"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince; davalılardan Talha vekili ile davalı ... vekilinin istinaf başvurularının esastan reddine, davacı vekili ve davalı ... vekilinin istinaf başvurularının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, konusuz kalan davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili ve adli yardım talepli olarak davalılardan Mehmet Nihat vekili tarafından temyiz edilmekle; davalı ...'ın adli yardım talebinin kabulü ile kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; davalı ...'nın davacı Üniversite bünyesinde araştırma görevlisi olarak çalışırken 10.04.2009 tarihinde Hamburg Üniversitesine YÖK doktora bursu programı kapsamında doktora eğitimi alması amacıyla görevlendirildiğini, 10.10.2015 tarihi itibariyle yasal görev süresinin dolan davalının görev süresinin uzatılması talebinin YÖK tarafından uygun görülmediğini, davalının süresi içerisinde görev yerine dönmemiş olması sebebiyle 03.11.2015 tarihi itibariyle görevinden çekilmiş sayılmasına, kadrosu ile ilişiğinin kesilmesine, yurt dışına çıkarken imzaladığı yüklenme senedi ve müteselsil kefalet senedi hükümlerine göre işlem yapılmasına karar verildiğini belirterek; davalı ...'dan 226.748,94 TL ile 135.987,34 Euro'nun tahsilini, kefalet senedinde müteselsil kefil olarak imzası bulunan diğer davalılar Mehmet ... ve ....'ın kefalet miktarı olan 16.505,00 Euro'dan sorumlu olduklarını ileri sürerek, belirtilen tutardaki alacağın faiziyle birlikte davalılardan tahsilini istemiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ...; davacı Üniversitenin görev yerine dönmediğinden bahisle istifa etmiş sayılması ve görevle ilişiğinin kesilmesi yönündeki işleminin hukuka aykırı olduğunu, yüklenme sebebine göre borçlandırılması gereken tutarın da fazla istendiğini, yasal mevzuat uyarınca yabancı para biriminin 3,70 TL olarak sabitlendiğini, tarafına yabancı para birimi ile ödeme yapılmadığını, yargılama sırasında 701 sayılı KHK ile görevinden ihraç edilmesi sebebiyle 675 sayılı KHK'nin 10 uncu maddesi uyarınca yüklenme senedine dayanılarak davalının sorumlu tutulamayacağını savunarak, davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... vekili; kefalet senedindeki davalının sorumlu olduğu tutara karşılık davacı İdareye 61.210,44 TL ödendiğini, yargılama aşamasında davalı ...'nın görevinden ihraç edilmesi sebebiyle 675 sayılı KHK hükmü uyarınca davalının sorumlu tutulamayacağını savunarak, davanın reddini istemiştir.
3. Davalı ... vekili; davalı ...'un Antalya 3. İdare Mahkemesinde açtığı davanın eldeki dava yönünden derdestlik teşkil ettiğini, yargılama aşamasında ...'un görevinden ihraç edilmesi sebebiyle 675 sayılı KHK hükmü uyarınca davalının sorumlu tutulamayacağını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; kefil davalılar Mehmet Nihat ile Can'ın kefalet senedinden kaynaklı borç olan 16.505,00 Euro'yu (16.505,00x3,7086=) 61.210,44 TL olarak ödediklerinden davacı Üniversiteye herhangi bir borçlarının kalmadığı, davalı ...'nın 04.06.2018 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 701 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin eki listede yer almak suretiyle, kamu hizmetinden uzaklaştırıldığı ve ömür boyu kamu hizmetinden yasaklandığı, 675 sayılı KHK'nın l0 uncu maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereği davacı Üniversitenin davalıdan yüklenme senedine dayalı olarak herhangi bir talepte bulunamayacağının anlaşıldığı, aynı maddenin üçüncü fıkrası gereği taraflar hakkında yargılama ve vekalet ücretine hükmedilemeyeceği gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; 08.07.2018 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 701 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile davalı ...'nın görevinden ihraç edilmesinin dava konusunu teşkil etmediğini, bu yüzden 675 sayılı KHK'nin 10 uncu maddesinin eldeki davaya uygulanma imkanının bulunmadığını, kaldı ki bahsi geçen KHK hükmü kapsamında davanın sonlandırılması durumunda davanın reddine değil konusuz kalması sebebiyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiğini belirterek, kararın kaldırılmasını istemiştir.
2. Davalı ... vekili; açılan davanın reddine karar verildiği halde davalı lehine vekalet ücreti takdir edilmemesinin hukuka aykırı olduğunu belirterek, kararın bu yönden kaldırılmasını istemiştir.
