"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/2109 E., 2022/2776 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 3. Tüketici Mahkemesi
SAYISI : 2020/146 E., 2021/138 K.
Taraflar arasındaki ayıplı mal davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı ve davalı tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacının istinaf başvrusunun esastan reddine davalının istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak esas hakkında yeniden hüküm kurulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı, ... Marka dava konusu aracı, 21.05.2018 tarihli fatura ile 137.079,59 TL bedel ile satın aldığını, kısa süre sonra araçta arızalar meydana geldiğini, garanti kapsamında parça değişimi ve onarım yapıldığı söylenmiş ise de arızaların hali hazırda devam ettiğini ileri sürerek terditli taleplerini sıralamış, davacı vekilinin 11.03.2021 tarihli duruşmadaki beyanı ile davacının talebinin; aracın davalı tarafa iadesi ile sözleşmeden dönme ve bedel iadesi olduğunu belirtmiştir.
II. CEVAP
Davalı, öncelikle husumet ve hak düşürücü süre itirazlarında bulunarak araçta herhangi bir ayıp bulunmadığını savunarak davanın reddini dilemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacı tüketicinin araçtaki arızaların onarım yoluyla giderilmesi için defalarca yetkili servise başvuruda bulunduğu, ancak arızaların kalıcı olarak giderilemediği, bu süre boyunca tekrarladığı, davacının satıcıya 06.02.2020 tarihli ihtarname göndererek talebini ilettiği, bu ihtarnamenin davalıya 08.02.2020 tarihinde tebliğ edildiği, ancak talebin satıcı tarafından yerine getirilmediği, davanın yasal garanti süresi içerisinde açılmış olduğu, satıcı tarafından bildirilen veya standardında veya teknik düzenlemesinde tespit edilen veya niteliği etkileyen niceliğine aykırı olan ya da tahsis veya kullanım amacı bakımından değerini veya tüketicinin ondan beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi eksiklikler içeren malların ayıplı mal olarak kabul edildiği, bilirkişi raporunda araçtaki arızanın gizli ayıp niteliğinde olduğunun tespit edildiği gerekçesiyle davanın kabulüne, davacının satılan malın ayıplı olması nedeniyle sözleşmeden döndüğünün kabulü ile 137.079,59 TL'nin 08.02.2020 tarihinden itibaren avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, dava konusu ... plakalı VF1R00360537463 şasi numaralı ... marka 2018 model Kadjar RFE tipi Icon 1.2 TCE EDC aracın davalı tarafa iadesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı istinaf dilekçesiyle; dava dilekçesinde öncelikli taleplerinin ayıplı aracın ayıpsız misli ile değiştirilmesi olduğunu, aracın bugünkü değerinin tespit edilmemesinin hakkaniyete aykırı olduğunu, ayıplı aracın satın alındığı tarihten karar verilen tarihe kadar geçen sürede aracın değerinin neredeyse 3 katına yükseldiğini, yerel mahkemece ayıplı aracın misli ile değişimine karar verilmese dahi davacının dilekçede talep etmiş olduğu üzere aracın bugünkü değerinin tespit edilmesi ve tespit edilen değerinin iadesinin gerektiğini belirterek ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak aracın ayıpsız misli ile değişimine karar verilmesini istemiştir.
