"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
KARAR : Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bursa 4. Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davalılardan ... hakkında açılan davanın husumet yokluğu nedeni ile reddine, davalı ... ve ... aleyhine açılan davanın ise kabulüne karar verilmiştir.
Kararın,... ve ... vekilleri ile davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı idareler vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davacı vekilinin istinaf başvurusunun ise kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... ve ... vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usûl eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; dava konusu Bursa ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 814 ada 3 parsel sayılı taşınmazın davalı idareler tarafından kamulaştırma yapılmadığı halde fiilen kullanıldığını, fiilen el atılmayan bölümlerin ise kamuya tahsis edilmesi sebebi ile tasarruf hakkının kısıtlandığını belirtilerek taşınmazın bedelinin davalı idarelerden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davanın husumet nedeni ile reddine karar verilmesi gerektiğini ve taşınmaza fiilen el atılmadığını, davanın idari yargıda görülmesi gerektiği belirtilerek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davanın husumet nedeni ile reddine karar verilmesi gerektiğini, uzlaşma dava şartının yerine getirilmediğini ve kalıcı bir el atma olmadığını, davanın idari yargıda görülmesi gerektiği belirtilerek, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
3. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davanın husumet nedeni ile reddine karar verilmesi gerektiğini ve taşınmaza kalıcı olarak atılmadığını, davanın idari yargıda görülmesi gerektiği belirtilerek, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalılardan ... hakkında açılan davanın husumet yokluğu nedeni ile reddine, davalı ... ve ... aleyhine açılan davanın ise kabulü ile taşınmaz bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine, bedeline hükmedilen davacı payının tapusunun iptali ile davalı idareler adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili ile davalı ... ve ... vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; davalı ... harçtan muaf olduğu halde aleyhine harca hükmedilmesinin hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bu husustan düzeltilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... vekili; davanın husumet nedeni ile reddine karar verilmesi gerektiğini ve taşınmaza kalıcı olarak atılmadığını, fazla bedel belirlendiğini, emsal karşılaştırmasının doğru olmadığını ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
3. Davalı ... vekili; davanın husumet nedeni ile reddine karar verilmesi gerektiğini, m² birim fiyatının yüksek belirlendiğini, davalı idarenin harçtan muaf olduğu hususunun gözetilmemesinin hatalı olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dava konusu taşınmazın arsa niteliğinde olduğu kabul edilerek, emsal karşılaştırılması yoluyla değerinin tespit edilmesinin ve belirlenen bedellerin davalı ... ile Milli Eğitim Bakanlığından tahsiline karar verilmesinin doğru olduğunu, bu hususta davalı idareler vekillerinin istinaf sebebi olarak ileri sürdüğü hususların yerinde görülmediğini, mahkeme kararının usûl ve esas yönünden hukuka uygun olduğu belirtilerek davalı idareler vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine, davacı vekilinin istinaf başvurusunun ise kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak hükmün harca ilişkin bendinin düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... ve ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde; davanın husumet nedeni ile reddine karar verilmesi gerektiğini, tespit edilen bedelin çok yüksek olduğunu, bilirkişiler tarafından yeterli inceleme ve araştırma yapılmadığını ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde; davanın husumet nedeni ile reddine karar verilmesi gerektiğini ve taşınmaza kalıcı olarak fiilen el atılmadığını, tespit edilen bedelin fahiş olduğunu, emsal karşılaştırmasının Yasa ve Yargıtay içtihatlarına uygun olarak yapılmadığını ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu maliki ile davalı idare arasında kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin sorumlu idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararı.
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı.
4. Anayasa Mahkemesinin 05.04.2019 tarihinde Resmî Gazete'de yayımlanan 20.12.2018 tarihli ve 2016/181 Esas, 2018/111 Karar sayılı kararı ile 6745 sayılı Kanun'un 33 üncü maddesiyle 2942 sayılı Kanun'a eklenen ek 1inci maddesi.
3. Değerlendirme
1.Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Dava konusu Bursa ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 814 ada 3 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesine ve Anayasa Mahkemesinin 05.04.2019 tarihinde Resmî Gazete'de yayımlanan 20.12.2018 tarihli ve 2016/181 Esas, 2018/111 Karar sayılı kararı ile 6745 sayılı Kanun'un 33 üncü maddesiyle 2942 sayılı Kanun'a eklenen ek 1 inci maddesi uyarınca fiili et atılan alanlar ile birlikte hukuki el atmaya konu bölümlerin de bedelinin alınan rapor uyarınca davalı idarelerden tahsiline ve hükmün harca ilişkin bendinin düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle karar verilmesi yerindedir.
3.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, davalı idareler vekilleri tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı idareler vekilleri yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usûl ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı ... harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Davalı ... Bld. Bşk.'lığından aşağıda yazılı kalan harcın alınmasına,10.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.