"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 36. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/2182 E., 2024/62 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 9. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/385 E., 2021/242 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili; davacılar ile davalı ... arasında 30.06.2008 tarihinde Yeni Mamak Kentsel Dönüşüm Projesi çerçevesinde 1549-1550 analiz nosu ile arsa ve tesis karşılığı konut yapım sözleşmesi imzalandığını, davacılara ait bulunan taşınmazın davalı Belediyeye devri karşılığında toplamda 400 m² arsaya karşılık imalat edilecek konutlardan çekiliş ile 100 m² konut verilmesinin kararlaştırıldığını ve davalıya eksik kalan arsa borcu ödenerek mesken ile birlikte devredildiğini, 16.12.2013 tarihinde davacılar tarafından davalı Belediyeye karşı eksik enkaz bedelinden kaynaklı 18.396,00 TL'nin tahsili için Ankara 10. Asliye Hukuk Mahkemesi 2013/567 E. sayılı dosyası ile dava açıldığını ve davanın davacılar lehine sonuçlandığını, Yargıtay incelemesinden geçerek 2016 yılında kesinleştiğini ve bedelin davalı tarafından müvekkiline itirazı kayıt konulmadan ödendiğini, sözleşmenin kurulmasının üzerinden 12 yıl geçmesinin ardından davalının sözleşmeye konu konutları imal edip teslim etmediği gibi 25.11.2020 tarihli yazısı ile arsa ve tesis karşılığı konut sözleşmesinin tek taraflı olarak feshedilmesi nedeniyle, kira karşılığı ikamet ettiği sosyal konutu tahliye etmesi amacıyla fesihname gönderildiğini, taraflara karşılıklı edimler yükleyen arsa ve tesis karşılığı konut yapım sözleşmesini usul ve yasaya aykırı olarak tek taraflı feshetmesinin yerinde olmadığını ileri sürerek; taraflar arasında yapılan 30.06.2008 tarihli Yeni Mamak Kentsel Dönüşüm Projesi çerçevesinde arsa ve tesis karşılığı konut yapım sözleşmesinin feshinin haksızlığının tespiti ile sözleşmenin ayakta olduğunun belirlenmesine, aksi halde sözleşmenin gelişen şartlara uyarlanmasına karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; sözleşmenin arsa ve tesis karşılığı değil tapu tahsis belgeli gecekondusu karşılığında imzalandığını, davacılar adına herhangi bir arsa kaydının da mevcut olmadığını, davacıların hazine arazisi üzerinde bulunan 1549-550 analiz numaralı tapu tahsis belgeli gecekondu için Belediye aleyhine tesis bedelinin tamamını aldığını, davacıların Belediye ile imzaladığı sözleşme yükümlülüklerine aykırı hareket ederek kendi edinimlerini yerine getirmediğini savunarak, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; taraflar arasında 30.06.2008 tarihli Yeni Mamak Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi tapu tahsis belgeli tesis karşılığı konut sözleşmesi imzalandığı, davacılar tarafından tesis bedelinin tahsiline yönelik açılan dava nedeniyle sözleşmenin davalı tarafça tek taraflı olarak iptal edildiği gerekçesiyle, davanın kabulü ile taraflar arasında imzalanan 30.06.2008 tarihli Yeni Mamak Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi arsa ve tesis karşılığı konut sözleşmesinin davalı tarafça feshinin haksız olduğunun ve sözleşmenin geçerli olduğunun tespitine karar verilmiş, karara karşı, süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
IV. İSTİNAF
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş; süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; dava konusu uyuşmazlık idari işlem ve eylemden kaynaklandığından davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğini, davacı tarafından, karşılıklı imzalanan konut sözleşmesi yürürlükte iken açılan alacak davasının Ankara 10. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2013/567 Esas, 2014/316 Karar sayılı kararı ile hükme bağlanarak kesinleştiğini, 07.11.2014 tarihinde yapı bedelinin tümünün davacılara ödendiğini, davacıların sözleşme dışına çıkarak dava açtığı ve dava sonucunda sorumluluklarını idareye yüklediğini, sözleşmenin 1-B maddesinde "Yeni Mamak Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi İmar Planı ve buna dayalı kamulaştırma işlemleri ile ilgili olarak iptal ya da bedel artırımı davası için yargı yoluna gitmeyecektir." ve 1-D maddesinde "imza tarihinden sonra yapılan araştırmalar sonucunda hak sahibi olmadığı belirlenen şahısların bu sözleşmeleri Ankara Büyükşehir Belediyesince tek taraflı iptal edilecektir." hükümlerine göre sözleşmenin feshedildiğini, davacıların "bedel artırım davası açması" ve aynı dava ile "enkaz bedeli yerine muhdesat bedelinin tamamının ödenmesi yönündeki talebinin" sözleşme ilişkisinden doğan edim yükümlülükleri ve mevzuat hükümlerine aykırı olduğunu ileri sürerek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, davalı ile davacıların murisi arasında imzalanan sözleşmenin feshinin haksız olduğunun ve sözleşmenin geçerli olduğunun tespiti istemine ilişkindir.
Temyizen incelenen kararda belirtilen gerekçeye ve özellikle davacıların murisine ait taşınmazın davalıya devri ve belirlenen eksik bedelin ödenmesi karşılığında davalı tarafından yapılacak konutlardan bir adet dairenin davacıların murisine verileceğine dair sözleşme imzalanmasına, davacılar tarafından arsa devrinin davalı Belediyeye yapılmış olmasına, imzalanan sözleşmenin 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 123 ve devamı maddelerinde düzenlenen karşılıklı borç yükleyen sözleşme niteliğinde bulunmasına, sözleşme uyarınca davacıların murisinin taşınmazını davalı Belediyeye devretmek ve belirlenen bakiye bedeli ödemek suretiyle üzerine düşen yükümlülüklerini yerine getirmesine, davalı tarafından davacıların sözleşmeye aykırı davranması nedeniyle sözleşmenin feshedildiğini savunulmuş ise de; davacıların salt dava açmasının sözleşmeye aykırılık oluşturmayacağının anlaşılmasına göre; davalı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile hükmün onanmasına karar verilmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370/1 maddesi uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,12.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.