"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; İzmir ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 1050 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; acele kamulaştırma dosyasında ağaç bedellerinin düşük alındığını müvekkile ait kayıtlı taşınmazın metrekaresinin 1.500,00 TL olarak değerlendirilmesini ve bu bedel üzerinden kamulaştırma bedelinin yatırılmasını, fazla bedelin el koyma tarihinden itibaren işleyecek yasal faiz ile birlikte davacıdan tahsiline yargılama giderlerinin ve vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesini talep etmiştir.
2. Davalı ... cevap dilekçesinde özetle; acele kamulaştırma dosyasında zeytin ağaçlarına gerçek değerinin verilmediğini, imar açısından değerlendirmede bulunulmadığını kayıtlı taşınmazın metrekaresinin 1.500,00 TL olarak değerlendirilmesini ve bu bedel üzerinden kamulaştırma bedelinin yatırılmasını, fazla bedelin el koyma tarihinden itibaren işleyecek yasal faiz ile birlikte davacıdan tahsiline yargılama giderlerinin ve vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalılara ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacı idare lehine vekâlet ücreti takdir edilmemesinin doğru olmadığını, taşınmaza takdir edilen bedelin yüksek olup hakkaniyete aykırı olduğunu, kapitalizasyon faizi ile objektif değer artışının aynı kriterlere dayandırıldığını ileri sürerek ilk derece mahkeme kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kısmen arazi kısmen kapama zeytinlik niteliğindeki taşınmaza net gelir metoduna göre değer biçilmesinin 2942 sayılı Kanun'un değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği, hükme esas alınan bilirkişi raporunda, taşınmazın kuru arazi olarak belirlenmesi nedeniyle kapitalizasyon faizinin %5 olarak uygulanması, taşınmazın belirlenen niteliklerine göre objektif değer artış oranı uygulanması ve kamulaştırmadan arta kalan ve krokisinde (A) ile gösterilen kısmın yüzölçümü ve geometrik şekli itibarıyla modern tarım aletleri ile ziraat yapılmasında yaşanılacak sıkıntı ve taşınmazın diğer kısmı ile bağlantısının kopması nedeniyle değer düşüklüğü uygulanmasının doğru bulunduğunu, taşınmazın 2018 yılı ... İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verilerine göre bulunan net gelir ile arazi kısmının; 2017 ile 2018 yılı zeytin verim ortalamaları alınmak suretiyle zeytinlik kısmının yeniden yapılan hesaplama ile bulunan metrekare birim fiyatının kararı istinaf eden idare aleyhine arttığından istinafa gelen tarafın sıfatı dikkate alındığında bu hususta aleyhe değerlendirme yapılmayarak; ayrıca dava konusu taşınmazın Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Parsel Sorgu Uygulaması görüntülerinde yerleşim yerine bitişik olduğu görülüp arsa olarak nitelendirilebileceği veya objektif değer artışının daha yüksek olabileceği değerlendirilerek, davalıların istinaf başvurusu olmadığından bu olumlu nitelikler davacı aleyhine değerlendirilmemiş, ilk derece mahkemesinin tespit ettiği bedele itibar edilmesi gerektiği kanaatine varıldığından davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; davaya konu taşınmazın tarım arazisi niteliğinde olduğunu, kapitalizasyon faizi ile objektif değer artışının aynı kriterlere dayandırıldığını, objektif değer artış oranının yüksek belirlendiğini ve idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasında kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Kısmen arazi kısmen kapama zeytinlik niteliğindeki; İzmir ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 1050 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması hâlinde getireceği net gelir esas alınarak değer biçilmesi, taşınmazın kuru arazi olarak belirlenmesi nedeniyle kapitalizasyon faizinin %5 olarak uygulanması, taşınmazın belirlenen niteliklerine göre objektif değer artış oranı uygulanması ve kamulaştırmadan arta kalan ve krokisinde (A) ile gösterilen kısmın yüzölçümü ve geometrik şekli itibarıyla modern tarım aletleri ile ziraat yapılmasında yaşayacağı sıkıntı ve taşınmazın diğer kısmı ile bağlantısının kopması nedeniyle değer düşüklüğü uygulanması doğru görülmüştür.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,16.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.