"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden gecen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Osmaniye ili, ... ilçesi, ... köyü 118 ada 55 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazla ilgili acele kamulaştırma kararı ile bedel tespiti yapılarak araziye giriş izni verildiğini, acele kamulaştırma kararında 2012 yılı birim fiyatları esas alınarak bedel tespiti yapıldığını, mülkiyetin idare adına tescil edilmemiş olması nedeniyle bu davada da mahallinde keşif yapılarak bedel tespiti için yeniden bilirkişi raporu aldırılması gerektiğini, dava konusu taşınmazın sulu arazi niteliğinde olduğunu, taşınmazdan yılda iki ürün alınabildiğini, taşınmazın gerçek değerinin acele el koyma kararındaki değerden çok daha yüksek olacağını, acele kamulaştırma kararında belirlenen kıymet takdirine itibar edilmemesini, vekâlet ücretinin davacı idareye yüklenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 03.03.2017 tarihli ve 2014/859 Esas, 2017/74 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV.İSTİNAF
A. İstinaf yoluna başvuran
İlk derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen karara karşı süresi içinde taraf vekillerinin istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
2. Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesinin 07.02.2018 tarihli ve 2017/850 Esas, 2018/154 Karar sayılı kararı ile taraf vekillerinin istinaf esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; hurma bahçesi niteliğindeki dava konusu taşınmazın hükme esas alınan raporda soyut ifadelerle belirlenen net geliri üzerinden bedel tespit edildiği dikkate alınarak dava tarihi olan 2014 yılı itibari ile taşınmaz üzerinde bulunan hurma ağaçlarının İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verileri dosya arasına alınıp, resmi verilere göre uygunluğu denetlenerek sonucuna göre bedel tespiti gerektiğinden, Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılarak, İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesi Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; eksik inceleme ve araştırma sonucu hüküm tesis edildiğini, kapitalizasyon faiz oranının yanlış uygulandığını, tarım arazilerinin tabiat şartlarından çok etkilendiklerini, oluşan hasarın uzun yıllar devam ettiğini, bu husus gözetilmeden net gelirin ve arazi metrekare bedelinin fazla hesaplandığını, belirlenen bedelin bölge ortalamasının çok üzerinde olduğundan kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; aynı yerde aynı vasıfta olan taşınmazlara göre belirlenen bedelin çok farklı olduğunu, Yargıtay denetiminden geçen dosyalarda metrekare bedelinin daha yüksek olduğunu, üretim masraflarının brüt gelirin 1/3'ten fazla olamayacağını, brüt gelirin %76'sı esas alınarak bedel tespitinin hatalı olduğunu, taşınmazın akarla sulandığından motopompla sulama masrafının eklenmesinin hatalı olduğunu ileri sürülerek kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre taraf vekillerinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
3. Bozma sonrası hükme esas alınan bilirkişi raporunda, kapama hurma bahçesi niteliğindeki dava konusu taşınmazın metrekare bedelinin tespit edilirken ürün maliyetinin, brüt gelirin %75,66'sı kabul edilerek maliyetin yüksek belirlendiği, üretim giderinin ekonomik tarım yapmaya uygun olmadığı, 2014 yılı itibari ile taşınmaz üzerinde bulunan hurma ağaçlarının İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verilerinin verim maliyet ve masrafları gösterir tablonun okunaklı suretinin dosya arasına alınıp, resmi verilere göre uygunluğu denetlenerek ilk kararı temyiz eden davacı idarenin usuli kazanılmış hakkı da gözetilerek varılacak sonuca göre bir karar verilmesi gerektiğinden Mahkeme kararının bozulması gerekir.
4. Davacı idare tarafından fazla depo edilen bedelin varsa işlemiş faizi ile birlikte davacı idareye iadesi şeklinde hüküm kurulması gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir,
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin temyiz itirazları yerinde olduğundan Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Davalıdan peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
27.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.