"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Trabzon 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak terkini davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı istinaf başvurusunda bulunanan davacı idare, davalılardan ... ve arkadaşları, ... ve ... vekillerinin istinaf başvurusunu ayrı ayrı esastan reddine karar vermiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılardan ... ve arkadaşları ile ... vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Trabzon ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 1805 ada 17 parsel sayılı taşınmazın 745,86 m²sinin kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesi vermemiştir.
2. Davalı ... ve arkadaşları vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı idarece dava açılırken 2942 sayılı Kanun'un 8 inci maddesinde yazılı prosedürü uygulamadığından davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesi gerektiğini, kamulaştırma bedelinin tespitinde dava konusu taşınmazın yerini ve konumunun dikkate alınmasını, incelenecek emsal satışların kanunun aradığı şartlara uygun olmasını, kamulaştırmadan arta kalan kısmın tamamının kamulaştırılması ya da geri kalan kısma değer azalışı verilmesini, binanın yenilenmiş bir bina olduğu gözetilerek değer biçilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 12.09.2017 tarihli ve 2016/562 Esas, 2017/704 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile kısmen davacı idare adına tesciline kısmen yol olarak terkine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare, davalı ..., ..., ... ve arkadaşları vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 06.03.2016 tarihli ve 2018/768 Esas, 2018/835 Karar sayılı kararı ile arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza emsal incelemesi yapılarak metrekare birim fiyatının belirlenmesi ve kamulaştırma harici kalan kısımda %100 oranında değer düşüklüğü oluştuğundan bahisle o kısmın da bedeline hükmedilmesini mütala eden 23.06.2017 tarihli üçüncü bilirkişi kurulu raporuna itibar edilerek belirlenen bedelin bankaya depo ettirilip karar kesinleşmeden davalılara ödenmesine ilişkin İlk Derece Mahkemesinin kararının usul ve yasaya uygun olduğu değerlendirilerek davalı ... ile ... vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin 06.03.2016 tarihli ve 2018/768 Esas, 2018/835 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davacı idare, davalılardan ..., ... ve arkadaşları vekillerince temyiz isteminde bulunulmuştur.
2. Dairemizin 18.05.2021 tarihli ve 2018/11764 Esas, 2021/7131Karar sayılı kararı ile davalılardan ... ve arkadaşları ile davacı idare vekilinin istinaf başvurusu hakkında inceleme yapılması gerektiğinden bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bozma ilamına uyularak verilen ek karar ile tüm istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılardan ... ve arkadaşları ile ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz için belirlenen metrekare birim fiyatının düşük olduğunu, bilirkişi raporları arasındaki çelişki giderilmeden eksik ve hatalı değerlendirme yaparak düşük bedel belirleyen rapora göre karar verildiğini, aynı bölgeden geçen dosyalara daha fazla bedel tespit edilmiş iken dava konusu taşınmaza değerinin çok altında değer biçildiğini, taşınmaz üzerindeki muhtesatların tamamının değerlendirilmediğini ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalılardan ... ve arkadaşları vekili temyiz dilekçesinde özetle; aynı bölgeden daha yüksek metrekare birim fiyatları Yargıtay denetiminden geçtiği halde dava konusu taşınmaza değerinin çok altında metrekare birim fiyatı belirleyen üçüncü rapora göre karar verildiğini, yine taşınmaz üzerindeki yapılara ve müştemilata ilişkin eksik ve hatalı değerlendirme yapılarak değer biçildiğini ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak, üzerindeki bina ve müştemilatlara (h) bendi gereği resmi birim fiyatları esas alınmak suretiyle değer biçilmesi, kamulaştırmadan arta kalan kısma %100 değer kaybı olduğunun kabulü ile adil ve hakkaniyete uygun olarak tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak terkini ile davacı idare adına tesciline karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Bir kısım davalılar vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Temyiz eden davalılardan peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın kararı veren ilk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
28.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.