"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili ile davalılar ... vd., davalı ... ve davalı ... vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurularının kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili ile davalılar ... vd., davalı ... ve davalı ... vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Bir kısım davalılar vekillerince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 23.05.2023 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davalı ... vekili Avukat ... , davalılar ... vd. vekili Avukat ... ile davacı idare vekili Avukat ... gelmiş, diğer davalılar vekilleri duruşmaya katılmamıştır.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ... ilçesi, köyü 671 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar süresi içinde cevap dilekçesi sunmamış.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin bloke ettirilerek idarece kıymet takdir raporu ile belirlenen miktarın derhâl ödenmesine, bakiye miktarın ise üçer aylık vadeli hesaba alınmasına karar kesinleştiğinde ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile taşınmazın baraj gölü sahasında kaldığından 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 16 ncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi uyarınca tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili ile davalılar ... vd., davalı ... ve davalı ... vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arazi niteliğinde olduğunu, Mahkemece belirlenen bedel ile idarenin kıymet takdir komisyonunun belirlediği bedel arasında fahiş fiyat farkı olduğunu, yasal faizin bitiş tarihinin hatalı olduğunu, İlk Derece Mahkemesinin hükmünde Kuruserpir ibaresinin yanına köy ibaresinin yazılmadığını, davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinin hatalı olduğunu ileri sürerek kararın kaldırılmasını istemiştir.
2. Davalılar ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın emsal taşınmazlara göre daha değerli olduğunu, dava konusu taşınmazın bedelinin düşük hesaplandığını ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
3. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaza yakın konumda bulunan aynı kamulaştırma kapsamındaki başka taşınmazlar için metrekare birim bedellerinin yüksek belirlendiğini, dava konusu taşınmaz için bilirkişi raporunda emsal olarak alınan taşınmazların uygun emsal olmadığını, bir tarafın dağ olması diğer tarafın baraj suları olması nedeniyle arazinin kıt olduğu bölgede bulunan taşınmazın konumunun gözetilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın kaldırılmasını istemiştir.
4. Davalı ... vekilinin istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaza yakın konumda bulunan aynı kamulaştırma kapsamındaki başka taşınmazlar için metrekare birim bedellerinin yüksek belirlendiğini, dava konusu taşınmaz için bilirkişi raporunda emsal olarak alınan taşınmazların uygun emsal olmadığını, arazinin kıt olduğu bölgede bulunan taşınmazın konumunun gözetilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın kuru tarım arazisi niteliğinde olduğunun kabulü ile zeminine 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinin doğru olduğu, böylece Mahkeme kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu ancak kamulaştırma bedelinin derhâl ödenmesi ve faiz bitiş tarihinin de ödemeye ilişkin kararın verildiği tarih olması gerektiği gözetilerek istinaf istemleri kısmen kabul edilerek mahkeme kararı 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin iki numaralı alt bendi gereğince düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ile davalılar ... vekili, davalılar Mehmet Savga vd. vekili ile davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü itirazlarını tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması talep edilmiştir.
2. Davalı ... ... vekili temyiz dilkeçesinde özetle keşif esnasındaki gözlemlere ve emsallerle kıyaslanarak değer tespiti yerine sübjektif değerlendirmelerle bedel belirlendiğini, istinaf itirazlarının değerlendirilmediğini ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
3. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar etmiş ilave olarak dava konusu taşınmazın turistik konumu, Dicle Mahallesi 788 parsel sayılı taşınmaz için DSİ tarafından yol yapılması nedeniyle kamulaştırma kararı alındığı ve 06.01.2021 tarihinde 300,00 TL/m² birim bedeli üzerinden uzlaşma sağlandığı gözetilerek kararın bozulmasını istemiştir.
4. Davalılar ... vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar etmiş, aynı bölgede Batman Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğünce yapılan kamulaştırmalarda taşınmazların metrekare birim bedeline 170,00 TL değer biçildiğini ve bu bedel üzerinden uzlaşma sağlandığını belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihaî kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki ... ili, ... ilçesi, ... köyü 671 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesi yöntem itibarıyla doğrudur.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı idare, davalı ..., davalılar ... vd. ve davalı ... ... vekillerinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Dava konusu taşınmaza yakın konumda olan, aynı kamulaştırma kapsamında yer alan 648 parsel sayılı taşınmaza Batman 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2020/248 Esas, 2021/45 Karar sayılı dosyasında aynı değerlendirme tarihi itibarıyla 188,70 TL/m² değer tespit edilmiş olup, bu değer Dairemizce de uygun bulunduğundan belirtilen dosyada belirlenen birim metrekare fiyatından ayrılma konusunda ek rapor alınması gerekmektedir.
5. Mahkemece verilen ilk kararın davalılardan ... tarafından istinaf edilmediği, belirlenen metrekare birim bedelinin adı geçen davalının payı yönünden davacı idare yararına usulî kazanılmış hak oluşturduğu gözetilmeksizin fazla bedele hükmedilmesi isabetsizdir.
6. Dava konusu taşınmazda davacı idare de paydaş olduğu hâlde, davalılar tamamına malik kabul edilerek infazda tereddüt oluşturacak şekilde tescil hükmü kurulması doğru değildir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare ile davalılar ... vd., ... ve ... vekillerinin temyiz itirazları yerinde olduğundan temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
03.09.2022 tarihinde yürürlüğe giren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince 8.400,00 TL vekâlet ücretinin davacı idareden alınarak temyiz eden davalılara, 8.400,00 TL vekâlet ücretinin de temyiz eden davalılardan alınarak davacı idareye verilmesine,
Davalılardan peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde iadesine,
Dosyanın 6100 sayılı Kanun'un 373 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
23.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.