"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Çorum 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare ve davalılardan ... vekilleri tarafından temyiz edilmekle; yapılan ön inceleme sonucunda gereği düşünüldü:
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) öngördüğü yargılama sistemine göre ilk derece mahkemesinin kesin olmayan kararına karşı önce istinaf yoluna başvurulabilmektedir. İstinaf başvurusu üzerine bölge adliye mahkemesince, başvuran tarafın istinaf başvurusunun usulden ya da esastan reddine karar verilebilir veya ilk derece mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden hüküm kurulabilir.
Bu durumda bölge adliye mahkemesi kararına karşı, istinaf başvurusu reddedilen tarafın ya da istinaf incelemesi sonucunda ilk derece mahkemesi kararı kaldırılarak yeni hüküm kurulması hâlinde aleyhine karar verilen tarafın temyiz hakkı bulunmaktadır. Başka bir deyişle istinaf başvurusunun reddi hâlinde bölge adliye mahkemesi kararına karşı temyiz hakkı sadece istinaf başvurusu reddedilen tarafa ait olup bu hâlde ilk derece mahkemesi kararını istinaf etmeyen tarafın temyiz hakkı bulunmamaktadır.
Somut uyuşmazlıkta, İlk Derece Mahkemesince verilen davanın kabulüne dair karara karşı davacı tarafça istinaf yoluna başvurulmuştur. Davacı idarenin istinaf başvurusu da esastan reddedilmiştir. Hâl böyle iken İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf yoluna başvurmayan davalı ... vekilinin davacının istinaf başvurusunun esastan reddine dair Bölge Adliye Mahkemesi kararına karşı temyiz hakkı bulunmamaktadır.
Bu nedenle; davalı ... vekilinin temyiz isteminin reddine karar vermek gerekmiştir.
Davacı idarenin gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Çorum ili, ... ilçesi, ... Köyü 322 parsel ile ... Köyü 171 ada 20 parsel, 116 ada 192 parsel ve 116 ada 191 parsel sayılı taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı asıl ... cevap dilekçesinde özetle; adil ve hakkaniyete uygun kamulaştırma bedelinin tespitini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalılara ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; davanın kabulüne karar verilmişse de yol olarak terkin kararı verilmediğini, takyidatların bedele yansıtılmasına karar verilmesi gerektiği, uygulanan kapitalizasyon faiz ve objektif değer artış oranının yüksek olduğunu, taşınmaz yola cepheli hâle geldiğinden değer artışı uygulanması gerektiğini, raporun objektif ve bilimsel ilkelere uygun hazırlanmadığını ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arazi niteliğindeki taşınmaza dava tarihinde geçerli olan resmî veri listesi esas alınarak, yöre koşullarına uygun münavebe ürünleri seçilerek, sulu arazi için % 4 oranında kapitalizasyon faiz oranı ve gerçek değere ulaşmak amacıyla objektif değer artış oranı uygulanmak suretiyle münavebe ürünlerinin verim, fiyat ve üretim maliyetlerinin İl Tarım ve Orman Müdürlüğünün 2019 yılı verilerine göre hesaplanmasında, münavebe ürünlerinin üretim maliyetlerinin brüt gelirin 1/2'si ile 1/3'ü aralığında uygulanmasında ve davacı yararına vekâlet ücretine hükmedilmemesinde isabetsizlik bulunmadığından, davacı idare vekilinin istinaf talebinin esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili ve davalılardan ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasında kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanun’un (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Arazi niteliğindeki Çorum ili, ... ilçesi, ... Köyü 322 parsel ile ... Köyü 171 ada 20 parsel, 116 ada 192 parsel ve 116 ada 191 parsel sayılı taşınmazlara gelir metodu esas alınarak değer biçilmesinde yöntem itibariyle isabetsizlik görülmemiştir. Ancak,
3. Mahkemece verilen 03.12.2019 tarih ve 2019/188 Esas 2019/471 karar sayılı kararın davalılar tarafından istinaf edilmediği, taşınmazların metrekare birim fiyatının 116 ada 191 parsel yönünden 20,68 TL, 171 ada 20 parsel ve 116 ada 192 parseller için 24,82 TL ve 322 parsel için 26,88 TL belirlenmiş olup bu husus davacı idare yönünden usuli kazanılmış hak oluşturduğu gözetilmeden ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Daire'nin gönderme kararı üzerine verilen 17.02.2022 tarih ve 2021/168 Esas 2022/55 karar sayılı kararına esas alınan raporda metre kare birim fiyatının 116 ada 191 parsel yönünden 36,88 TL, 171 ada 20 parsel ve 116 ada 192 parseller için 44,26 TL ve 322 parsel için 47,94 TL/m2 olarak belirlenmesi suretiyle fazlaya hükmedilmesi doğru değildir.
4. Mahkemece verilen hüküm, ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesince 6100 sayılı Kanun'un 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin altıncı alt bendi uyarınca verilen kaldırma kararı ile ortadan kalktığı halde, ilk kararda tescil hükmü verildiğinden bahisle, yeniden tescil hükmü kurulmaması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
A. Davalı ... Temyizi Yönünden
Davalı ... vekilinin temyiz dilekçesinin REDDİNE,
B. Davacı İdarenin Temyizi Yönünden
1. Davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davalılara iadesine,
Dosyayı kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye
Mahkemesine gönderilmesine,18.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.