Davalı istinaf dilekçesiyle; yerel mahkemenin davacının ayıp ihbar yükümlülüğünü yasal süresi içerisinde yerine getirilmediğine dair itirazlarını değerlendirmediğini, ihtar tarihinden itibaren işleyecek avans faizine hükmedilmesinin de haksız olduğunu belirterek, yerel mahkeme kararının kaldırılmasına, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacı vekilinin 30.11.2020 tarihli dilekçesi ile davacının talebinin, sözleşmeden dönme ve aracın davalıya iadesi ile bugün üretilse değerinin ne olacağının tespiti ve tespit edilen araç bedelinin satım tarihinden itibaren avans faizi ile birlikte tahsiline ilişkin olduğunu belirttiği, davacı vekili 11/03/2021 tarihli duruşmada ise talebin, aracın
iadesi ile ihtarname tarihinden itibaren sözleşme bedelinin davalıdan tahsili olarak açıkladığı, bu durumda davacının talebinin, sözleşmeden dönme ve bedel iadesine yönelik olduğu, davacının seçimlik hakkını bu yönde kullandığı, dolayısıyla, davacı seçimlik hakkını bu yönde kullandığından dava konusu aracın ayıpsız misliyle değiştirilmesi ve zarar talebinde bulunamayacağı anlaşıldığı, öte yandan, sözleşmeden dönme ve bedel iadesi taleplerinde faiz talep edilebilmesi için mal ayıplı dahi olsa tüketicinin tasarrufunda bulunduğu sürece satıcı ve sağlayıcının faiz ile sorumlu olmayacağının kabul edildiği, hal böyle olunca mahkemece, faizin sözleşme konusu malın iadesinden sonra işletilmesine karar verilmesi gerekirken, davacının sözleşmeden dönme talebi kabul edilerek, davalıya gönderilen ihtarnamenin tebliğ tarihi olan 08.02.2020 tarihten itibaren faize hükmedilmesinde isabet görülmediği gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak esas hakkında yeniden hüküm kurulmasına karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı, istinaf dilekçesindeki hususları tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılarak aracın ayıpsız misli ile değişimine karar verilmesi yönünde İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, ayıp iddiasına dayalı sözleşmeden dönme ve bedel iadesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun’nun 11 ... maddesi; "(1) Malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketici;
a) Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme,
b) Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme,
c) Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme,
ç) İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme,
seçimlik haklarından birini kullanabilir. Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür.
(2) Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız misli ile değiştirilmesi hakları üretici veya ithalatçıya karşı da kullanılabilir. Bu fıkradaki hakların yerine getirilmesi konusunda satıcı, üretici ve ithalatçı müteselsilen sorumludur. Üretici veya ithalatçı, malın kendisi tarafından piyasaya sürülmesinden sonra ayıbın doğduğunu ispat ettiği takdirde sorumlu tutulmaz.
(3) Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız misli ile değiştirilmesinin satıcı için orantısız güçlükleri beraberinde getirecek olması hâlinde tüketici, sözleşmeden dönme veya ayıp oranında bedelden indirim haklarından birini kullanabilir. Orantısızlığın tayininde malın ayıpsız değeri, ayıbın önemi ve diğer seçimlik haklara başvurmanın tüketici açısından sorun teşkil ... etmeyeceği gibi hususlar dikkate alınır.
(4) Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız misli ile değiştirilmesi haklarından birinin seçilmesi durumunda bu talebin satıcıya, üreticiye veya ithalatçıya yöneltilmesinden itibaren azami otuz iş günü, konut ve tatil amaçlı taşınmazlarda ise altmış iş günü içinde yerine getirilmesi zorunludur. Ancak, bu Kanunun 58 ... maddesi uyarınca çıkarılan yönetmelik eki listede yer ... mallara ilişkin, tüketicinin ücretsiz onarım talebi, yönetmelikte belirlenen azami tamir süresi içinde yerine getirilir. Aksi hâlde tüketici diğer seçimlik haklarını kullanmakta serbesttir.
(5) Tüketicinin sözleşmeden dönme veya ayıp oranında bedelden indirim hakkını seçtiği durumlarda, ödemiş olduğu bedelin tümü veya bedelden yapılan indirim tutarı derhâl tüketiciye iade edilir.
(6) Seçimlik hakların kullanılması nedeniyle ortaya çıkan tüm masraflar, tüketicinin seçtiği hakkı yerine getiren tarafça karşılanır. Tüketici bu seçimlik haklarından biri ile birlikte 11/1/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu hükümleri uyarınca tazminat da talep edebilir.
3. Değerlendirme
Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle davacı vekilinin hem talep dilekçesi hem duruşma zaptına geçen beyanına göre sözleşmeden dönme ve bedel iadesi seçimlik hakkının seçildiğinin, TKHK kapsamında tüketicinin seçimlik haklarının yenilik doğrucu haklar olduğu ve kullanılmakla tükeneceğinin anlaşılmasına göre temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
Aşağıda yazılı temyiz harcının mahallinde temyiz edenden alınmasına,
21.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.