"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı ve fer'î müdahiller vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı ve müdahale talebinde bulunanlar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Davacı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 16.05.2023 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davalı ... Genel Müdürlüğü vekili Avukat ... ile davalı Hazine vekili Avukat ... gelmiş, davacı ve müdahale talebinde bulunanlar vekili duruşmaya katılmamıştır.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu ... ili, ... ilçesi, ... köyü, ... Mevkii 0 ada 380 parsel 6 pafta, ... köyü, köy ... Mevkii 0 ada 510 parsel, 9 pafta, ... köyü Selimandıra Mevkii 0 ada 460 parsel 10 pafta, ... köyü Selimandıra Mevkii 0 ada 463 parsel 10 pafta, ... köyü Selimandıra Köyü 0 ada 473 parsel 10 paftada yer alan taşınmazların davacının murisi Murat adına kayıtlı olduğunu, taşınmazlara davalı idarelerin kamulaştırmasız el koyduğunu, el koyma nedeniyle davacıya herhangi bir bedel ödenmediğini, tasarruf haklarının da ellerinden alındığını, dava esnasında tespit edilecek rayiç değere göre dava esnasında artırmak üzere davalıların davacı ve diğer hak sahiplerine gayrimenkul bedelini ödemesine, bu bedele el koyma tarihinden itibaren en yüksek ticari faiz uygulanmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Hazine vekili cevap dilekçesinde özetle; gösterilecek dava değerinin gerçek dava değeri olması gerektiğini, buna göre harcın tamamlanması gerektiğini, dava konusu edilen taşınmazlara hangi kurum ve kuruluş tarafından hangi sebeple el atıldığının belirtilmediğini, dava konusu taşınmazlara hangi kurum tarafından el atılmışsa davanın o kuruma yöneltilmesi gerektiğini, müvekkilinin pasif dava ehliyeti olmadığını belirterek davanın husumet sebebiyle reddine karar verilmesini savunmuştur.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu ... köyü 380, 473 ve 510 parsel sayılı taşınmazların müvekkili idare ile bir ilgisi bulunmadığını, 460 ve 463 No.lu parsellerin ise içme suyu amaçlı olarak ... Barajı'nın rezervuar alanı ile mutlak koruma alanları içersinde kaldığını, bu nedenle ... ile Orman Genel Müdürlüğü arasında 03.04.1981 tarihinde imzalanan taahhütname gereğince dava konusu 460 ve 463 nolu taşınmazların tamamının diğer taşınmazlarla beraber toplam 695.000 m²lik alan ... lehine 49 yıllığına irtifak hakkı tesis edilerek, 08.07.1981 tarihinde tahsisli alanların teslim alındığını, taşınmazlara idarenin el atmadığını belirterek haksız davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın aktif husumet ehliyeti olmadığından reddine ve müdahale talebinde bulunanlar yönünden ise karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve müdahale talebinde bulunanlar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı ve müdahale talebinde bulunanlar vekili istinaf dilekçesinde özetle; davaya konu taşınmazların davacının murisi Murat adına kayıtlı olduğu, bu arsaların Yalova’da kıymetli bir güzergâhta yer aldığını, davalıların bu yerlere el attığını, arsaların bedelinin tazminat olarak günün rayiç değeri üzerinden hak sahiplerine ödenmesi gerektiğini, ...'nin cevabi yazısında el atmayı kabul ettiğini, 22.06.2020 tarihli davaya müdahale taleplerini içeren dilekçede ise ...’in vefat etmesiyle mirası, dosya içerisinde mübrez bulunan veraset ilâmına göre mirasçı müvekkillerine geçtiğini, huzurdaki davaya katılmalarında hukuki yararları bulunmalarına rağmen gerekçeli kararda, müdahale talebinde bulunanlar yönünden karar verilmesine yer olmadığına dair hüküm kurulduğu, ilaveten müdahillik talebimizde asli müdahil olarak katılma talebinin yer almadığı, müdehale talebinin hukukî yararları olması nedeniyle olduğu, davaya katılmalarında hukuki yarar bulunan müvekkillerinin fer'î müdahiller olarak davaya katılmaları mümkün olduğu ve gerekçeli kararda, müvekkillerinin hakkında asli müdahillik talebinde bulunanlar diyerek söz edilmiş olunmasına rağmen, gerekçeli kararın başlık kısmında müvekkillerim, fer'î müdahiller olarak adlandırıldığını beyan ederek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kamulaştırmasız el atmaya dayalı tazminat davalarında, dava konusu edilen taşınmaza tapu ile malik olmak dava şartı olduğundan İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmesinde usul ve esas yönünden hata bulunmadığından davacı vekilinin istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve müdahale talebinde bulunanlar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı ve müdahale talebinde bulunanlar vekili temyiz dilekçesinde istinaf dilekçesini tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacılar tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dosyada bulunan kanıt ve belgelere, kararın dayandığı gerekçelere göre; dava konusu taşınmazlardan Yalova ili, Termal ilçesi, ... Köyü 0 ada 510, 460 (yeni 131/1), 463 (yeni 131/4), 473 (133/7) parsel sayılı taşınmazlar yönünden aktif husumet nedeniyle reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmamıştır.
3. Dayaya konu 0 ada 380 (yeni 112/5) parsel yönünden ise dosyadaki belgelerin incelenmesinde; tapu malikleri ile davacının murislerinin aynı kişi olup olmadığı ispatlanamadığı gözetildiğinde yazılı şekilde karar verilmesi yerindedir.
4. Müdahale talebi yönünden ise 6100 sayılı Kanun'un 65 inci maddesi ve yerleşik Yargıtay içtihatlarında açılan bir davaya dava konusu edilen şey hakkında tarafların dışında hak iddia ederek o şeyin kendisine ait olduğunu ileri süren ve harcını yatırmak suretiyle davaya dahil olan kimse, asli müdahil olarak nitelendirilmiştir. Asli müdahale talebini içeren dilekçenin harçlandırılması ile asli müdahale tamamlanmış ve dava açılmasının bütün sonuçları doğmuş olacağından usulüne uygun yapılmayan asli müdahale talebi hakkında yazılı şekilde karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı ve müdahale talebinde bulunanlar vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aleyhine temyiz olunan davalı ... Genel Müdürlüğü ve davalı Hazine yararına 03.09.2022 tarihinde yürürlüğe giren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince takdir olunan 8.400,00 TL'şer vekâlet ücretinin temyiz edenden alınmasına,
Davacıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
16.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.