"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/2064 E., 2024/165 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kemer 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2023/342 E., 2023/438 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda;
Bölge Adliye Mahkemesi karar ilamı davacı vekiline 14.02.2024 tarihinde e-tebligat yoluyla tebliğ edilmiş olup; temyiz dilekçesi yasal temyiz süresi geçtikten sonra 04.03.2024 tarihinde verilmiştir. Süresinden sonra yapılan temyiz istemleri hakkında mahkemece bir karar verilebileceği gibi 1.6.1990 gün ve 3/4 sayılı İçtihadi Birleştirme Kararı uyarınca Yargıtayca da bu yolda karar verilebileceğinden davacı vekilinin temyiz isteminin süre yönünden reddi gerekmiştir.
Davalı vekilinin gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; Hollanda vatandaşı olan müvekkilinin davaya konu üzerinde 3 katlı otelin bulunduğu taşınmazı 28.03.2003 tarihinde satın aldığını, Türkiye'de bulunmadığı dönemlerde otel işlerinin takibini davalının kardeşi olan vekaletname verdiği dava dışı ...'un yaptığını, davalı ve kardeşi ...'un otelin bir takım resmi işlemleri için vekaletnamenin yeterli olmadığı, oteli kendilerine devretmesi gerektiğini, Türkiye'ye döndüğünde oteli tekrar kendisine devredeceklerini söylemeleri üzerine taşınmazı 10.07.2014 tarihinde davalıya devrettiğini, bir süre sonra otel üzerine ipotek konulması, kredi çekilmesi gibi işlemlerle dolandırıldığını anladığını, otelin devrini davalıdan istemesine rağmen davalının kendisini oyaladığını, bu durumla ilgili suç duyurusunda bulunduğunu, davalının davaya konu taşınmazı inanç sözleşmesi ile bedelsiz devraldığını ve ödeme yapmadığını ikrar ettiğini, devir için davalıya ihtar çektiğini ancak netice alamayınca Kemer 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/70 Esas sayılı dosyasında tapu iptal ve tescil davası açıldığını, bu davada Kemer 2. Noterliğinin 03.03.2016 tarih ve 1661 yevmiye numaralı "Düzenleme Şeklinde Feragatname" işleminin içeriğini öğrendiğini, ancak davacının bu evrakı sadece kira alacağı ile ilgili olarak verdiğini sandığını, davacının Hollanda ülkesi vatandaşı olduğunu ve ana dilinin Felemenkçe olduğunu ancak Kemer 2. Noterliğinin 03.03.2016 tarih ve 1661 yevmiye numaralı düzenleme şeklinde feragatnamenin İngilizce tercüman ile yapıldığını, feragatnamenin davacının iradesinin sakatlanması suretiyle düzenlenmiş olduğunu beyanla; davalarının kabulü ile Kemer 2. Noterliğinin 03.03.2016 tarih ve 1661 yevmiye numaralı düzenleme şekline feragatname işleminin hile, bu olmadığı takdirde hata hükümleri sebebi ile iptalini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; davacının iddialarının gerçek dışı olduğunu, davanın hak düşürücü süreden sonra açıldığını, davacının tercümana yönelik itirazlarının yerinde olmadığını, zira eldeki davaya ilişkin vekaletname işlemlerinin ve savcılıktaki şikayetin de yine İngilizce bilen yeminli tercüman aracılığıyla yapıldığını, davacının vekil edenin kardeşine eski eşi ile problemleri olduğundan bahisle taşınmazı üzerinden devretmek istediğini ve Hollanda makamlarınca hesaplarına ve de taşınmazlarına tedbir işlemi uygulanacağını, nakte ihtiyacı olduğunu belirterek bu konuda yardım istediğini, bunun üzerine müvekkili ili irtibata geçtiğini, maddi durumu iyi olan müvekkilinin kardeşinin referansı ile davacının talimat ve isteği ile davaya konu taşınmazın kayden müvekkilinin üzerine alındığını, parası olmayan davacı tarafından hiçbir gidere katılım olmadığını, aynı zamanda davacının paraya ihtiyacı olması nedeniyle davacıya 10.000,00 Euro borç para verdiğini, davacının müvekkili ve kardeşinin dürüst kişiliğinden faydalanarak taşınmazın tüm tadilat masraflarını yapmalarını istediğini, ancak müvekkilinin davacıya yapmış olduğu tüm masrafları ve davacının kendisine olan borcunu ödemesi durumunda taşınmazı devredeceğini şifaen ve noter aracılığı ile bildirdiğini, davacının müvekkilini Kemer Cumhuriyet Başsavcılığına şikayet ettiğini, soruşturma dosyasından takipsizlik verildiğini, davacının takipsizlik kararına itiraz ettiğini ancak daha sonra bu itirazından feragat ettiğini, müvekkilinin davacının haksız ithamlarına daha fazla maruz kalmamak için davacıya taşınmazın bedelini iki parça halinde tanıklar huzurunda teslim ettiğini ve ibralaştırdığını, taşınmazın bedelinin davacıya verildiğini, son parça bedelin verilmesi üzerine işbu davaya konu feragatname davacının öz iradesi ile tanzim edildiğini, bu nedenlerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dava 1 yıllık hak düşürücü sürenin dolmasından sonra açılmış olduğu ve davacının tercümana yönelik iddialarının yerinde olmadığı gerekçesiyle davanın reddine dair verilen kararı süresinde davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Antalya Bölge Adliye Mahkemesinin 07.04.2023 tarihli ve 2022/408 E., 2023/691 K. sayılı ilamıyla; davanın hangi nedenle reddedildiği belirtilerek hüküm kurulması gerekirken yazılı şekilde çelişik karar verilmesi, Kemer 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/70 Esas sayılı tapu iptal ve tescil dosyasının getirtilip incelenerek bu dava konusu feragatnamenin söz konusu dosyada ön sorun olarak incelenip incelenemeyeceği hususunun dolayısıyla bu davayı açmakta davacının hukuki yararı olup olmadığının ve ilgili dosyada bu davaya konu feragatnamenin öğrenildiği tarihin tespiti ile eldeki davanın hak düşürücü süre içerisinde açılıp açılmadığının denetlenmesi gerektiği gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurularının kabulüne, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesinin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; sözleşmenin geçerliliği, irade sakatlığının bulunup bulunmadığı ve tarafları bağlayıp bağlamadığı hususlarının Kemer 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/70 Esas sayılı tapu iptal ve tescil dosyasında değerlendirilmesinin mümkün ve gerekli olup ayrı bir davanın açılmasında hukuki yarar bulunmadığı gerekçesiyle davanın hukuki yarar yokluğundan usulden reddine karar verilmiş; karara karşı süresi içinde taraf vekillerince istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
IV. İSTİNAF
Bölge Adliye Mahkemesinin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; istinaf başvuru ve karar harcının yatırılmaması nedeniyle mahkemece HMK'nun 344. maddesi gereğince çıkartılan muhtırada verilen bir haftalık kesin süreye rağmen, istinaf harçlarının ikmal edilmemesi nedeniyle mahkemece 19.05.2023 tarihli ek karar ile davacının istinaftan vazgeçmiş sayılmasına karar verilmiş olup, ek kararın davacı vekiline tebliğ edilmiş olmasına rağmen, ek karara yönelik istinaf kanun yoluna başvurulmadığından davacı vekilinin istinaf talebi incelenmemiş, davalı vekilinin istinaf talebinin ise esastan reddine karar verilmiş; karara karşı taraf vekillerince temyiz isteminde bulunulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili süresinde olmayan temyiz dilekçesinde; İlk Derece Mahkemesinin aleyhlerine verilen ''istinaf başvurusundan vazgeçilmiş sayılması'' kararının ve Bölge Adliye Mahkemesinin istinaf taleplerini incelememiş olmasının usul ve yasaya aykırı olduğunu, taşınmazın inanç ilişkisi ile devredildiğini, müvekkilinin feragatnameyi kira alacakları için verdiğini sandığını, feragatnamenin uygun tercüman vasıtasıyla verilmediğini, Kemer 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/70 Esas sayılı dosyasında yapılacak değerlendirmenin bu dosyadaki taleplerini karşılamayacağını bu sebeplerle usul ve kanuna aykırı bulunduğunu ileri sürerek; kararın bozulmasını istemiştir.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde; davanın usulden değil esastan reddi gerektiği ve davacının feragatnamesini Flemenkçe veren tercüman aracılığıyla verilmemsi nedeniyle geçerli olmayacağına yönelik iddiaların gerçeği yansıtmadığı bu nedenlerle usul ve kanuna aykırı bulunduğunu ileri sürerek; kararın bozulmasını istemiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, düzenleme şeklindeki feragatnamenin irade bozukluğu nedeniyle iptali istemine ilişkindir.
Temyizen incelenen kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle feragatnamenin irade bozukluğu nedeniyle hukuken geçerli olup olmadığı hususunun Mahkemenin 2019/70 Esas sayılı tapu iptal ve tescil davasında ön mesele olarak değerlendirilebileceği, dolayısıyla davacının ayrı bir dava ile feragatnamenin iptalini talep etmekte hukuki yararının bulunmadığı gerekçesiyle hukuki yarar yokluğundan davanın usulden reddine karar verilmiş olmasının usul ve kanuna uygun olduğu anlaşılmakla, davalı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
1- (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz dilekçesinin süreden REDDİNE;
2- (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan hükmün ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz eden davalıya yükletilmesine, Peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz eden davacıya iadesine,10.02.2025 gününde oybirliğiyle karar verildi.