"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
KARAR : Kabul
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; Kahramanmaraş ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 275 ada 6 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekilinin cevap dilekçesi sunmadığı görülmüştür.
III. MAHKEME KARARI
Kahramanmaraş 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 03.02.2012 tarihli ve 2011/659 Esas, 2012/49 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1.Kahramanmaraş 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 03.02.2012 tarihli ve 2011/659 Esas, 2012/49 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2.Yargıtay (Kapatılan) 18. Hukuk Dairesinin 01.04.2013 tarihli ve 2013/3567 Esas, 5154 Karar sayılı bozma ilâmı ile davalıya dava dilekçesi usulüne uygun tebliğ edilmediği halde mahkemece geçerli sayılarak ve yargılamaya devam edilerek karar verildiği, 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 73 üncü maddesinde düzenlenen" kanunun gösterdiği istisnalar dışında hakim her iki tarafı dinleme veyahut sav ve savunmalarını bildirmeleri için yasal şekillere uygun olarak davet etmedikçe hükmünü veremez." bu açık hükmüne aykırı olarak ve mahkemece kendisine yöntemince tebligat yapılmadan savunma hakkı kısıtlanmış olan davalıya, dava dilekçesi usulünce tebliğ edilerek ortaya koyacağı deliller toplanıp değerlendirme yapıldıktan sonra oluşacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, yöntemince taraf teşkili sağlanmadan davalının yokluğunda yargılama yapılıp davanın sonuçlandırılması doğru görülmediğinden sair hususlar incelenmeksizin bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Kahramanmaraş 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 26.06.2015 tarihli ve 2013/512 Esas, 2015/386 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1.Kahramanmaraş 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 26.06.2015 tarihli ve 2013/512 Esas, 2015/386 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 22.03.2017 tarihli ve 2017/1628 Esas, 2017/8892 Karar sayılı bozma ilâmı ile mahkemece usul ve yasaya uygun olan 19.12.2011 havale tarihli bilirkişi raporu esas alınarak hesaplanan bedele hükmedilmesi gerektiği halde 23.02.2015 ve 18.03.2015 tarihli bilirkişi raporlarının ortalamasının alınması suretiyle kamulaştırma bedeline hükmedilmiş olması, dört ay içerisinde sonuçlandırılamayan davada, bozmadan önce tespit edilen kamulaştırma bedeline 02.12.2011 gününden ilk karar tarihine, bozma sonrası tespit edilen fark bedele ise 02.12.2011 gününden son karar tarihi olan 26.06.2015 tarihine kadar yasal faiz işletilmesi gerektiğinin düşünülmemesi, ve mahkemece verilen ilk kararın bozma ilamı ile ortadan kalktığı düşünülmeksizin tescil yönünden yeniden hüküm kurulmaması nedeniyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
3. Bozma ilâmına karşı süresi içinde davalı vekili karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
4.Dairemizin 25.06.2018 tarihli ve 2017/28825 Esas, 2018/12675 Karar sayılı kararı ile yukarıda tarih ve sayısı belirtilen bozma ilâmının kaldırılmasına karar verildikten sonra; farklı kamulaştırma kapsamında aynı bölgeden (... mahallesi) gelen ve Dairemizce temyiz incelemesi yapılan Kahramanmaraş 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/132 Esas, 2013/611 Karar sayılı dosyasında, aynı mahallede bulunan 4404 ada 2 parsel sayılı taşınmazın metrekaresine değerlendirme tarihi olan 2012 yılı için 450,00 TL değer biçildiği anlaşıldığından, bilirkişi kurulundan bu bedelden ayrılma nedenler konusunda ve bozma öncesinde taşınmazın metrekaresine 320,00 TL, bozma sonrası alınan raporlarda ise metrekaresine 5.400,00 TL ve 4.000,00 TL değer biçildiği dikkate alınarak çelişkinin giderilmesi için ek rapor alınıp sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, 23.02.2015 ve 18.03.2015 tarihli bilirkişi raporlarının ortalamasının alınması suretiyle kamulaştırma bedeline hükmedilmiş olması, dört ay içerisinde sonuçlandırılamayan davada, bozmadan önce tespit edilen kamulaştırma bedeline 02.12.2011 gününden ilk karar tarihine, bozma sonrası tespit edilen fark bedele ise 02.12.2011 gününden son karar tarihi olan 26.06.2015 tarihine kadar yasal faiz işletilmesi gerektiğinin düşünülmemesi ve mahkemece verilen ilk kararın bozma ilamı ile ortadan kalktığı düşünülmeksizin tescil yönünden yeniden hüküm kurulmaması nedeniyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Kahramanmaraş 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 07.02.2019 tarihli ve 2018/445 Esas ve 2019/43 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
