"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
KARAR : Kabul
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; Aydın ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 106 ada 188 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı cevap dilekçesinde usul yönünden davanın 30 günlük süre içinde davanın açılmadığını, bu yüzden usulden reddini istediklerini, kıymet takdiri raporunda belirlenen bedelin düşük olduğunu, taşınmazın kamulaştırma bedelinin mahkemece yapılacak keşif ve bilirkişi incelemesi ile emsal satışlar da dikkate alınarak belirlenmesini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 06.04.2016 tarihli ve 2015/304 Esas, 2016/353 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idatre adına tesciline karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1.Mahkemenin 06.04.2016 tarihli ve 2015/304 Esas, 2016/353 Karar sayılı karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda, davaya konu taşınmazın değeri belirlenirken, bilirkişi raporunda sermaye faizi ve genel idare giderleri ve bilinmeyen masraflar faizinin üretim masraflarına dahil edilmek suretiyle az bedele hükmedilmesi ve taşınmazların bilirkişi raporunda belirtilen nitelikleri, konumu ve yerleşim yerine mesafesi nazara alındığında, % 10 oranında objektif değer artışı uygulanması gerektiğinin düşünülmemesi doğru olmadığı gibi; 7139 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası gereğince bankaya hak sahibi adına yatırılacak bedel bakımından; 7139 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik hükümlerine göre işlem yapılması gerektiğinden bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemesince Verilen Son Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; taşınmazın vasfının hatalı belirlendiğini, kuru tarım arazisi kabul edilmesi gerektiğini, kapitalizasyon faizinin düşük alındığını, objektif değer artış oranının uygulanmaması gerektiğini, tespit edilen kamulaştırma bedelinin çok yüksek olduğunu ileri sürerek kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde; Mahkemece; bozmadan önce karar altına alınan 27.825,62 TL bedelin bozma kararından sonra belirlenen 48.310,67 TL'den mahsup edilerek ortaya çıkacak meblağın hüküm altına alınması gerekirken; mahkemece dava tarihi hatalı alınmak suretiyle davacı tarafça yapılan ödemenin 15.10.2015 tarihi olmasına rağmen 12.11.2014 tarihinde ödemede bulunulmuş gibi addetmek suretiyle 32.366,00 TL olarak hesaplanarak tespit edilen kamulaştırma bedelinden tenzili gerçekleştirmek suretiyle 20.485.05 TL yerine 15.944,67 TL bedelin ödenmesine karar verilmiş olmasının yasal gerekliliklere ve maddi vakıalara uygun bulunmadığını ve faiz hükmünün hatalı olduğunu ileri sürerek kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanunla yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2.2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 nci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Kapama zeytinlik niteliğindeki Aydın ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 106 ada 188 parsel sayılı taşınmazın zemininin 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net geliri üzerinden bilimsel yolla değerinin tespit edilmesinde, metrekare birim fiyatına uygulanan objektif değer artışı oranı da taşınmazın konumu ve bilirkişi kurulu raporunda yazılı özeliklerine göre yerindedir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı idare vekilinin tüm, davalı vekilinin aşağıdaki bent kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Hükmedilen 48.310,67 TL bedelden ilk karar ile hüküm altına alınan 27.825,62 TL bedelin mahsup edilip bozma öncesi bedele ilk karar, bozma sonrası fark bedele ise son karar tarihine kadar yasal faiz işletilmesi gerekirken infazı zorlaştırıcı şekilde karar verilmesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hataların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 438 inci maddesinin yedinci fıkrası hükmü uyarınca Mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1 Davacı tarafın tüm, davalı tarafın diğer temyiz itirazlarının reddine,
2.Davalı tarafın Mahkeme kararına yönelik temyiz itirazının kısmen kabulü ile Mahkemenin gerekçeli kararının hüküm fıkrasının;
a) 2 numaralı bendinde bulunan "ancak; bozmadan önce davalıya ödenen (27.825,62 TL bedelin mali müşavir bilirkişisinin 06.09.2021 tarihli raporunda bu bedelin dava tarihine göre hesap edilen güncel değeri olan 32.366,00 TL'nin mahsubu ile belirlenen) "15.944,67 TL," ibaresinin hükümden çıkarılarak yerine "bozma öncesi belirlenen 27.825,62 TL bedelin belirlenen bedelden mahsubu ile bakiye 20.485,05 TL bedelin davalı taraf ödenmesine " ibaresinin yazılmasına,
b) Faize ilişkin 5 numaralı bendinin hükümden çıkarılarak yerine “ tespit edilen bedelin 27.825,62 TL'lik kısmına 13.03.2015 tarihinden ilk karar tarihi olan 06.04.2016 tarihine kadar, fark bedel olan 20.485,05 TL bedele ise 13.03.2015 tarihinden son karar tarihi olan 13.10.2021 tarihine kadar yasal faiz işletilmesine ” ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalıdan peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
02.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.