"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/342 E., 2023/156 K.
DAVA TARİHİ : 02.11.2015
HÜKÜM/KARAR : Davanın Reddi
Taraflar arasında görülen tasarrufun iptali davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairemizce Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı borçlu ... Gıda ve Tarım Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti'nin, müvekkiline olan borcunu ödememesi nedeni ile borçlu aleyhine Uzunköprü İcra Müdürlüğü'nün 2015/2336 sayılı dosyası ile icra takibi yaptıklarını, icra takibine konu çeklerin müvekkili şirket ile borçlu şirket arasında gerçekleşen 04.07.2015 ve 07.07.2015 tarihli ticari alışveriş neticesinde doğan alacaklarının ödenmemesi sebebi ile verildiğini, icra işlemlerine başlandıktan sonra borçlu şirketin adına kayıtlı Edirne ili Uzunköprü ilçesi Muradiye mahallesi 266 ada 62 parsel sayılı taşınmazı, kötü niyetli olarak mal kaçırmak amacı ile 03.09.2015 tarihinde muvazaalı olarak diğer davalıya devrettiğini, davalıların gerek halen dahi devam eden samimi arkadaşlıkları, gerekse de her ikisinin de aynı sektörde ve aynı ilçede aynı iş kolunda faaliyet göstermekte oluşlarından dolayı, 3. kişinin borçlunun mal kaçırma kastı ile böyle bir muvazaalı satış yaptığını bilebilecek durumda olduğunu belirterek tasarrufun iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar; davaya cevap vermemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 19.07.2016 tarihli ve 2015/308 Esas, 2016/211 Karar sayılı kararı ile; davalı şirketlerin her ikisinin de Terme/Samsun merkezli şirketler olduğu ve Uzunköprü'de de faaliyette bulundukları, bilirkişi raporunda belirtildiği üzere yapılan satış işlemine dair para veya olağan ödeme vasıtaları ile davalı borçluya diğer davalı tarafından ödeme yapılmadığı, davaya konu satış işleminin davalı Pirsan şirketinin ticari defterlerinde veresiye satış olarak kayıt edildiği, davalı borçlunun ticari ve mali durumunun davalı Pirsan şirketi tarafından bilinmemesinin hayatın olağan akışına aykırı olacağı gerekçesiyle davanın kabulü ile; Edirne ili Uzunköprü ilçesi Muradiye mahallesi Yayalar mevkii 266 ada 62 parsel 21. cilt 1983. sayfada kayıtlı bulunan taşınmazın 03.09.2015 tarihli satışına ilişkin tasarruf işleminin davacının Uzunköprü İcra Müdürlüğü'nün 2015/2336 numaralı icra dosyasındaki alacak ve ferilerini karşılayacak miktarla sınırlı olmak üzere iptaline, davacı alacaklıya bu sınırlar içerisinde İİK'nın 277. ve devamı maddeleri gereğince cebri icra yetkisi tanınmasına karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ...vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 18.04.2022 tarihli ve 2021/25047 Esas, 2022/7315 Karar sayılı ilamı ile;
Somut olayda, icra dosyası kapsamında borçlu şirketin adresine gidilerek tutulan 09.10.2015 tarihli ihtiyati haciz tutanağında; bir kısım eşyanın haczedildiği belirtilmişse de; Uzunköprü İcra Hukuk Mahkemesi’nin 2015/117-2016/74 sayılı kararıyla hacizlerin kaldırılmasına karar verilmiş olup, bu durumda bu tutanak İİK’nun 105. maddesi gereğince aciz belgesi niteliğinde değildir.
Bu nedenlerle, davanın borçlunun aciz hali ispatlanmadığından ön koşul yokluğundan reddine karar verilmesi gerekirken hatalı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.
2-Kabule göre; tasarrufun iptali davalarının dinlenebilmesi için borcun, iptali istenen tasarruftan önce doğması dava ön koşulu olup mahkemece res'en araştırılmalıdır. Dava koşulu gerçekleşmediği takdirde işin esası hakkında hüküm kurulamaz.
