"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Tüketici Mahkemesi
SAYISI : 2022/64 E., 2023/791 K.
Mahkemece bozmaya uyularak verilen karar, davacı vekili ve davalı .... vekili tarafından duruşma talepli olarak, davalı ... Otomotiv Ltd. Şti. vekili tarafından duruşmasız temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyize konu edilen kararda dava değerinin duruşma sınırının altında olduğu anlaşılmıştır.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacı vekili ve davalı .... vekilinin duruşma isteğinin reddiyle incelemenin dosya üzerinde yapılmasına karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkilinin davalı yetkili bayiiden 08.08.2008 tarihinde 2009 model Honda Civic marka bir araç satın aldığını, 2012 yılında aracın seyir halinde iken direksiyonunda sertleşme arızasının baş gösterdiğini, dört defa servise gittiği halde düzelmediğini, aracın bu haliyle ayıplı olduğunu belirterek, aracın misli ile değişimini veya bugünkü bayi satış bedelinin tahsilini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı ... Oto Ltd. Şti., davaya cevap vermemiştir.
Davalı .... vekili; davanın zamanaşımına uğradığını, hak düşürücü sürenin geçtiğini, dava konusu aracın garanti süresinin dolduğunu, araçta üretimden kaynaklı bir ayıbın söz konusu olmadığını, arızanın dış etkenler ve kullanım hatası sonucu meydana geldiğini, sistemin can güvenliğini riske atacak bir altyapısının olmadığını, davacı onarım hakkını kullandığından diğer seçimlik haklarını kullanamayacağını, kabul anlamına gelmemekle birlikte araçtaki amortisman bedeli ve değer kaybının hesaplanarak mahsup edilmesi gerektiğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 29.01.2015 tarihli kararıyla; davanın kısmen kabulü ile 30.400,00 TL'nin davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
Mahkemenin 29.01.2015 tarihli kararının süresi içinde taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine, Yargıtay (Kapatılan) 13. Hukuk Dairesince verilen 28.03.2018 tarihli ilamla; bozma nedenine göre davalıların temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına karar verilerek, davacı tüketicinin ayıp halinde Kanun'un tanıdığı seçimlik haklarından herhangi birini kullanabileceği, davacının talebinin araç değişimi olduğunu açıkladığı, Mahkemenin ise aracın 2. el fiyatından değer kaybını mahsup ederek ortaya çıkan meblağa hükmettiği, Mahkemece davacının talebi dışına çıkılarak hüküm tesis edilmiş olmasının usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle, kararın davacı yararına bozulmasına karar verilmiştir.
Bozmaya uyan Mahkemenin 19.02.2021 tarihli kararıyla; davanın kabulü ile; dava konusu aracın rehinden ve üzerindeki tüm sınırlamalardan arındırılmış olarak davalılara iadesi ile davalıların müştereken ve müteselsilen sorumlu olmak kaydıyla aynı marka model cins araç ile misli ile davacıya verilerek değiştirilmesine, misli ile değişimin herhangi bir sebep ile mümkün olmaması halinde İcra İflas Kanunu'nun 24. maddesi gereği işlem yapılmasına karar verilmiş; kararının süresi içinde davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece verilen 28.12.2021 tarihli ilamla; davalıların sair temyiz itirazları reddedilerek, dosya kapsamından, dava konusu aracın birden fazla kazaya karıştığı, kaza nedeniyle kaporta ve mekanik eleman hasarları oluştuğu, hasarların değer kaybı yaratacağının bilirkişi raporu ile tespit edildiği, Mahkemece; davacının sorumluluğunda meydana gelen kaza sonucu meydana gelen değer kaybının tespit edilerek bu bedelin ödenmesi koşuluyla aracın ayıpsız misli ile değiştirilmesine karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle, karar davalılar yararına bozulmuştur.