E. Üçüncü Bozma Kararı
1.Kahramanmaraş 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 07.02.2019 tarihli ve 2018/445 Esas ve 2019/43 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 21.10.2019 tarihli ve 2019/6475 Esas, 2019/16634 karar sayılı ilamı ile aynı mahallede bulunan 4404 ada 2 parsel sayılı taşınmazın m²sine değerlendirme tarihi olan 2012 yılı için 450,00 TL değer biçildiği anlaşıldığından, bilirkişi kurulundan bu bedelden ayrılma nedenleri konusunda ve bozma öncesinde taşınmazın metrekaresine 320,00 TL, bozma sonrası alınan raporlarda ise metrekaresine 5.400,00 TL ve 4.000,00 TL değer biçildiği dikkate alınarak çelişkinin giderilmesi için ek rapor alınıp sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, 23.02.2015 ve 18.03.2015 tarihli bilirkişi raporlarının ortalamasının alınması suretiyle kamulaştırma bedeline hükmedilmiş olması nedeniyle bozma yapılmış, mahkemece bozma sonrası alınan ek raporda 4404 ada 2 parsel sayılı taşınmaz için kabul edilen emsalin uygun emsal olmadığı ve dava konusu taşınmazın 4.000,00 TL/m² edeceği belirtilmekle yetinilmiş, mahkemece ise yeniden raporların aritmetik ortalaması alınmak suretiyle eskisi gibi karar verildiği anlaşılmış olup dava konusu taşınmaza biçilen değerler arasında fahiş fark bulunması nedeniyle raporlar inandırıcı bulunmadığı gibi, komşu parseli olan 275 ada 7 ve 8 parsel sayılı taşınmazlara değerlendirme tarihi olan 2012 yılı için 215,00 TL/m² değer biçilip Dairemiz denetiminden geçtiği ve 19.12.2011 tarihli raporda belirlenen yapı bedelinin Dairemizce bozma konusu yapılmadığı da gözetilerek, çelişkinin giderilmesi için yeniden denetime elverişli ek rapor alınmak suretiyle karar verilmesi gerektiğinden bahisle kararın bozulmasına karar verildi.
F. Mahkemece Üçüncü Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Kahramanmaraş 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 14.09.2021 tarihli ve 2019/816 Esas, 2021/414 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; Yargıtay bozma ilamı sonrası alınan rapor çelişkileri gidermemesine rağmen hükme esas alındığını, ilk ve son kararla tespit edilen bedeller arasında fahiş fark olduğunu bu sebeplerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın değerinin daha yüksek belirlenmesi gerektiğini, dava konusu taşınmazın bulunduğu mevkiide bulunan taşınmazların piyasa değerinin belirlenen m² değerinin en az üç katı olduğunu, bedel çok düşük olduğundan kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanunun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ve 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1.Mahkemelerin nihaî kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki Kahramanmaraş ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 275 ada 6 parsel sayılı taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer tespitinde yöntem itibarıyla bir isabesizlik görülmemiştir.
3. Buna karşın yapılan incelemede; Mahkemece bozma ilamına uyulmuşsa da, bozma gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir. Şöyle ki; Dairemiz 21.10.2019 tarihli ve 2019/6475 Esas, 2019/16634 Karar sayılı ilamı ile aynı mahallede bulunan 4404 ada 2 parsel sayılı taşınmazın m²sine değerlendirme tarihi olan 2012 yılı için 450,00 TL değer biçildiği anlaşıldığından, bilirkişi kurulundan bu bedelden ayrılma nedenleri konusunda ve bozma öncesinde taşınmazın metrekaresine 320 TL, bozma sonrası alınan raporlarda ise metrekaresine 5.400,00 TL ve 4.000,00 TL değer biçildiği dikkate alınarak ve dava konusu taşınmazın komşu parseli olan 275 ada 7 ve 8 parsel sayılı taşınmazlara değerlendirme tarihi olan 2012 yılı için 215,00 TL değer biçilip Dairemiz denetiminden geçtiği gözetilerek çelişkinin giderilmesi için ek rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerektiği yönünde bozma yapıldığı halde bozma ilamının gerekleri yerine getirilmeden ve çelişki giderilmeden eksik inceleme ile yeniden emsal incelemesi yapılarak 4.029,48 TL birim m² değeri üzerinden kamulaştırma bedeli belirleyen rapora göre hüküm kurulması bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin temyiz istemlerinin kabulü ile temyiz olunan Kahramanmaraş 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin kararının BOZULMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının istek hâlinde iadesine,
22.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.