"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
KARAR : Esastan Ret/Yeniden Esas Hakkında Verilen Karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kahramanmaraş 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun davalıların istinaf isteminin reddi ile davacı idare yönünden ise kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare ile bir kısım davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; Kahramanmaraş ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 163 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın ... Organize Sanayi Bölgesi adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekilince cevap dilekçesi sunulmadığı görülmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile ... Organize Sanayi Bölgesi adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın bedelinin çok yüksek hesaplandığını, TEİAŞ tarafından yapılan kamulaştırmalarda ..., Çiğli ve Fituşağı Mahallesi sınırları içerisinde yapılan kamulaştırma işleminde parsellerin metrekare değerinin 12,20 TL ve 14,64 TL olarak belirlendiğini, emsal olarak alınan taşınmazın metrekare birim değerinin, bilirkişi raporlarında belirlenen metrekare birim değerinden çok daha düşük olduğunu, bilirkişi tarafından resmi verilerin dikkate alınmadığını, kapitalizasyon faiz oranının hatalı belirlendiğini, faiz tarihlerine ilişkin hata yapıldığını, objektif değer artış oranının hatalı olarak belirlendiğini ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Bir kısım davalılar ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın metrekare birim değerinin düşük belirlendiğini, objektif değer artışının %100 hesaplanmasının düşük olduğunu, anayola sıfır cepheli taşınmazlarda %150 artış uygulanması gerektiğini, faiz tarihlerinin hatalı olarak belirlendiğini ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
3. Bir kısım davalılar ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; objektif değer artış oranı çok düşük belirlendiğini %150-200 arasında belirlenmesi gerektiğini, arsa olarak değerlendirme yapılması gerektiğini, arazi olarak değerlendirilmesi durumunda ise nitelikleri konumu dikkate alındığında daha yüksek değer belirlenmesi gerektiğinden kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arazi niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2017 yılı İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünün verileri esas alınarak ve uygun ürün münavebe ile net gelir usulüne göre bilimsel yolla değer biçilmesinde de herhangi bir isabetsizlik görülmediği; ancak taşınmazın özellikleri dikkate alındığında bu taşınmaz için % 50 oranında objektif değer artışı uygulanması gerekirken, %100 oranında değer artışı uygulanmasının yerinde görülmediği Yargıtay İçtihatlarına uygun olmak üzere kapitalizasyon faiz oranı da %4 olarak uygulanarak metrekare fiyatının 68,37 TL/m² olduğu, % 50 objektif değer artışı uygulanarak sonuç metrekare birim fiyatının 102,55TL olarak belirlendiği, buna göre yapılan hesaplama sonucu dava konusu taşınmazın bedelinden davalı tarafa hisseleri oranında ödenmesi gereken toplam kamulaştırma bedelinin ise 2.151.339,02 TL olarak olarak hesaplanarak davalılara derhal ödenmesine ve davacı idarece fazla depo edilen bedelin iadesine karar verilmek suretiyle esas hakkında yeniden karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ile bir kısım davalılar ... vd. vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
2. Bir kısım davalılar ... vd. vekili temyiz dilekçesinde istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasında kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı idare vekilinin tüm, bir kısım davalılar vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Dava konusu taşınmazın konumu ve hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda belirtilen özellikleri gözetildiğinde ve Bölge Adliye Mahkemesinin 02.03.2020 tarihli kaldırma kararında emsal gösterilen taşınmazlara uygulanan objektif değer artış oranları dikkate alındığında soyut gerekçelerle daha az oranda objektif değer artışı ilave edilmek suretiyle eksik bedele hükmedilmesi bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Davalılar ... vd. vekilin temyiz itirazları yerinde olduğundan, temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Temyiz eden davalılardan peşin alınan temyiz harçlarının istenildiğinde iadesine, davacı idareden peşin alınan temyiz ve temyize başvurma harçlarının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
15.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.