"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Van Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/83 - 2022/644
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bulanık 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2016/529 - 2021/635
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde; davalıların sürücüsü ve trafik sigortacısı olduğu aracın tek taraflı trafik kazası yapması neticesinde araçta yolcu olarak bulunan davacı ...'ın ağır yaralandığını, bu nedenle maluliyeti oluştuğunu, başarılı bir öğrenci olan ...'nın Lgs sınavına giremediğini belirterek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere ... için 1.000,00 TL sürekli iş göremezlik tazminatının davalılardan müşterek ve müteselsilen, davacı ... için 28.000,00 TL, anne ve babası için 5.000,00 'er TL, kardeşleri için 2.000,00'er TL olmak üzere toplam 50.000,00 TL manevi tazminatın davalı ...'dan kaza tarihinden itibaren yasal faiziyle tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davacılar lehine maddi tazminata hükmedilebilmesi için zararın sürekli olması gerektiğini, ...'ın yakınlarının manevi tazminat talep edemeyeceklerini, ... için talep edilen tazminat miktarının ise fahiş olduğunu belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; sigortalı araç sürücüsünün kusuru oranında poliçede yazılı limitler dahilinde sorumlu olduklarını, maluliyet raporunun ATK 3. İhtisas Dairesi'nden alınmasını, müvekkilinin tedavi ve bakım giderlerinden sorumlu olmadığını, hükmedilecek tazminattan %20 oranında hatır taşıması ve %50 oranında müterafik kusur indirimi yapılması gerektiğini, mükerrer ödeme yapılmaması için Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan (SGK) ödeme yapılıp yapılmadığının sorulması gerektiğini belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; fazlaya dair hakları saklı kalmak üzere; 266.118,36 TL maddi tazminatın davalı ... yönünden kaza tarihi olan 03.06.2016 tarihinden itibaren, davalı ... yönünden (poliçe limiti olan 310.000,00 TL'yi aşmamak üzere) temerrüt tarihi olan 01.09.2016 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, ... yönünden 4.000,00 TL, ... yönünden 4.000,00 TL, ... yönünden 1.000,00 TL, ... yönünden 1.000,00 TL, ... yönünden 1.000,00 TL, ... yönünden 1.000,00 TL, ... yönünden 1.000,00 TL, ... yönünden 1.000,00 TL, ... yönünden 10.000,00 TL
manevi tazminatın davalı ... 'dan kaza tarihi olan 03.06.2016 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsiline, fazlaya dair talebin reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili ve davalı ... vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine; Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı ... vekilinin ve davacılar vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına; davanın kısmen kabulü ile fazlaya dair hakları saklı kalmak üzere; 266,118,36 TL maddi tazminatın (davalılardan sigorta şirketinin sorumluluğunun 258.941,70 TL ile sınırlı olmak ve poliçe limiti olan 310.000,00 TL'yi aşmamak üzere) sigorta şirketi yönünden temerrüt tarihi olan 01.09.2016 tarihinden itibaren işleyecek, davalı ... yönünden ise kaza tarihi olan 03.06.2016 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacı ...'a ödenmesine, fazlaya dair talebin reddine, ... yönünden 5.000,00 TL, ... yönünden 5.000,00 TL, ... yönünden 2.000,00 TL, ... yönünden 2.000,00 TL, ... yönünden 2.000,00 TL, ... yönünden 2.000,00 TL, ... yönünden 2.000,00 TL, ... yönünden 2.000,00 TL, ... yönünden 10.000,00 TL manevi tazminatın davalı ... 'dan kaza tarihi olan 03.06.2016 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsiline, fazlaya dair talebin reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince hükmedilen manevi tazminatlar yönünden takdir edilen vekalet ücretlerinin düzeltilmesi için davalı ... vekili tarafından tavzih talebinde bulunulmuş, Bölge Adliye Mahkemesi'nin 21.10.2022 tarihli ek karar ile davalı ... vekilinin tavzih talebinin reddine karar verilmiştir
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde; olayda hatır taşıması olmadığı halde hatalı olarak indirim yapıldığını, bedel artırım ve ıslah dilekçelerinin feragat amacıyla verilmediğini, hatalı olarak feragat şeklinde yorumlandığını, davacı ...'nın kaza nedeniyle yaşadıkları dikkate alındığında manevi tazminatın az hükmedildiğini, kaldı ki tüm davacılar için çok az miktarda manevi tazminat talep edildiğini, hükmedilmesi gereken faiz türünün ticari faiz olması gerektiğini belirterek hükmün bozulmasını talep etmiştir.
Davalı ... vekili 21.10.2022 tarihli ek karara yönelik temyiz dilekçesinde; Bölge Adliye Mahkemesi'nin manevi tazminatlar yönünden hükmedilen vekalet ücretlerinde hata yaptığını belirtmiştir.
