"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1834 E., 2023/1887 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kayseri 6. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/551 E., 2023/74 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı, davalı T.C. ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkili ile davalı arasında yapılan sözleşme gereğince müvekkilinin İspanya'dan büyükbaş ithal etmesine izin verildiğini, 2020 yılında onaylanan kontrol belgesinden de anlaşılacağı üzere İspanya'da bulunan ... S.A şirketinden 943 adet büyükbaş hayvan alımı için gerekli sözlü ve yazılı izinlerin müvekkili tarafından alındığını ve İspanya tarafından hayvanların yükleme işlemi yapıldığını, bu aşamada müvekkilinin Ziraat Bankası üzerinden davalıya ait Halk Bankası merkez Şubesine 28.09.2020 tarihinde 282.900,00 TL EFT işlemi ile kontrol belgesi için döner sermaye bedelinin ödendiğini ancak Bakanlık Makamının 20.01.2021 tarihİli ve 59299 esas sayılı oluru ile İspanyadan sığır cinsi canlı hayvan ithalatının ikinci bir değerlendirme yapılıncaya kadar askıya alındığını ve bunun sonucunda geçerlilik süreci devam eden müvekkiline ait kontrol belgesinin iptal edildiği 22.01.2021 tarihli ve 219257 E. sayılı davalı yazısıyla davacıya bildirildiğini, davalı tarafından yapılan değerlendirmede 10.02.2021 tarihli ve 247045 E. sayılı makam oluru kapsamında 2020 yılı besilik sığır ithalat talimatı hükümlerine göre 26.02.2021 tarihine kadar iptal edilen müvekkiline ait kontrol belgesindeki hayvan sayısını geçmeyecek şekilde yeni başvuru yapıldığı takdirde yeniden kontrol belgesi verileceği müvekkiline yazılı olarak davalı tarafından bildirildiğini, bunun üzerine Macaristan'da faaliyet gösteren ... KFT şirketi ile 943 büyükbaş hayvan ithalatı için anlaşma sağlandığını ve bu anlaşma üzerine müvekkili tarafından ikinci kez davalıya ait Halk Bankası Merkez Şubesine 22.02.2021 tarihinde 311.190,00 TL EFT işlemi yaptığını, bu nedenle davalı ile defalarca görüşülüp İspanya için yapılan ödemenin taraflarınca iade edilmesi gerektiğini belirtilmesine rağmen hiçbir sonuç alınamadığını, davalı tarafın üzerine düşen sorumluluğunu yerine getiremediğini, taraflarınca 21.05.2021 tarihinde Kayseri 13. Noterliğinin 11715 yevmiye nolu ihtarnamesiyle ihtar çekilmişse de davalı taraftan edimleri gerçekleştirmek adına somut bir adım atılmadığını, belirtilen nedenlerle ve fazlaya ilişkin talep ve dava haklarının saklı kalmak kaydıyla davalının müvekkiline ödemesi gereken 282.900,00 TL'nin ödenmemesi nedeniyle temerrüt tarihi olan 22.06.2021 tarihinden itibaren hesaplanacak temerrüt faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile yargılama giderlerinin vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya ödenmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; davacı ile yapılan sözleşme gereği davacı şirket tarafından İspanya'dan büyükbaş havyan ithalatı yapılacağının kararlaştırıldığını bu nedenle İspanyada'ki Wort Trade S.A adlı şirketten 943 adet büyükbaş hayvan alımı için bakanlığın hesabına ödemede bulunduğunu, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü'nün 20.01.2021 tarihli ve E-10724253-325.11.02.01-202571 sayılı yazısında İspanya'dan son zamanlarda Ülkemize ithal edilen sığır cinsi hayvanların, sağlık statüleri ve sertifikasyon konularında bazı ihlaller tespit edildiğini bu sebeple damızlık, besilik ve kasaplık sığır cinsi hayvanların ithalatında izinli ülkeler arasında bulunan İspanya'dan ikinci bir değerlendirme yapılıncaya kadar sığır cinsi canlı hayvan ithalatının Bakanlıklarının 20.01.2021 tarihli ve 59299 sayılı Olur'u ile askıya alındığını, bu durumun Bakanlıklarının Hayvancılık Genel Müdürlüğü tarafından 22.01.2021 tarihli ve E-219257 sayılı yazısı ile davacıya bildirildiğini, bunun üzerine davacı tarafın Bakanlıklarının noter aracılığıyla ihtarda bulunarak ödemiş olduğu paranın iade edilmesini istediğini, davacı tarafından çekilen ihtar üzerine Hayvancılık Genel Müdürlüğünün 22.02.2021 tarihli ve E-70251323-849.99.540041 sayılı yazı ile ithalatçıların iptal edilen kontrol belgeleri için ödemiş oldukları döner sermaye ücretlerinin iade edilip edilmeyeceği hususunda Destek Hizmetleri Daire Başkanlığına görüş sorulduğunu, Destek Hizmetleri Daire Başkanlığının cevabi yazısı doğrultusunda ödeme yapılmadığını, aynı sebeplerle arabuluculuk görüşmeleri sonucunda uzlaşmaya varılamadığını, bu nedenlerle davanın reddine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı taraf üzerinde bırakılmasına karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davanın kabulü ile 282.900,00 TL nin temerrüt tarihi olan 23.06.2021 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalı kurumdan alınarak davacı şirkete verilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıdaki kararına karşı süresi içinde davalı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine, Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş; karara karşı, süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; Bakanlık Merkez Döner Sermaye İşletmesi 2021 yılı birim fiyat listesinin Genel Hükümlerinin 2. maddesinde “bu listedeki hizmetlere ilişkin ücretler peşin alınır. Gerçek veya tüzel kişilik tarafından yatırılan ücretler işlem yapıldıktan sonra iade edilmez.” 3. maddesinde de “Yukarıda belirtilen hizmetler ile ilgili yapılan müracaat sonrasında işlem yapılması, başvurunun olumsuz sonuçlandırılması, eksik belgenin süresi içerisinde tamamlanamaması işlem yapılmış başvurunun gerçek veya tüzel kişilik tarafından geri çekilmesi halinde işlem ücretleri iade edilmez sonraki başvurular ve diğer işlemler için kullanılamaz.” hükümlerinin yer aldığı belirtilerek bu durumda ilgili işletmelere (şirketlere) ödeme yapılıp yapılamayacağı hususunda Hukuk Hizmetleri Genel Müdürlüğünden görüş istendiği, Hukuk Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 08.04.2021 tarihli ve E-13805938-045.02-1072318 sayılı yazı ile; kendilerine gönderilmiş olan bilgi ve belgelerin değerlendirilmesi sonucunda ödeme yapılamayacağı sonucuna varılmış olduğunu bu sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının usul ve kanuna aykırı bulunduğunu ileri sürerek; kararın bozulmasını istemiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, davacı tarafça davalı arasında yapılan sözleşme gereği İspanya'dan ithali gerçekleştirilecek büyükbaş hayvan alımına ilişkin kontrol belgesine dair yapılan ödemenin iadesi istemine ilişkindir.
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararında; tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre taraflar arasındaki sözleşme kapsamında davacının kusuru bulunmaksızın İspanya'dan büyükbaş hayvan ithalatının gerçekleştirilememesi nedeniyle ödenen bedelin davacıya iadesinin gerektiğinin anlaşılmasına göre, davalı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 370/1 maddesi uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
06.01.2025 tarihinde oy birliği ile karar verildi.