığı, dosya kapsamında ispat yükünün davalıda olduğu, dava değeri itibariyle senetle ispat kuralının geçerli olduğu, davalının herhangi bir yazılı delil ile alacağını ispatlayamadığı gerekçesiyle; davanın kabulü ile davacının Çay İcra Müdürlüğünün 2019/54 E. sayılı takip dosyasına konu 197.652,69 TL yönünden davalıya borçlu olmadığının tespitine, davacının kötü niyet tazminatı talebinin reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; süre yönünden itirazlarının değerlendirilmediğini, davacıya icradan gönderilen ödeme emrinin yaklaşık bir buçuk sene önce tebliğ edildiğini, davacının takibe itiraz etmediğini, davanın açılması için gerekli bir yıllık sürenin geçtiğini, davacının borcun kaynağı 21 adet dananın satın alınması ve kestirilmesi işlemlerini bizzat yapan kişilerden olduğunu, 21 adet kesime hazır dana olduğunu öğrenen davacı ile dava dışı ...isimli şahısların müvekkili ile danaların satın alınması konusunda pazarlık yaptıklarını, anlaşma sağlanınca danaların mezbahaneye kesime götürüldüğünü, danaları mezbahaneye götüren, kesimi yaptırıp kilolarını tarttıran ve parayı ödeyeceğini beyan eden kişinin davacı olduğunu, danalar kesildikten sonra İstanbul'a götürülüp orada... Et şirketi kanalıyla satılacağı için bu şirketin yetkilisi ve sahibi ...... da müvekkiline danaları güvenerek verebileceğini kendisinin de paraya kefil olduğunu beyan ettiğini, davacı adına kayıtlı taşınmazlar haczedildiğinde bile borca itiraz edilmediğini, satış işlemlerine hazırlık başlayınca kötü niyetli olarak bu davayı açtığını, davacının amacının oyalamak olduğunu, davacı ... ile aralarındaki hukuki ilişkiyi kabul ettiğinden borçlu olmadığını ispatlama yükümlü olduğunu, davacının borçlu olmadığını ispatlayamadığını, tanıklarının dinlenmediğini, delilerinin toplanmadığını, kesilen danalarla ilgili tartım fişleri ve kesimin yapıldığı mezbahane kayıtlarının yazılı delil başlangıcı hükmünde olduğunu, davacı emekli olduktan sonra da... Et şirketi ve sahibiyle ortak iş yapmaya devam ettiğini, halen birlikte çalıştığını, alışverişi yapan davacı iken pazarlıkçısı olarak kabul edildiğini, alıcı olarak kabul edilen... Et Şirketi kendi sorumluluğunu kabul etmekle beraber şirket batık bir şirket olduğundan, borcu ödemeye niyetlerinin olmadığını, müvekkilinin danalarını davacı ve... Et Şirketin birlikte aldığını ancak bedelini ödemediğini savunarak, kararın kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; menfi tespit davasıyla ilgili herhangi bir hak düşürücü sürenin bulunmadığı, takip devam ettiği ve ödeme yapılmadığı sürece davanın açılabileceği, davacının satım sözleşmesinin tarafının kendisinin değil... Et ve Gıda A.Ş. olduğu, kendisinin şirket temsilcisinin isteği ile onu temsilen hareket ettiğini ileri sürdüğü, ortaklık ilişkisini inkar ettiği, alacağın miktarı dikkate alındığında satım sözleşmesinin tarafı olduğunu davalının yazılı belgeyle ispat etmek zorunda olduğu, yazılı bir belge sunulmadığı gibi dayanılan tartım fişleri ve mezbahane kayıtlarının da yazılı delil başlangıcı mahiyetinde olmadığı, İlk Derece Mahkemesinin ispat yükü üzerinde bulunan davalının alacağın varlığını ispat edemediği gerekçesiyle davanın kabulüne dair verdiği kararın usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesiyle, istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf sebeplerini tekrar ederek, kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, icra takibinden sonra açılan menfi tespit istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 6 ncı maddesi,
2. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 190 ıncı maddesi.
3. Değerlendirme
Temyize konu menfi tespit davasının açılması bakımından Kanunda öngörülmüş bir hak düşürücü süre bulunmadığı, bu davanın borç ödeninceye kadar geçecek sürede açılabileceği, davacının dava dışı... Et ve Gıda A.Ş. ile ortaklık ilişkisini olduğunu inkar ettiği, alacağın miktarı nazara alınarak davacının satım sözleşmesinin tarafı olduğunu davalının yazılı belgeyle ispat etmek zorunda olduğu, yazılı bir belge sunulmadığı gibi dayanılan tartım fişleri ve mezbahane kayıtlarının da yazılı delil başlangıcı mahiyetinde olmadığından tanık dinlenmemesinin yerinde olduğu, ispat yükü üzerinde bulunan davalının alacağın varlığını ispat edemediği anlaşılmakla, davalı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
18.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.