"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Batman 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; Batman ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 285 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... Belediye vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın mücavir alan sınırları içerisinde yer aldığını ve arsa vasfında olduğunu, belediye hizmetlerinden faydalandığını ve meskun mahalde yer aldığını, taşınmazın tarihi dokuya haiz bir yerde olduğunu, bu nedenle dosyanın tarihi dokuya haiz taşınmaz bedelini ortaya koyabilecek bir bilirkişi heyetinden rapor alınmasını talep etmiştir.
2. Davalı Hazine vekili cevap dilekçesinde özetle: dava konusu taşınmaz üzerinde kültür ve tabiat varlığı bulunduğu, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Konuma Kanun uyarınca dava konusu taşınmazın Hazine adına tescili istemi ile Batman 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/170 Esas sayılı dosyası ile dava açıldığı, söz konusu davanın bekletici mesele yapılması gerektiğini, haksız ve yersiz açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin bloke ettirilerek davalı tarafa derhal ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile baraj gölü sahasında kaldığından davacı idare adına tescili ile göl alanı olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı vekili istinaf dilekçesinde; davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinin hatalı olduğunu, emsal karşılaştırmalarının hatalı olduğunu, dava konusu taşınmaz üzerindeki yapılar değerlendirilirken yapı tamamlanma yüzdesinin dikkate alınmadığını, dava konusu taşınmaz üzerindeki yapıların yapı bedellerinin yüksek hesaplandığını ileri sürmüştür.
2.Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde; davada tek vekâlet ücretine hükmedilmesinin hatalı olduğunu ileri sürmüştür.
3.Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde; dava konusu taşınmaz üzerindeki yapıların yapı bedellerinin eksik hesaplandığını, dava konusu taşınmaz üzerindeki yapıların yıpranma oranlarının eksik hesaplandığını ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; arsa niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinin ve belirlenen bedelin bloke ettirilerek davalıya ödenmesine karar verilmesinin doğru olduğunu, bu hususta tarafların istinaf sebebi olarak ileri sürdüğü hususların yerinde görülmediğini, böylece mahkeme kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu anlaşıldığından davacı idare vekilince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde; davacı idare lehine vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiğini, emsal karşılaştırmalarının yetersiz ve hatalı olduğunu, dava konusu taşınmaz üzerindeki bulunan yapının yapı sınıfının 1A grubu yapı olduğu halde 3A grubu yapı olarak alınarak yüksek bedel belirlendiğini, raporun denetime elverişli olmadığını ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2.Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde; dava konusu taşınmaz üzerinde harabe kilise bulunduğu, taşınmaz üzerinde bulunan yapının kültür varlığı niteliğinde olduğunu, taşınmazın 1. derece arkeolojik sit alanında bulunması nedeniyle tapu kaydının iptali ile Hazine adına tescili istemi ile Batman 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/170 Esas sayılı dosyası ile tescil davasının açıldığını, kamulaştırma bedelinin eksik hesaplandığını, davalılar için tek vekalet ücretine hükmedilmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
3. Davalı ... Belediye Başkanlığı temyiz dilekçesinde; emsal kıyaslamasının yetersiz ve hatalı olduğunu, raporun denetime elverişli olmadığını, dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan yapı ve ağaçların tamamının raporda belirtilmediğini, davalılar yönünden tek vekalet ücretine hükmedilmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanun’un (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2.2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki Batman ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 285 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak, üzerinde bulunan yapıya yıpranma payı düşülerek adil ve hakkaniyete uygun olarak tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile idare adına tesciline karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı Hazine ve davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalı ... Belediye Başkanlığından peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,13.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.