B. Gerekçe
Uyuşmazlık, davalıların sürücüsü ve trafik sigortacısı olduğu aracın yaptığı trafik kazası sonucu yaralanan davacı yolcunun uğradığı bedensel zarar nedeniyle maddi ve manevi tazminat talebine ilişkindir.
1- Bölge Adliye Mahkemesi kararının davalı ...Ş. vekili tarafından süresinde temyiz edilmemiş olmasına göre, Bölge Adliye Mahkemesince verilen 21.10.2022 tarihli ek karara yönelik temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2- Davacılar vekili dava dilekçesinde; davaya konu trafik kazasında yaralanan davacı ... için maddi ve manevi tazminat talebinde bulunmuş, diğer davacılar olan annesi, babası için ayrı ayrı 5.000,00'er TL ve kardeşleri için ayrı ayrı 2.000,00'er TL manevi tazminat talebinde bulunmuştur. Bölge Adliye Mahkemesince davacı ... dışındaki diğer davacıların manevi tazminat talepleri tam olarak kabul edilmiştir. Bu nedenle davacılar vekilinin davacılar ..., ..., ..., ..., ..., ..., ... ve... yönünden sunduğu temyiz dilekçesinin hukuki yarar yokluğundan reddine karar vermek gerekmiştir.
3- Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre, davacı ... vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazlarının reddine karar verilmiştir.
4- Hatır taşımaları bir menfaat karşılığı olmadığı cihetle, bu gibi taşımalarda 6098 sayılı TBK’nın 51. maddesi uyarınca tazminattan uygun bir indirim yapılması, gerek öğretide gerekse Yargıtay İçtihatlarında benimsenmiş ve yerleşmiş bulunmaktadır. Hakim tazminattan mutlaka indirme yapmak zorunda değilse de bunun dahi gerekçesini kararında tartışması ve nedenlerini göstermesi gerekir. Hatır taşımasından ya da kullanmadan söz edebilmek için yaralanan ya da ölen karşılıksız taşınmış olmalıdır. Taşınan veya kullananın yararının söz konusu olduğu durumda hatır taşıması ilişkisi gündeme geleceğinden işletenin sorumluluğu genel hükümlere göre değerlendirilecek ve tazminattan indirim yapılacaktır. Bu bakımdan hatır taşıma ilişkisinin değerlendirilmesinde taşıma ya da kullanmanın kimin çıkar ve yararına olduğunun saptanması önemlidir. Yarar ekonomik olabileceği gibi, ortak toplumsal değerleri de ilgilendirebilir. Ancak taşıma ve kullanmada işletenin veya eylemlerinden sorumlu olduğu kişilerin bir çıkarı veya yararının bulunması halinde hatır taşımasından söz edilemeyecektir.
Dosya kapsamından davalı ...'in, davacı ...'nın rehberlik öğretmeni olduğu, gerçekleşen kazanın ise, davalı sürücü ...'in öğrencisi ...'yı aracına yolcu olarak aldığı ve birlikte trafikte seyir halinde iken meydana geldiği görülmektedir. Davacı ...'nın soruşturmadaki ifadesinde; öğretmeninin aracına öğretmeni ile beraber arkadaşlarını almaya gitmek için bindiğini beyan etmiştir. Davacı ...'nın ailesinin ise kendilerinden izinsiz olarak çocuklarını okuldan alıp aracı ile okuldan götürdüğü için davalı öğretmen ...'i Milli Eğitim Bakanlığı'na şikayet ettiği , Milli Eğitim Bakanlığı tarafından da, davalı ...'e disiplin cezası verildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda olayda hatır taşıması bulunduğundan söz edilemez.
O halde Bölge Adliye Mahkemesince davacı ... yönünden hükmedilecek maddi ve manevi tazminat miktarlarının hatır taşıması indirimi yapılmadan belirlenmesi gerektiğinden hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
1- Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı .... vekilinin Bölge Adliye Mahkemesi'nin 21.10.2022 tarihli ek kararına yönelik temyiz itirazlarının reddi ile usul ve yasaya uygun 21.10.2022 tarihli ek kararın ONANMASINA,
2- Yukarıda (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacılar vekilinin davacılar ..., ..., ..., ..., ..., ..., ... ve... yönünden sunduğu temyiz dilekçesinin hukuki yarar yokluğundan REDDİNE,
3- Yukarıda (3) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacı ... vekilinin diğer temyiz itirazlarının REDDİNE,
4- Yukarıda (4) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacı ... vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde davacılara iadesine,
Aşağıda yazılı temyiz harcının temyiz eden davalı ....'ye yükletilmesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,07.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.