3. Davalı ... vekili; davanın reddine karar verilmesine rağmen davalı lehine vekalet ücreti takdir edilmemesinin hukuka aykırı olduğunu belirterek, kararının bu yönden kaldırılmasını istemiştir.
4. Davalı ... vekili; Mahkemece kefilin asıl borçludan ayrı bir sorumluluğu varmış gibi borcunu ödediğinden bahisle davanın reddi cihetine gidildiğini, bu yüzden kararın gerekçe yönünden düzeltilmesi gerektiğini belirterek, kararın bu yönden kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; yargılama sırasında davalı Talhadan KHK ile geri dönülmez şekilde kamu görevinden ihracına karar verildiği, kaldı ki davacı İdarenin, görevle ilişiğinin kesilmesi kararına rağmen davalıyı KHK ile ihraç etmesiyle bir nevi önceki işleminden zımnen döndüğünün kabul edilmesi gerektiği, buna göre 675 sayılı KHK'nın 10 uncu maddesinin eldeki davada uygulanması gerektiği hususunda tereddütün bulunmadığı, söz konusu KHK hükmüne göre davanın sonuçlandırılması gerektiğinden sonradan oluşan durum nedeniyle davanın konusuz kaldığının kabulü ile konusuz kalan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı yönünde hüküm kurulması gerektiği, Mahkemenin kabulüne göre de; davalı kefiller Mehmet Nihat ve Can'ın sorumluluklarının asıl borçlu davalı ...'nın sorumluluğuna tabi olduğu, 675 sayılı KHK'nın 10 uncu maddesi kapsamında davalı kefillerin sorumlulukları yoluna gidilemeyeceği, 675 sayılı KHK'nın 10 uncu maddesinin üçüncü fıkrasında açıkça bu madde kapsamında sonlandırılan davalarda vekalet ücreti ve yargılama giderlerine hükmedilemeyeceği öngörülmüş olduğundan Mahkemece davalılar lehine vekalet ücreti takdiri cihetine gidilmemesinin yerinde olduğu gerekçesiyle; davalılardan Talha vekili ile davalı ... vekilinin istinaf taleplerinin ayrı ayrı esastan reddine, davacı vekili ve davalı ... vekilinin istinaf talebinin ayrı ayrı kabulüne, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak, dava konusuz kaldığından davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili ve davalılardan Mehmet Nihat vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Taraf vekilleri; istinaf sebeplerini tekrar ederek, kararın bozulmasını talep etmişlerdir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava; davalı araştırma görevlisinin göreviyle ilişiğinin kesilmesinden kaynaklı imzalanan yüklenme senedi ve kefalet senedi uyarınca yapılan ödemelerin istirdadı istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
29.10.2016 yürürlük tarihli Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında 675 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin "Peşin ödenen aylıklar ve mecburi hizmet" başlıklı 10 uncu maddesi.
3. Değerlendirme
1. Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında 675 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin peşin ödenen aylıklar ve mecburi hizmet başlıklı 10 uncu maddesinde; "(1) 20/7/2016 tarihli ve 2016/9064 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla ülke genelinde ilan edilen olağanüstü hal kapsamında yürürlüğe konulan kanun hükmünde kararnameler ile doğrudan veya anılan kanun hükmünde kararnamelerde öngörülen usuller çerçevesinde meslekten, kamu görevinden veya ilgili kurumların teşkilatından çıkarılanlar ile 15/8/2016 tarihli ve 673 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 4 üncü maddesi uyarınca öğrencilikle ilişikleri kesilenlerin; (...) b) Mecburi hizmet yükümlülükleri ve mecburi hizmete bağlı borç yükümlülükleri ortadan kalkar, buna ilişkin dava ve borç takibi işlemlerine son verilir. Bunlardan alınmış olan yüklenme senetleri ve muteber imzalı müteselsil kefalet senetlerinde yazılı olan tutarlar, ilgili kamu personelinden yahut kefillerinden talep ve tahsil edilmez.
(..)(3) Bu madde kapsamında sonlandırılan davalarda vekalet ücreti ve yargılama giderlerine hükmedilmez, hükmedilenler tahsil edilmez." şeklinde düzenlemeye yer verilmiştir.
2. Somut olayda; davalılardan Talha'nın 04.06.2018 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 701 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin eki listesinde yer almak suretiyle kamu hizmetinden uzaklaştırıldığı ve ömür boyu kamu hizmetinden yasaklandığı, 675 sayılı KHK'nın 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi ve üçüncü fıkrası eldeki davada uygulanarak dava konusuz kaldığından davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi, vekalet ücreti ve yargılama giderine hükmedilmemesinin yerinde olduğunun anlaşılmış olmasına göre, davacı vekili ve davalı ... vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,12.06.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.