"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2024/999 Değişik İş - 2024/999 Karar
SİGORTA TAHKİM KOMİSYONU İTİRAZ HAKEM HEYETİ
SAYISI : 2024/İHK-55142
SİGORTA TAHKİM KOMİSYONU UYUŞMAZLIK HAKEM HEYETİ
SAYISI : K-2024/295679
Davacı vekili tarafından adli yardım, temyiz yoluna başvuru sırasında talep edilmekle; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 336 ncı maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, adli yardım talebini inceleme görevi Yargıtaya aittir.
Adli yardım, 6100 sayılı Kanun’un 334 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Anılan maddelere göre gerçek kişiler ile kamuya yararlı dernek ve vakıfların yararlanabileceği adli yardımın şartları, ödeme gücünden yoksun olma ve talebin açıkça dayanaktan yoksun olmamasıdır. Adli yardım talebinde bulunan gerçek kişi veya tüzel kişinin yargılama giderlerini karşılayabilecek durumda olmadığını gösteren mali durumuna ilişkin belgeleri de mahkemeye ibraz etmesi gerekir. Adli yardım talebinde bulunanın ödeme gücünden yoksun olup olmadığı, bu belgeler incelenerek belirlenecektir.
Bu açıklamalar ışığında adli yardım talebinde bulunan davacının, 06.02.2023 tarihli depremde konutunun hasar aldığı, kendisi ve ailesinin geçimini önemli ölçüde zor duruma düşürmeksizin gereken temyiz yoluna başvuru giderlerini kısmen veya tamamen ödeme gücünden yoksun olduğu anlaşıldığından, adli yardım talebinin kabulüne karar vermek gerekmiştir.
İtiraz Hakem Heyeti kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalıya Zorunlu Deprem Sigortası (ZDS) Poliçesi ile sigortalı konutun 06.02.2023 tarihinde meydana gelen depremde hasara uğradığını, müvekkiline 57.544,43 TL ödendiğini, davalı tarafından yapılan ödemenin eksik olduğunu, davalının eksper raporu celp edildiğinde taşınmazdaki hasarın yapılan ödeme ile karşılanmasının mümkün olmadığının anlaşılacağını, hem dairede hem ortak alanlarda meydana gelen hasar dikkate alındığında onarım maliyetinin yapılan ödeme ile karşılanmasının mümkün olmadığını, ayrıca eski tarifedeki inşaat maliyetleri esas alınarak hesaplama yapıldığını, ortak alanların tamirat giderlerinin müvekkiline ödenmediğini, taşınmaz üzerinde konut kredisi nedeniyle ipotek mevcut ise de müvekkilinin kredi borcunun düzenli olarak ödenmeye devam ettiğini, bankanın ödemeye muvafakat verdiği hususunun ilk ödemenin müvekkiline yapılmasından anlaşılacağını, yeni tarifeye göre tam ödeme yapılması gerektiğini belirterek fazlaya ilişkin talep hakkı saklı kalmak kaydıyla 10,00 TL tazminatın davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının talepte bulunabilmesi için ipotek alacaklısının açık muvafakati gerektiğini, kısmi dava açılmasında hukuki yarar bulunmadığını, sigortalı yerin hasarsız olarak tespit edilmesi nedeniyle müvekkilinin sorumluluğunun bulunmadığını, başvuru üzerine açılan hasar dosyasında davacıya ödeme yapıldığını, sorumluluğun sona erdiğini, ek prim alınmaksızın güncel tarife ücretinden sigorta bedeli ödenmesinin söz konusu olmayacağını, teminat dışında kalan bir durum olup olmadığının araştırılması gerektiğini, keşif yapılarak bilirkişi raporu alınması gerektiğini belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. UYUŞMAZLIK HAKEM HEYETİ KARARI
Uyuşmazlık Hakem Heyetinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacıya ait taşınmaz üzerinde Türkiye Cumhuriyeti ... Bankası AŞ Samsat/Adıyaman Şubesinin dain-i mürtehin kaydı bulunduğu, davacıya dain-i mürtehin hakkı sahibinin davaya muvafakatının sunulması için davacıya süre verildiği, verilen sürede kayıtsız şartsız muvafakatın sunulmadığı, davacının aktif dava ehliyetinin bulunmadığı gerekçesiyle başvurunun reddine karar verilmiştir.