Bozmaya uyan Mahkemenin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; değer kaybı hususunda alınan bilirkişi raporunda; aracın tescil, km, muayene bilgileri ve karıştığı kazalar incelenerek, kaza tarihi itibariyle serbest piyasadaki 2. el piyasa rayiç değeri (hasarsız haliyle) ile aracın hasarı onarıldıktan sonraki haline göre serbest piyasadaki 2. el piyasa değeri arasındaki fark (aradaki farkın değer kaybı olarak kabul edilmesi) bedelinin 104.000,00 TL olarak belirlendiği gerekçesiyle, davanın kabulü ile, davalı tarafından dava konusu aracın davalılar tarafından ayıpsız misli ile değiştirilmesine, İİK'nin 24/4. maddesi gereğince aracın aynısının ayıpsız misli ile davacıya verilmesine, ayıplı aracın ise takyidatsız olarak davacı tarafından davalılara iade ve teslimine, 104.000,00 TL değer kaybı nedeniyle maddi tazminatın davacıdan alınarak davalılara verilmesine karar verilmiş; karara karşı, süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; müvekkilinin aracı kullandığından bahisle kullanım karşılığının indirilmesinin mümkün olmadığını, ayıptan dolayı sıfır alınan araçtan beklenen faydanın hiçbir zaman sağlanamadığını, ayrıca 104.000,00 TL'nin ödenmesi aracın iadesi şartına bağlı olduğundan hükmün bu haliyle hukuka aykırı olduğunu, tazminata karar verilecekse aracın davacı tarafından davalıya iadesi halinde tazminata hükmedilmesi gerektiğini ifade ederek; kararın bozulmasını istemiştir.
Davalı ... Oto Ltd. Şti. vekili; davanın zamanaşımına uğradığını, dava konusu aracın mislinin üretilmediğini, araçta eps arızası dışında yıpranmaların meydana geldiğini, kullanılmaz halde olan aracın misli ile değişiminin hakkaniyete aykırı olduğunu, bilirkişi tarafından kontrol edilemeyen kısımların araç değerine doğrudan etki eden parçalar olduğunu, aracın 16 yıldır aktif olarak kullanımda olduğunu, kullanım ömrünü doldurduğunu ve aracın birçok kaza geçirdiğini, bilirkişi tarafından yapılan inceleme sırasında söz konusu aracın atıl vaziyette olduğunu, değer kaybı bedelinin eksik inceleme sonucu belirlendiğini, davacı tüketicinin kullanacağı seçimlik hakkın taraflar nezdinde orantısızlığa sebep olacağını ifade ederek; kararın bozulmasını istemiştir.
Davalı .... vekili; davanın zamanaşımına uğradığını, dava konusu araçta üretimden kaynaklı bir ayıp olmadığını, arızanın 4 yıl sonra korozyon şeklinde çıkmasının sorunun imalat kaynaklı olmadığını gösterdiğini, aracın atıl durumda olduğunu, aracın 12 kaza geçirdiğini, kullanım ömrünü tamamladığını ve neredeyse hurda statüsünde olduğunu, aracın üretiminin olmadığını, aracın misliyle değişimi talebinin hakkaniyete aykırı olduğunu, davacının aracı özen göstermeden kullandığının bilirkişi raporuyla sabit olduğunu, aracın aküsü dahi dolu olmadığından araç üzerinde tam kapsamlı bir inceleme yapılamadığını, aracın iç kısımlarında ciddi yıpranmalar ve hasarlar, dış kısımlarında ise çürükler ve parça kopmalarının olduğunu, davacı aracın muayenesini dahi yaptırmadığından aracın trafiğe çıkmaya uygun olmadığını, bilirkişi araç çalıştırılamadığından motorun iç kısmını, şanzımanını kontrol edememiş olup, bilirkişi tarafından kontrol edilemeyen kısımların araç değerine doğrudan etki eden parçalar olduğunu, aracın kullanılmış ve yıpratılmış olması nedeniyle oluşan amortisman bedelinin, hasarlar nedeniyle oluşan değer kaybının ve aracın kullanıldığı dönemde elde edilen menfaatin (kira bedeli) müvekkili şirkete ödenmesi ya da bu bedelin araç bedelinden mahsup edilmesi gerektiğini, dava konusu aracın onarıldığını, keşif esnasında dahi araçta herhangi bir problemin tespit edilemediğini ifade ederek; kararın bozulmasını istemiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, ayıplı aracın ayıpsız misli ile değiştirilmesi istemine ilişkindir.
Temyize konu edilen Mahkeme kararının; uyulan bozma kararında gösterildiği şekilde inceleme ve araştırma yapılarak yine bozma kararında belirtilen hukuki esaslar gereğince verildiği, bozma kararının kapsamı dışında kalarak kesinleşmiş olan kısımlara yönelik temyiz itirazlarının incelenmesine imkan bulunmadığı, hükme esas alınan bilirkişi raporunun hüküm kurmaya elverişli ve yeterli olduğu, bozma kararında belirtildiği üzere davacının sorumluluğunda meydana gelen kaza sonucu meydana gelen değer kaybı bedeli olan 104.000,00 TL'nin ödenmesi koşuluyla aracın ayıpsız misli ile değiştirilmesi gerektiği anlaşıldığından, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar verilmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Mahkeme kararının ONANMASINA,
6100 sayılı Kanun'un Geçici 3. maddesi atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 440. maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 06.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.