"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
KARAR : Açılmamış sayılmasına
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin asıl ve birleştirilen davada yapılan yargılama sonucu verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; asıl ve birleştirilen davaların açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Asıl dosyada davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; Bursa ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 276 ada 15 parsel sayılı taşınmaza davalı BUSKİ Genel Müdürlüğü tarafından kamulaştırma kararı alınmaksızın su deposu yapımı suretiyle el atıldığını, el koymanın kamusal hizmete tahsis amaçlı ve kalıcı nitelikte olduğunu beyanla davanın kabulü ile fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla belirlenecek tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini dava ve talep etmiştir.
2. Davacılar vekili birleştirilen dosyada dava dilekçesinde özetle; Bursa ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 276 ada 15 parsel sayılı taşınmaza davalı ... tarafından su deposu, ağaç dikimi ve park yapımı şeklinde fiilen el atıldığını, bu hususta Bursa 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/712 Esas sayılı dosyasında dava açtıklarını ve her iki dava arasında hukuki ve fiili irtibat bulunduğundan bahisle birleştirme kararı verilmesini talep ettiğini, ayrıca fazlaya ilişkin haklarının saklı kalması kaydıyla belirlenecek kamulaştırmasız el koyma tazminatının dava tarihinden itibaren davalı ... Başkanlığından tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
1. Asıl dosya davalısı BUSKİ Genel Müdürlüğü vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazda onaylı imar planına göre su deposu olarak ayrılan kısma ilişkin kamulaştırma işlemlerinin tamamlanmış olup planda ise su deposu olarak ayrılan kısmın ifraz işlemlerinin devam ettiğini, su deposu dışında Park ve Rekreasyon alanında kalan kısım için ... Belediyesinin sorumlu olduğunu beyanla davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Birleştirilen dosya davalısı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkilinin dava konusu taşınmaza hiçbir müdahalesinin bulunmadığını, müvekkile husumet yüklenemeyeceğini, mahkemenin görevli olmadığını, dava ön şartı olan uzlaşma usulünün uygulanmadığını beyanla davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 16.05.2016 tarihli ve 2015/712 Esas, 2016/450 Karar sayılı kararı ile paylı mülkiyet konusu taşınmaz üzerinde paydaş davalı BUSKİ Genel Müdürlüğünün 3.847,03 m²ye tekabül eden 119/800 hissesinin bulunduğu ve taşınmaz üzerindeki fiili kullanımının 3.802,81 m²lik kısımda olduğu, paydaş davalı ... Başkanlığının 226,30 m²ye tekabül eden 7/800 hissesinin bulunduğu ve taşınmaz üzerindeki fiili kullanımının 99,08 m²lik kısımda olduğu, paydaşlar arasında tüm paydaşları kapsayan eylemli taksimin bulunmadığı, dolayısıyla her iki paydaş davalının da taşınmaz üzerindeki hisselerini aşmayacak şekilde mülkiyet hakkına dayalı kullanımlarının bulunduğu, bu nedenle söz konusu kullanımların tazminata konu olamayacağı kanaati ile davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bursa 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; mahkemece mahallinde keşif yapılmadan, dava konusu taşınmazın paydaşları tarafından açılan Bursa 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/779 Esas, 2016/55 Karar sayılı dosyasında yapılan yargılama sırasında düzenlenen 30.11.2015 tarihli fen bilirkişi raporuna atıf yapılarak, dava konusu taşınmazın 3.802,81 m²lik kısmının BUSKİ Genel Müdürlüğü tarafından su deposu yapılıp etrafına tel örgü çekilmek, 99,08 m²lik kısmının ise ... Belediyesi tarafından asfalt dökülüp yol yapılmak suretiyle fiilen kullanıldığı anlaşılmış ise de davalı idarelerin, dava konusu taşınmazda paydaş oldukları ve taşınmaz üzerindeki hisselerini aşmayacak şekilde mülkiyet hakkına dayalı kullanımlarının bulunduğundan bahisle davanın reddine karar verilmiş ise de dava konusu taşınmazda fiili taksim ya da özel parselasyon yapıldığına dair herhangi bir bilgi ve belge bulunmadığı gözetildiğinde, mahkemece işin esasına girilerek mahallinde bilirkişi kurulu eşliğinde keşif yapılarak, taşınmaza fiilen el atılıp atılmadığı tespit edilip varsa fiilen el atılan bölümler yönünden dava konusu taşınmazda davacıların payına düşen bölümlerin bedeline hükmedilmesi gerekirken, hukuki olmayan yazılı gerekçe ile davanın reddine karar verilmesi hatalı olduğundan kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar
Bursa 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin 22.10.2020 tarihli ve 2020/254 Esas, 2020/567 Karar sayılı kararı ile 2020/254 Esas sayılı asıl dava dosyası ile işbu dosya ile birleştirilen Bursa 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/895 Esas, 2015/800 Karar sayılı dava dosyasının işlemden kalktığı 13.07.2020 tarihinden itibaren üç ay geçtiği hâlde taraflarca yenilenmediği anlaşıldığından, asıl ve birleştirilen davalar bakımından 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 150 nci maddesinin beşinci fıkrası gereğince davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bursa 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; ön inceleme duruşması yapıldıktan sonra davanın açılmamış sayılmasına karar verildiği anlaşıldığı hâlde ... Belediyesi lehine vekâlet ücretine hükmedilmemiş olması nedeniyle kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin sorumlu idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesi.
5. 6100 sayılı Kanun’un 150 nci maddesinin beşinci fıkrası.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dosyada bulunan kanıt ve belgelere, kararın dayandığı gerekçelere göre, davanın taraflarca takip edilmeyip üç aylık süre içerisinde yenilenmediği anlaşıldığından, 6100 sayılı Kanun’un 150 nci maddesinin beşinci fıkrası gereğince açılmamış sayılmasına ilişkin olarak karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmüştür.
3. Buna karşın, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 7 nci maddesi uyarınca kendisini vekille temsil ettiren birleştirilen dosya davalısı ... lehine maktu vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğinin gözetilmemesi, bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı ... vekilinin temyiz itirazlarının kabulüne,
2. Mahkeme kararının hüküm fıkrasına ayrı bir bent olarak "Birleştirilen dosya davalısı ... kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesaplanan 4.080,00 TL vekâlet ücretinin davacı taraftan alınarak davalı ... Başkanlığına verilmesine," ibaresi yazılması suretiyle kararın DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalı ... Başkanlığından peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
21.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.