IV. İTİRAZ
Uyuşmazlık Hakem Heyetinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili tarafından itiraz edilmesi üzerine; İtiraz Hakem Heyetinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; itirazın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; sigortalı konutun az hasarlı olduğunu, davalıya yapılan başvuru üzerine açılan hasar dosyasında belirlenen miktarın bizzat müvekkiline ödendiğini, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun (4721 sayılı Kanun) 879 uncu maddesi gereğince sigorta tazminatının taşınmazın eski ... getirilmesi için harcanması halinde malik tarafından yeterli güvence gösterilmesi halinde sigorta tazminatının malike ödeneceğinin düzenlendiğini, dava konusu ödemenin amacının sigortalı konutu eski ... getirmek olduğunu, kısmi hasarlarda dain-i mürtehin hakkı sahibinin muvafakatının aranmayacağının Yargıtay içtihatlarıyla sabit olduğunu, Bankalar Birliğince davalı tarafından az hasarlı yapılara yapılacak ödemelere toplu muvafakat verildiğini, nitekim davalının ilk ödemesinin de bizzat müvekkiline yapıldığını ileri sürerek İtiraz Hakem Heyeti kararının bozulmasını talep etmiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, davalı tarafından ZDS poliçesi ile teminat altına alınan konutun depremde hasara uğraması nedeniyle sigorta bedeli talebine ilişkindir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun (6102 sayılı Kanun) 1456 ncı maddesinin birinci fıkrasında "Sınırlı ayni hak ile takyit edilmiş bir mal üzerindeki, malike ait menfaat sigortalandığı takdirde, kanunda aksi öngörülmemişse, sınırlı ayni hak sahibinin hakkı sigorta tazminatı üzerinde de devam eder" düzenlemesine; aynı maddenin ikinci fıkrasında ise "Sigortacıya, mal üzerinde sınırlı ayni hak bulunduğu bildirildiği takdirde, ayni hak sahiplerinin izni bulunmadıkça, sigortacı sigorta tazminatını sigortalıya ödeyemez. Ayni hakkın sicille alenileştiği veya sigortacının bunu bildiği durumlarda bildirime gerek yoktur. Sigortalı menfaate konu malın tamiri veya eski hâline getirilmesi amacıyla ve teminat gösterilmesi şartıyla, tazminat sigortalıya ödenebilir" düzenlemesine yer verilmiştir.
4721 sayılı Kanun'un 879. maddesinde de "Muaccel olan sigorta tazminatı, malike ancak bütün rehinli alacaklıların rızasıyla ödenebilir; sigorta tazminatı taşınmazın eski ... getirilmesi için harcanacaksa, malik tarafından yeterli bir güvence gösterilmesi koşuluyla kendisine ödenir" denilmek suretiyle, benzer yönde düzenleme yapılmıştır. Bu yasal düzenlemelere göre sigortalı mal üzerinde sınırlı ayni hakkı bulunan alacaklı, sigorta tazminatı üzerinde öncelikli hak sahibi olmakla birlikte sigorta tazminatının, sigortalı malın eski ... getirilmesinde kullanılacak olması ve sınırlı ayni hak sahibinin hakkının korunması amacıyla yeterli güvence gösterilmesi halinde tazminat sigortalıya ödenebilecektir.
Davacı, sigortalı taşınmazında kısmi derecede hasar tespit edildiğini belirterek, bu hasarın onarımı için gerekli bedelin tahsilini talep etmiştir. Davacının iddia ve istemi ile davalı tarafından anılan ekspertiz raporundan sigortalı taşınmazda kısmi hasar oluştuğu anlaşılmaktadır.
Diğer yandan; poliçelerde dain-i mürtehin kaydı bulunan dava dışı Türkiye Cumhuriyeti ... Bankası AŞ Samsat/Adıyaman Şubesi lehine taşınmaz üzerinde ipotek bulunduğu, Uyuşmazlık Hakem Heyetince alınan ara karar ile dain-i mürtehin hakkı bulunan bankanın muvafakatinin sunulması için davacı vekiline süre verildiği, davacı vekili tarafından taşınmazda kısmi hasar oluştuğundan muvafakate gerek olmadığının beyan edildiği görülmektedir. Bu hali ile kredi alacağı için sigortalı taşınmazlar üzerinde ipotek hakkı bulunan dain-i mürtehin bankanın alacak hakkında risk oluşturacak bir durum bulunmadığı, banka alacağının ipotek ile koruma altında olduğu ve sigortalı malda oluşan hasarın da kısmi hasar olduğu gözetilerek, rehin hakkı sahibinin davaya muvafakatinin gerekip gerekmeyeceğinin somut olaya göre değerlendirilmesi gerekir.
6102 sayılı Kanun'un 1456 ncı maddesi ve 4721 sayılı Kanun'un 879 uncu maddesi gereğince, sigortalı taşınmaz kısmi hasarlı olduğundan sigortalı malın sahibinin yeterli güvence göstermesi şartı ile kısmi hasar hali için sigorta tazminatının malın eski haline getirilmesinde kullanılması şartı, somut olayda gerçekleşmiştir. Bu sebeple de dain-i mürtehin bankanın davaya muvafakatinin bulunmasını aramaya gerek olmaksızın uyuşmazlığın esasının incelenmesi gerekir.
Şu durumda İtiraz Hakem Heyetince; dain-i mürtehin hakkı bulunan bankanın muvafakati aranmaksızın uyuşmazlığın esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken yanılgılı gerekçeyle davacının aktif husumeti bulunmadığından başvurunun usulden reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir. Kararın açıklanan nedenle bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan İtiraz Hakem Heyeti kararının BOZULMASINA,
Dosyanın mahkemeye gönderilmesine,
20.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.