"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara Batı 5. Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın davalı ... yönünden kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usûl eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; dava konusu Ankara ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 42420 ada 15 parsel sayılı taşınmaza davalı idare tarafından kamulaştırma yapılmadığı halde enerji nakil hattı yapılmak suretiyle fiilen el atıldığını, bu nedenle fiilen el atılan taşınmaz bedelinin işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idareden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın davalıya ait 380 kv Ankara-İstanbul Enerji İletim Hattının 3043 ve 3044 numaralı direkleri arasında kaldığını, bu hattın kamulaştırma işlemlerinin 1971'li yıllarda tamamlandığını, imar uygulaması nedeniyle belediyenin sorumlu olduğunu, ayrıca imar parselinin altlığını oluşturan 1957 nolu kadastro parselinden davalı tarafça geçirilen pilon yerleri ve enerji nakil hattı nedeniyle kamulaştırma işlemi yapılıp, bedellerin o zamanki maliklerine ödendiğini, kamulaştırma ve irtifak kamulaştırmasının davalı adına tapuya tescil edildiğini, davacının da bunu bilerek imar parselinden hisse satın aldığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili; taraflarına husumet yöneltilmesinin mümkün olmadığını, dava konusu taşınmazdan enerji nakil hattı geçirilerek ... tarafından fiilen el atılması nedeniyle taraflarına husumet yöneltilemeyeceğini, dava konusu taşınmazı kapsayan nazım ve uygulama imar planlarının İdare Mahkemesi kararı ile iptal edildiğini, kamu hizmet alanlarının Büyükşehir Belediyesince hazırlanan nazım imar planlarıyla belirlendiğini ve ilçe belediyesinin görevinin yalnızca nazım imar planına uygun uygulama imar planı yapmak olduğunu, taşınmazın durumunu bilerek satın alan davacının tazminat talep edemeyeceğini, uzlaşma dava şartının yerine getirilmediğini ileri sürerek davanın reddini talep etmiştir.
3. Davalı ... vekili; taraflarına husumet yöneltilmesinin mümkün olmadığını, dava konusu taşınmazdan enerji nakil hattı geçirilerek ... tarafından fiilen el atılması nedeniyle taraflarına husumet yöneltilemeyeceğini, dava konusu taşınmazı kapsayan nazım ve uygulama imar planlarının İdare Mahkemesi kararı ile iptal edildiğini, dava konusu taşınmazın sorumluluğunun ilçe belediyesine ait olduğunu, davacının kadastral parselinin parselasyon işlemine dahil edilmesi sonucu yapılan tahsis gereği davacının imar hakları verildiğinden tazminat şartlarının oluşmadığını, taşınmazın durumunu bilerek satın alan davacının tazminat talep edemeyeceğini ileri sürerek davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın davalı Etrişmesgut Belediyesi ile Ankara Büyükşehir Belediyesi yönünden husumetten reddine, davalı ... yönünden kabulü ile taşınmazın mülkiyet bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte TEİAŞ Genel Müdürlüğünden alınarak davacıya verilmesine, bedeline hükmedilen taşınmazın tapusunun davacının payı oranında iptali ile davalı ... adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde; dava konusu taşınmazdaki enerji iletim hattının kamulaştırma işlemlerinin taşınmazın kök parseli olan 723 ve 727 numaralı kadastral parsellerin maliklerine ödeme yapılarak tamamlandığını, yapılan imar uygulaması ile 42420 ada 15 parsel sayılı taşınmazın Resmî Kurum Alanı olarak ayrıldığını ve davacının bu taşınmaza hisselendirildiğini, taşınmazın Resmî Kurum Alanı olarak ayrılmasını belediyenin tasarrufunda olduğunu ve Konut Alanı olarak ayrılmasının da ... yönünden sorun teşkil etmeyeceğini, enerji iletim hattının altının konut alanı olarak kullanılabileceğini ve maliklerin tasarruf hakkının taşınmazın imar planında Resmî Kurum Alanı olarak ayrılmasından kaynaklandığını, taşınmazın tapu kaydına da şerh edildiği üzere 1971 yılında irtifak tesis edilmiş olup mükerrer kamulaştırma işlemi yapılmasının hatalı olduğunu, kamulaştırma işlemleri usulüne uygun tamamlanmış olup el atmadan söz edilemeyeceğini, imar planını yapan belediyeye karşı hukukî el atma nedeniyle husumet yöneltilmesi gerektiğini ve belirlenen bedelin yüksek olduğunu ileri sürerek ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; arsa niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinin doğru olduğunu, davacının muhtelif tarihlerde pay satın aldığı şahısların eski kadastral parsellerde malik olmadıklarını ve ilk kez imar uygulaması ile taşınmazlarda malik kılındıklarını, davacı yönünden kesinleşmiş bir kamulaştırma işleminden bahsedilemeyeceğini, taşınmazın üzerinden geçen Enerji İletim Hattı güzergahı ve geriye kalan alanda yasal çekme mesafelerinden sonra yapı yapılamayacağına dair bilirkişi raporu da dikkate alındığında tamamının mülkiyet bedelinin davalı idareden alınması gerektiğini, davalı idarenin istinaf sebebi olarak ileri sürdüğü hususların yerinde görülmediğini, böylece mahkeme kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu anlaşıldığından istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiş, ayrıca EKAT Yönetmeliği ve Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği hükümlerine göre enerji iletim hatları altında tamamen kısıtlama durumu olmadığından, dava konusu parselde mülkiyet kamulaştırması değil irtifak kamulaştırması yapılması gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu maliki ile davalı idareler arasında kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin belirlenmesi ve bedelinin hangi idareden tahsil edileceğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) "Kamulaştırılmaksızın kamu hizmetine ayrılan taşınmazların bedel tespiti" kenar başlıklı geçici 6 ncı maddesinin birinci, ikinci ve altıncı fıkraları
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Davaya konusu taşınmaz, 380 kv Ankara- İstanbul Enerji İletim Hattının 3043-3044 No.lu direkleri arasında yer almakta olup bu hat için Etibank Yönetim Kurulunun 07.06.1978 tarihli ve 2587/8 sayılı kararı ile kamu yararı kararı alındığı ve bu kararın Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının 26.06.1968 tarihli yazısıyla onaylandığı, davaya konu hattın 723 ve 727 nolu kadastral parsellerde tesis edildiği ve o zamanki bir kısım malikleri tarafından rızai ferağ verilmesi sonucu irtifak hakkının 14.07.1971 tarihli ve 7302 yevmiye numaralı işlem ile tapuya tescilinin sağlandığı ve davacının pay satın aldığı şahısların eski kadastral parsellerde malik olmadıkları, ilk kez imar uygulaması ile taşınmazlarda malik kılındıkları anlaşıldığından davacı yönünden kesinleşmiş bir kamulaştırma işleminden bahsedilemeyeceği anlaşılmıştır.
3. Dava konusu taşınmazın tapu kaydında Resmi Kurum Alanı olarak ayrıldığına dair 10.05.1999 tarihli şerh bulunduğu, Resmi Kurum Alanı olarak ayrılmasına ilişkin imar planlarının Ankara 17. İdare Mahkemesinin 31.05.2018 tarihli 2016/5297 Esas, 2018/1150 Karar sayılı ilamı ile iptaline karar verildiği, davalı ... tarafından dava konusu taşınmazdan enerji iletim hattı geçirilmek suretiyle fiilen el atıldığı anlaşıldığından, dava konusu taşınmaza fiilen el atan TEİAŞ Genel Müdürlüğünün belirlenen tazminat bedelinden sorumlu tutulması ve diğer davalılar yönünden davanın husumetten reddine karar verilmesi yerindedir.
4. Dava konusu taşınmazın üzerinden geçen Enerji İletim Hattı güzergahı ve geriye kalan alanda yasal çekmelerden sonra yapı yapılamayacağından tamamının zemininin kamulaştırılması gerektiğine dair bilirkişi raporu ile dava konusu 42420 ada 15 parselin diğer paydaşlarınca açılan davanın Dairemiz denetiminden geçerek kesinleştiği (Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 2018/9613 Esas, 2019/20068 Karar sayılı ilâmı) dikkate alındığında, taşınmazın tamamının mülkiyet bedelinin 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak belirlenmesinde ve davacının payı oranında davalı ... Müdürlüğünden tahsili ile taşınmazdaki davacı paylarının iptal edilerek davalı ... adına tesciline karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
5. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı ... vekilinin temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı ... vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı ... Müdürlüğünden peşin alınan temyiz karar harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
15.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.