"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (Tüketici) Mahkemesi
SAYISI : 2019/176 E., 2021/334 K.
KARAR : Karar verilmesine yer olmadığına
Taraflar arasındaki istirdat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, bozmaya uyan Mahkemece dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; davalı ile aralarında dokuz adet abonelik sözleşmesi olduğunu, faturalarda elektrik bedelleri dışında haksız olarak kayıp/kaçak bedellerinin alındığını ileri sürerek; abonelik tarihlerinden itibaren haksız tahsil edilen kayıp/kaçak, sayaç okuma, TRT payı, dağıtım, perakende satış hizmet ve iletim sistemi kullanım bedellerinin tahsil tarihinden işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan istirdadını talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ...Ş; fatura kapsamını belirleme yetkisinin EPDK’da olduğunu, dağıtım şirketlerinin de buna uygun davranmak zorunda olduğunu,... Elektrik Dağıtım Şirketinin 01.11.2013 tarihinden itibaren faaliyette olduğunu, öncesine ait kayıp kaçak tahsilatı yapmadığını, bu tarihten sonrası için davada husumetlerinin olmadığını, bir kısım aboneliklerin ticarethaneye ilişkin olduğunu, bu nedenle de tüketici mahkemesinin görevli olmayacağını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 04.05.2016 tarihli ve 2015/44 E, 2016/182 K sayılı kararıyla; davacının talebine konu dokuz abonelikten ikisinin ticarethane, birisinin ise şantiye aboneliği olması nedeni ile bu aboneliklere yönelik taleplere ilişkin davanın tefrik edilerek görevsizlik kararı verildiği, kalan altı adet mesken abonelik sözleşmelerinin davacı ile dava dışı... Perakende Satış A.Ş. arasında akdedilmiş olduğu, davalı... Elektrik Dağıtım A.Ş. nin (yeni ünvanı ADM) ilgili alacak talebi yönünden pasif husumeti bulunmadığı, her iki şirketin ayrı tüzel kişilikleri olduğu gerekçesiyle, pasif husumet yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı, süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairenin 15.05.2019 tarihli ve 2018/6425 E., 2019/4517 K sayılı ilamıyla; "Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumunun 27.09.2012 tarih 28424 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 12.09.2012 tarihli 4019 sayılı kurul kararı ile Elektrik Piyasası Kanununun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi hükmü çerçevesinde, dağıtım ve perakende satış faaliyetlerinin dağıtım şirketleri tarafından 01/01/2013 tarihinden itibaren ayrı tüzel kişilikler altında yürütülmesine ilişkin hazırlanan, “Dağıtım Ve Perakende Satış Faaliyetlerinin Hukuki Ayrıştırılmasına İlişkin Usul Ve Esaslar”ın kabul edilerek, dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler tarafından dağıtım ve perakende satış faaliyetlerinin 01/01/2013 tarihinden itibaren ayrı tüzel kişilikler altında yürütülmesine karar verilmiştir.
Somut olayda, dava dilekçesindeki anlatım ve istemden, asıl dava edilmek istenenin... Perakende Satış AŞ olduğu anlaşılmaktadır. Davacının, abonelik sözleşmesinin tarafı olan... Perakende Satış AŞ yerine... Elektrik Dağıtım AŞ' nin hasım göstermesi şeklindeki yanılgısı, temsilcide hata niteliğindedir. Temsilcide hata halinde, davanın husumetten reddedilmeyip doğru hasma dava dilekçesi tebliğ edilerek taraf teşkilinin sağlanabileceği, Yargıtay'ın yerleşmiş uygulamalarındandır. Nitekim, 6100 sayılı HMK'nın, "Tarafta İradi Değişiklik" başlığını taşıyan 124. maddesi ile de temsilcide yanılgı hali madde kapsamına alınmıştır. Ayrıca anılan Yasa maddesinde, dava dilekçesinde tarafın yanlış veya eksik gösterilmesinin kabul edilebilir bir yanılgıya dayanması halinde, hakimin karşı tarafın rızasını aramaksızın taraf değişikliği talebini kabul edebileceği ifade edilmiştir. Buna göre, davacının elektrik şirketleri arasındaki faaliyetlerin ayrı tüzel kişilikler aracılığı ile yürütülmesine karar verilmesi hususunu bilmemesi ve bu nedenle davasını... Elektrik Dağıtım AŞ' ye yöneltmiş olmasının da kabul edilebilir bir yanılgıya dayandığının kabulü gerekmektedir.
Hal böyle olunca mahkemece yapılacak iş, dava dışı “AYDEM Perakende Satış AŞ” ünvanlı şirketin davaya dahil etmesi için davacıya önel vermek, usulüne uygun taraf teşkilini sağlayıp bundan sonra iddia ve savunmalar doğrultusunda inceleme ve araştırma yapılarak sonucuna göre hüküm kurmaktan ibarettir. Mahkemece bu hususlar gözardı edilerek yazılı şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiştir.
