"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/243 E., 2022/153 K.
HÜKÜM : Asıl ve karşı davanın kısmen kabulüne
Taraflar arasında karşılıklı olarak görülen tazminat davalarından dolayı yapılan yargılama sonunda, bozmaya uyan Mahkemece; asıl davanın kısmen kabulüne, birleşen davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikler yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı asıl davada davalı kiraya veren ile 01.04.2006 başlangıç tarihli ve yedi yıl süreli kira sözleşmesini imzaladığını, üçüncü kira dönemine ait kira bedelini ödemediği gerekçesiyle davalı tarafından aleyhine başlatılan tahliye istemli dava neticesinde mecurdan tahliyesine karar verildiğini; sözleşmede yer aldığı üzere kiralanan için masraflar yaptığını, Didim Sulh Hukuk Mahkemesinin 2009/21 D.iş sayılı dosyasıyla 670.835 TL masraf yapıldığının tespit edildiğini; aynı sözleşmede erken tahliye durumunda masraf bedelinin kiradan düşüleceği veya iade edileceğinin kararlaştırıldığını ileri sürerek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 50.000 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiş, bozmadan sonra sunduğu 14.03.2022 tarihli dilekçesi ile talebini 706.340 TL'ye artırmıştır.
II. CEVAP
Davalı; davanın reddini istemiş, karşı davasında ise; dördüncü yıl kira bedeli 50.000 TL'nin 30.09.2009 tarihinden, otelin kötü işletilmesi sebebiyle uğradığı değer kaybı karşılığı 10.000 TL maddi tazminatın dava tarihinden, hasar bedeline karşılık 5.000 TL maddi tazminatın dava tarihinden, hasarın giderilebileceği süre içerisindeki kira kaybına karşılık 5.000 TL maddi tazminatın dava tarihinden, 10.000 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek ticari temerrüt faizi ile birlikte karşı davalıdan (davacıdan) tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemece, asıl davanın reddine, karşı davanın kısmen kabulü ile 50.000 TL kira alacağının dava tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte karşı davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı, taraflar temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairece verilen 18.09.2019 tarihli ve 2017/15562 E., 2019/6858 K. sayılı ilamla; tarafların sair temyiz itirazları reddedildikten sonra, davacı kiracı yönünden, "mahkemece; sözleşmenin 4. maddesinde yer alan faydalı ve zorunlu tadilat kalemlerinden delil tespit raporunda yapıldığı tespit olunanlara ilişkin yeni bir bilirkişi raporu alınıp, vekaletsiz iş görme hükümleri göz önünde bulundurularak sonucuna göre bir karar verilmesi; ayrıca, davalı kiralayan bakımından ise, konusunda uzman bilirkişi ya da bilirkişiler aracılığıyla 20.01.2010 tarihli teslim tutanağında tespit edilen hor kullanmadan kaynaklı eskime ve bozulmaların bedelinin belirlenmesi gerektiğinden bahisle" karar bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; bozma sonrasında alınan 22.11.2021 ve 03.03.2022 tarihli bilirkişi raporları hüküm kurmaya elverişli bulunarak hükme esas alındığı, davacı kiracının kiralanandan 20.01.2010 tarihinde tahliye edildiği, bu haliyle tahliye tarihi olan 20.01.2010 tarihinde alacağın muaccel olduğu, asıl dava dilekçesi ile talep edilen 50.000 TL'ye ilişkin zamanaşımının davanın açıldığı 29.01.2010 tarihinde kesildiği ve başta talep edilen 50.000 TL'nin zamanaşımına uğramadığı; ancak, dava tarihi itibariyle henüz açılmayıp saklı tutulan ve daha sonra 14.03.2022 tarihinde ıslahla arttırılan 656.340 TL'lik kısım için 10 yıllık zamanaşımı süresinin dolduğu; karşı dava bakımından bozma kapsamı dışında kalan talepler bakımından yeniden inceleme yapılmadığı, tahliye tutanağı dikkate alındığında taşınmazın hor kullanıldığı gerekçesiyle; asıl davanın kısmen kabulü ile 50.000 TL'nin dava tarihinden işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, karşı davanın kısmen kabulü ile 50.000 