Somut olayda davacının Uzunköprü İcra Müdürlüğü'nün 2015/2336 sayılı takip konusu alacağı 06.10.2015 tarihli 64.249,00 TL, 23.10.2015 tarihli 63.500,00 TL, 06.11.2015 tarihli 63.500,00 TL, 13.11.2015 tarihli 63.500,00 TL, 17.11.2015 tarihli 63.500,00 TL, 24.11.2015 tarihli 63.500,00 TL bedelli çeklerden kaynaklı olup dava konusu tasarruf 03.09.2015 tarihinde yapıldığından tasarrufun bu borçtan önce yapıldığı görülmektedir. Ancak uygulamada alacak-borç ilişkisi daha önce başlamasına rağmen alacak için düzenlenen bono veya çek gibi kıymetli evraka sonraki tarihlerin atıldığı sıklıkla görülmektedir. Bu nedenle davacı alacaklı, borcun doğumunun takip dayanağı çeklerin tanzim tarihinden önce gerçekleştiğini ileri sürerse mahkemece alacaklıya bu konuda kanıt sunma olanağı verilmeli, gerekirse davacı alacaklı ile borçlu isticvap edilerek senedin düzenlenmesine neden olan temel ilişki sorulmalı, gerektiğinde davacı ile davalı borçlunun ticari defterleri üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılarak borcun gerçek doğum tarihi tespit edilerek koşulun gerçekleşip gerçekleşmediği saptanmalıdır. O halde mahkemece, davacı vekiline takip konusu borcun doğumuna ilişkin temel ilişki konusunda delillerini sunması için süre verilmesi, sunduğu delillerin toplanması, davacı ve davalı borçlunun ticari defter ve kayıtları üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılması ile borcun doğumunun tespiti; daha önce doğduğu ispatlandığı takdirde buna ilişkin dava koşulunun gerçekleştiğinin kabulü,aksi durumun tespiti halinde ise borcun doğumu tasarruf tarihinden sonra ise davanın ön koşul yokluğu nedeni ile reddine karar verilmesi gerekir.
Mahkemece bu maddi hukuki olgular dikkate alınmadan hatalı tespit ve eksik incelemeye dayalı olarak yazılı şekilde karar verilmesi de doğru görülmemiştir." gerekçesi ile karar bozularak dosya kararı veren Mahkemeye gönderilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı Veysel Aksoy Gıda ve Tarım Ürünleri San Tic. Ltd. Şti. hakkında işbu dava açılmadan önce Uzunköprü İcra Müdürlüğü'nün 2015/2336 sayılı dosyası kapsamında başlatılmış ve kesinleşmiş icra takibi olduğu, iptali istenen taşınmaz satışına dair tasarruf işleminin 03.09.2015 tarihinde yapıldığı, Veysel Aksoy Gıda ve Tarım Ürünleri San Tic. Ltd. Şti. hakkında yapılan takip esnasında Uzunköprü İcra Müdürlüğü'nün 2015/2336 sayılı dosyası kapsamında yer alan haciz tutanakları incelendiğinde, icra dosyası kapsamında borçlu şirketin adresine gidilerek tutulan 09.10.2015 tarihli ihtiyati haciz tutanağında; bir kısım eşyanın haczedildiği belirtilmişse de; Uzunköprü İcra Hukuk Mahkemesi’nin 2015/117-2016/74 sayılı kararıyla hacizlerin kaldırıldığı, bu durumda bu tutanağın İİK’nun 105. maddesi gereğince aciz belgesi niteliğinde olmadığı gerekçesiyle davanın ön koşul yokluğundan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; devir işleminin rayiç bedelin çok çok altında yalnızca 1.250.000,00 TL olarak gösterildiğini, dava konusu taşınmazın 2015 yılında tam teşekküllü bir çeltik fabrikası olup, fabrika içindeki binalar, depolar hesaba katıldığında yapılan devir işleminin gerçek değerinin çok altında kaldığının görüleceğini, taraflar arasında 03.09.2015 tarihinde gösterilen sözde devir işlemi sonrası davalı borçlu şirketin uzun bir süre boyunca ticaret sicilden adresini güncellemediğini, davaya konu taşınmazı kullanmaya devam ettiğini, köylülerden ve müvekkilden satın aldığı malların sevkiyatlarına devam ettiğini, 09.10.2015 tarihli ihtiyati haciz tutanağına konu menkullerin dava konusu fabrikanın mütemmim cüz'i olduğu sebebi ile haczedilemeyeceği gerekçesi ile kaldırıldığından dolayı 09.10.2015 tarihli ihtiyati haciz tutanağının borçluya ait herhangi bir menkul mal olmadığını gösterdiğini, bu durumda da işbu haciz tutanağının İİK 105. maddesi gereği aciz belgesi niteliğinde olması gerektiğini belirterek yerel mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, İİK 277 ve devamı maddelerine göre açılmış tasarrufun iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi, 438 inci maddesinin yedi, sekiz ve dokuzuncu fıkraları ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun 277 ve devamı maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davacı vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,Aşağıda yazılı temyiz harcının temyiz eden davacıya yükletilmesine,Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,14.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.