"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul Anadolu 12. Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince idari yargı görevli olduğundan görev yönünden davanın usulden reddine karar verilmiştir.
Kararın davalı ... ve ... tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı ... ve ... tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usûl eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; dava konusu İstanbul ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 759 parsel sayılı taşınmazın davalı idareler tarafından kamulaştırma yapılmadığı halde fiilen kullanıldığını bu nedenle taşınmazın bedelinin davalı idarelerden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; dava konusu taşınmaza el atmadığını, uzlaşma şartının yerine getirilmediğini, dava şartı yokluğu nedeniyle usulden ve esastan reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; dava konusu taşınmaza el atmasının bulunmadığını, hukuki ve fiili el atma iddiasının aynı vakıaya dayanmadığını, hukuki el atma yönünden davanın idari yargının görev alanına girdiğini, taşınmazla birlikte bölgenin kamulaştırılmasına Başbakanlık Makamının 16.12.2011 tarih ve 7313 sayılı Olur'u ile karar verildiğini, dava konusu taşınmaza herhangi bir şekilde fiili el atma durumunun bulunmadığının uydu görüntüsünden açıkça görüldüğünü belirterek, idari yargının görevli olması nedeniyle görevsizlik kararı verilmesini talep etmiştir.
3. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; Dava konusu parselin 15.06.2009 tasdik tarihli 1/100.000 ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planında Mescit Mahallesi 759 parsel Lojistik Bölge fonksiyonunda kalmakta olduğunu, Toplu Konut İdaresi Başkanlığının 06.05.2011 tarihli ve 2475 sayılı Başkanlık Makamı Olur'u ile Gecekondu Önleme Bölgesi, 16.12.2011 tarihli ve 7313 sayılı Başbakanlık Makamı Olur'u ile de Kamulaştırma Alanı olarak ilan edildiğini, 759 parseli kapsayan bölgede kamulaştırma ve planlama görev yetkisi Toplu Konut İdaresi Başkanlığına ait olduğunu, belirterek öncelikle husumet yönünden, daha sonra idari yargının görev alanına girdiğinden görevsizlik kararı verilmesini ve esastan davanın reddine karar verilesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile uyuşmazlık mahkemesi kararı gereğince mahkemenin görevsizliğine, dilekçenin yargı yolu nedeni ile usulden reddi ile davacıya idari yargıda dava açmakta muhtariyetine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde ... ve ... istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; davalı idare lehine vekalet ücretine hükmedilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmiş olmasının hatalı olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; davanın "yargı yolu bakımından görevsizliğe" dair verilecek kararla birlikte; harç, masraf ve vekâlet ücreti yönünden hüküm kurulması gerektiğinden kararın kaldırılması gerektiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Uyuşmazlık Mahkemesinin, 2021/572 Esas, 2021/531 Karar ve 18/10/2021 tarihli kararı ile görevlilik kararı kaldırılmış olmakla, davanın İdari Yargının görev alanına girmesi nedeni ile, mahkemenin görevsizliğine, dilekçenin Yargı Yolu Yanlışlığı ve usulden reddine, davacıya, İdari Yargıda dava açmakta muhtariyetine karar verilmiş olup mahkeme kararının usûl ve esas yönünden hukuka uygun olduğu anlaşıldığından ... ve ... istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde ... ve ... temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde belirtilen sebepleri tekrar ederek ve resen belirlenecek nedenlerle temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde belirtilen sebepleri tekrar ederek ve resen belirlenecek nedenlerle temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanun’un (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun (2942 sayılı Kanun) Ek Madde-1 inci maddesi ile 26.11.2020 tarihli ve 32025 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 7421 sayılı Kanun'un 2 inci maddesi ile Ek Madde-1 inci maddesi “Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmî kurumlara ayrılmak suretiyle mülkiyet hakkının özüne dokunacak şekilde tasarrufu hukuken kısıtlanan taşınmazlar hakkında, uygulama imar planlarının yürürlüğe girmesinden itibaren beş yıllık süre içerisinde imar programları veya imar uygulamaları yapılır ve bütçe imkânları dâhilinde bu taşınmazlar ilgili idarelerce kamulaştırılır veya her hâlde mülkiyet hakkını kullanmasına engel teşkil edecek kısıtlılığı kaldıracak şekilde imar planı değişikliği yapılır/yaptırılır. (İptal: Anayasa Mahkemesinin 20/12/2018 tarihli ve E.: 2016/181 K.: 2018/111 sayılı Kararı ile) (Ek cümle:16/11/2022-7421/3 md.) Bu süre içinde belirtilen işlemlerin yapılmaması halinde taşınmazların malikleri tarafından mülkiyet hakkından kaynaklı bedele ilişkin açılacak davalar, adli yargıda görülür. ” şeklinde düzenlenmiştir.
2. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu İstanbul ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 759 parsel sayılı taşınmaza ilişkin Uyuşmazlık Mahkemesinin 2021/572 Esas, 2021/531 Karar ve 18.10.2021 tarihli kararı ile görevlilik kararı kaldırılmış olmakla, davanın idari yargının görev alanına girmesi nedeni ile mahkemenin görevsizliğine, dilekçenin Yargı Yolu Yanlışlığı ve usulden reddine, davacıya idari yargıda dava açmakta muhtariyetine karar verilmiş ise de; 2942 sayılı Kanun'un Ek Madde-1 inci maddesine (Ek cümle:16/11/2022-7421/3 md.) ile yapılan değişikliğin yayım tarihi itibarıyla yürürlüğe girdiği söz konusu davada adli yargının görevli olduğu anlaşılmaktadır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalılar ... ve ... vekillerinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Temyiz eden idarelerden peşin alınan temyiz karar harçlarının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,23.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.