2-) Bozma nedenlerine göre davacının diğer temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine gerek görülmemiştir. " gerekçesiyle, karar bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; ... kararlarına dayanılarak alınmış olan ve dava konusu yapılan bedeller ile ilgili olarak açılan (ve halen derdest olan) davaların, 6719 sayılı Kanun ile yapılan değişikliklerinin yürürlüğe girmesiyle birlikte konusuz kaldığı, dava açıldıktan sonra hasıl olan yasa değişikliği nedeniyle davacının dava açmasında haksız sayılamayacağı gerekçesiyle; konusuz kalan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına, davalı ... AŞ yönünden talebin pasif husumet yokluğundan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; Yargıtay bozma ilamına rağmen davalı ...Ş. yönünden pasif husumet yokluğundan ret kararı verildiğini, pasif husumet yönünden dava reddedildiğinden aleyhlerine vekalet ücretine hükmedildiğini ileri sürerek; kararın düzeltilerek onanmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, elektrik abonelerinden tahsil edilen kayıp/kaçak vd. bedellerin istirdadı istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. Bir mahkemenin Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması üzerine, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü doğar. “Usuli kazanılmış hak” olarak tanımlanan bu olgu mahkemeye, hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararında belirtilen çerçevede işlem yapma ve hüküm kurma zorunluluğu getirmektedir (09.05.1960 tarihli ve 21/9 sayılı YİBK).
2. Mahkemenin, Yargıtayın bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli kazanılmış hak doğabileceği gibi, bazı konuların bozma kararı kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uymuş olan mahkeme kesinleşen bu kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar veremez. Bir başka anlatımla, kesinleşmiş bu kısımlar, lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur (04.02.1959 tarihli ve 13/5 sayılı YİBK).
3. Değerlendirme
1. Mahkemece, Dairenin 15.05.2019 tarihli ve 2018/6425 E. 2019/4517 K. sayılı bozma ilamına uyulmasının ardından davacıya verilen önel içerisinde dava dışı "Aydem Perakende Satış A.Ş." ünvanlı şirketin davaya dahil edildiği, dolayısıyla usulüne uygun taraf teşkili sağlanmış olmakla, dava dilekçesinde davalı olarak gösterilen ADM Elektrik Dağıtım A.Ş.'nin taraf sıfatı kalmadığı anlaşılmıştır.
2. Bu nedenle Mahkemece; ADM Elektrik Dağıtım A.Ş. nin davada taraf sıfatı kalmadığı gözetilerek, bu davalı hakkında karar verilmesine yer olmadığına ve buna bağlı olarak lehine vekalet ücreti takdir edilmemesine karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile bu davalı hakkındaki davanın reddine karar verilmesi ve lehine vekalet ücreti takdir edilmiş olması, ayrıca kamu düzenine ilişkin olarak yapılan inceleme sonunda davanın mahiyeti gereği davada harç alınmasına yer olmadığına karar verilmiş olması, usul ve kanuna aykırı olup bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu yanlışlıkların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'na (6100 sayılı Kanun) eklenen Geçici 3 üncü madde atfıyla uygulanmakta olan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 438 inci maddesinin yedinci fıkrası uyarınca temyiz olunan Mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Mahkeme kararının hüküm fıkrasının ikinci bendinde yer alan "2-07172269, 07172259, 07172261, 07172260, 07172326, 07172327 nolu mesken aboneliklerine yönelik talebin ADM Elektrik Dağıtım A.Ş. yönünden pasif husumet yokluğundan REDDİNE,", üçüncü bendinde yer alan "3-Davanın mahiyeti gereği harç alınmasına yer olmadığına, " ve altıncı bendinde yer alan "Davalının yapmış olduğu yargılama giderlerinin kendi üzerine bırakılmasına, Adm Elektrik Dağıtım A.Ş. kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden AAÜT uyarınca hesaplanan 2.550,00 TL. vekalet ücretinin davacıdan alınarak bu davalıya verilmesine," ibarelerinin çıkartılarak, hüküm fıkrasının ikinci bendine "2- 07172269, 07172259, 07172261, 07172260, 07172326, 07172327 nolu mesken aboneliklerine yönelik talebin ADM Elektrik Dağıtım A.Ş. yönünden taraf sıfatı kalmadığından REDDİNE", üçüncü bendine "3- Alınması gerekli 179.90 TL maktu karar ve ilam harcının davalı... Elektrik Perakende Satış A.Ş.'den alınarak, hazineye irad kaydına,", altıncı bendine "6-Davalının yapmış olduğu yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına davada taraf sıfatı kalmayan davalı ...Ş. Lehine vekalet ücreti takdir edilmesine yer olmadığına" ibarelerinin yazılması suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Harçtan muaf olmasına rağmen davacıdan peşin alınan temyiz harçlarının istek halinde iadesine,
6100 sayılı Kanun'a eklenen Geçici 3 üncü madde atfıyla uygulanmakta olan 1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesi uyarınca kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
02.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.