TL kira alacağının ve 20.000 TL hor kullanma bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte karşı davalıdan tahsiline, fazlaya ilişkin taleplerin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı/karşı davalı vekili; davalının cevap dilekçesinde zamanaşımı def'ini öne sürmemesi nedeniyle ıslaha karşı ileri sürülen zamanaşımı def'inin gözetilmesinin doğru olmadığını, davanın belirsiz alacak davası niteliğinde olduğunu ve alacak miktarının uzun yıllar devam eden yargılama sonucunda belirlenebildiğini, sürecin uzunluğunun aleyhine değerlendirilmesinin hakkaniyetli olmadığını, zamanaşımı süresinin dolmadığını; hor kullanma tazminatı bakımından talepten fazlaya hükmedildiğini, otelcilik sezonunun kapalı olduğu tarihte düzenlenen tahliye tutanağındaki tespitin ve yeni sezonda molozların temizleneceğinin gözetilmeyerek kusur atfedilmesinin de usul ve kanuna aykırı bulunduğunu ileri sürerek; kararın bozulmasını istemiştir.
2. Davalı/karşı davacı vekili; bilirkişi raporlarının bozma ilamına uygun düzenlenmediğini, raporlara karşı itirazlarının dikkate alınmadığını, demirbaş bedellerinin tadilat bedeline dahil edilerek yapılan hesaplamanın hatalı olduğunu, alacağa yasal faiz işletilmesine dair istem bakımından talebin aşıldığını, hor kullanma tazminatı bakımından dosya arasında birbiri ile çelişkili raporlar bulunduğunu ve çelişkinin giderilmediğini, hor kullanmadan kaynaklı zararın giderilebileceği süreye ilişkin kira kaybı ve hor kullanım sebebiyle oluşan değer kaybı talepleri bakımından herhangi bir araştırma yapılmayarak adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini, takas mahsup talebinin dikkate alınmadığını, asıl dava kısmen kabul edildiği halde hükmün gerekçesinde asıl davanın kabulüne karar verildiği yazılmış olup bu durumun infazda tereddüte neden olacağını, kiralanan otel olup talep edildiği halde tapu kaydındaki ihtiyati haczin devamının usul ve kanuna aykırı bulunduğunu ileri sürerek; kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; asıl davada, faydalı ve zorunlu imalatların bedelinin; karşı davada ise, kira alacağı ile hor kullanma tazminatının tahsili istemlerine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) "Taleple bağlılık" başlıklı 26 ncı maddesinin ilgili bölümü şöyledir:
"Hâkim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır, ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez. Duruma göre, talep sonucundan daha azına karar verebilir."
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere, davacının alacağının kısmi davaya konu edilenden fazla olduğunun belirlenmiş olmasına, hükmün gerekçesinde yer alan " asıl davanın kabulüne" dair ifadenin maddi hatadan kaynaklandığının ve özellikle bozmanın kapsamı dışında kalarak kesinleşmiş olan yönlere ilişkin sebeplerin incelenmesinin artık mümkün olmadığının anlaşılmasına göre; taraf vekillerinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Asıl davada; davacı kiracı faydalı masraf alacağına yasal faiz işletilmesini talep etmiş olmasına rağmen, mahkemece alacağa ticari faiz hükmedilmiş olması; ayrıca, karşı davada; davacı kiraya veren 5.000 TL hor kullanma tazminatının tahsilini talep etmiş olmasına rağmen, mahkemece 20.000 TL tazminata hükmedilmesi suretiyle taleple bağlılık kuralının ihlal edilmiş olması, usul ve kanuna aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Taraf vekillerinin sair temyiz temyiz itirazlarının reddine,
2. Temyiz olunan Mahkeme kararının 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi gereğince taraflar yararına BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz harçlarının istek halinde ilgililere iadesine,
6100 sayılı Kanun'un Geçici 3 üncü maddesi atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
23.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.