"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın göl alanı olarak terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 241 ada 5 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı idarenin müvekkilinin taşınmazında var olan ağaçları eksik ve ağaçların yaşlarını yanlış tespit ettiğini, müvekkilinin taşınmazın olduğu bölgede taşınmazların sulanması amacıyla yaklaşık 1.000 metrelik boru döşediğini, davacı idarenin hesaplama yaparken bunların hiç birini hesaba katmadığını, davacı idarece yapılan hesaplamada uygulanan kapitalizasyon faiz oranının 0,06 olarak hesaplandığını, bu yöredeki taşınmaz için kapitalizasyon faiz oranının en az 0,03 veya 0,04 olması gerektiğini, dava konusu taşınmaz için objektif değer artışı uygulanması gerektiğini ileri sürmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalılara ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare lehine terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; kapitalizasyon faiz oranının tespitinde değerlendirilen unsurların mükerrer olarak objektif değer artış oranının tayininde de dikkate alındığını, taşınmazın objektif değer artışı uygulanmasını gerektiren bir özelliğinin bulunmadığını, karar kesinleştiğinde davalıya ödenmek üzere üçer aylık vadeli hesapta nemalandırılmasına karar verilen bedele bankaca faiz ödemesi yapıldığı hâlde, ayrıca faiz hükmü kurulmasının hukuka aykırı olduğunu ve müvekkili idarenin harçlardan muaf olduğunu, taşınmazın kamulaştırma bedelinin yüksek hesap edildiğini ileri sürmüştür.
2. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmazın gerçek bedelinin tespit edilmediğini, objektif değer artışı uygulanması gerektiğini ileri sürmüştür.
3. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; ... Tarım ve Orman Müdürlüğü verilerinin sonradan İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verileri baz alınmadan kurum lehine düzenlendiğini, bu veri cetveline istinaden taşınmaz bedelinin hesaplanmasının hatalı olduğunu, ilgili veri cetvelinde cevize ilişkin verilerin kurumun kendi verileri ile verim, birim fiyat ve maliyetlerle ciddi çelişkiler taşıyor olması ve bu çelişkili verilerle hesaplamanın yapılmış olmasının doğru olmadığını, Yargıtay kararlarının aksine ilçe verilerinin dikkate alınmaksızın salt il müdürlüğünün hatalı girmiş olduğu verilerle hesaplamanın yapılmış olmasının hatalı olduğunu, taşınmazın bulunduğu ilçe ve köydeki tarım arazisinin azlığı, köy merkezinde oluşu gibi sebeplerle objektif değer artışının uygulanmamış olması nedeniyle usul ve kanuna aykırı yerel mahkeme kararının kaldırılmasını, yerleşik Yargıtay içtihatları kapsamında 03.03.2017 tarihinde dosyaya sunulan İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünün verileri dikkate alınarak itirazları doğrultusunda sulu bağ verim ve fiyatına ilişkin veriler dikkate alınarak taşınmaz gerçek değerinin tespitine karar verilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arazi niteliğindeki taşınmaza dava tarihinde geçerli olan resmî veri listesi esas alınarak, yöre koşullarına uygun münavebe ürünleri seçilmek, sulu arazi için %4 oranında kapitalizasyon faiz oranı uygulanmak suretiyle net gelir yöntemine göre değer biçilmesi doğru olduğundan taraf vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesindeki itirazlarını tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesindeki itirazlarını tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
3. Davalı ... temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesindeki itirazlarını tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu ve 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre taraf vekillerinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Hükme esas alınan ek bilirkişi raporunda taşınmaz üzerinde bulunan ağaç sayıları ile idarenin kıymet takdir raporu ve dosyadaki tespit raporundaki ağaç sayısında çelişkiler olduğu anlaşılmıştır. Davacı idare tarafından hazırlanan kıymet takdir raporunun ekindeki belgede, dava konusu taşınmazın üzerinde 6-7 yaşında 7 adet elma ağacı ve 13 adet kayısı ağacı olduğu belirtilmiştir. Bilirkişi heyetince hazırlanan kök raporda 7 yaşında 5 adet elma, 13 adet kayısı ve 3 adet ceviz ağacı olduğu yazılıdır. Bilirkişi heyetince hazırlanan ek raporda ise yaşı belirtilmeksizin 21 adet ceviz ağacı olduğu belirtilerek dava konusu taşınmaz kapama ceviz bahçesi kabul edilip hesaplama yapılmıştır. Hükme esas alınan son raporda ise 120 adet ceviz ağacı olduğunun tespiti ile kapama ceviz bahçesi olarak değer biçildiği anlaşılmaktadır.
3. Söz konusu çelişkinin giderilmesi için mahallinde yeniden keşif yapılarak mahkeme gözlemi de zapta yazılmak suretiyle ağaç sayısı ve cinsinin net olarak tespit edilip, dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan meyve ağaçları sayısına göre taşınmazın kapama meyve bahçesi mi yoksa arazi mi olduğu belirlenip kapama meyve bahçesi olarak kabulü hâlinde net meyve geliri, arazi olarak kabulü hâlinde ise uygulanan münavebe ürünlerinin net geliri esas alınarak zemine, taşınmaz üzerinde bulunan ağaçlara ise yaş, cins ve verimlerine göre maktuen değer biçilerek bedelinin tespiti yapılıp resmî verilere uygunluğu denetlenerek belirlenen bedele hükmedilmesi gerektiği gözetilmeden eksik inceleme ile yazılı şekilde bedel tespiti yapan rapora göre karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Taraf vekillerinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
İstek hâlinde peşin alınan temyiz harcının davalılara iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.