"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasında görülen kamulaştırmasız el atılan taşınmazın bedeli tahsili istemine ilişkin asıl ve birleştirilen davalarda verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; asıl ve birleştirilen davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Asıl ve birleştirilen dosyalarda davacılar vekili dava dilekçelerinde özetle; dava konusu ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 1670 ada 17 parsel sayılı taşınmazda davacıların hisseli malik olduklarını, dava konusu taşınmazın uzun yıllar park alanında bırakılmak ve kullanılmak suretiyle taşınmazdan yararlanılmasının engellediğini, fiilen ve kalıcı şekilde el atıldığını belirterek kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin davalı idarelerden tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; uzlaşma yoluna gidilmesinin dava şartı olduğunu, husumetin ilçe belediyesine yöneltilmesi gerektiğini, taşınmaza idareleri tarafından herhangi bir el atmanın olmadığını, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; taşınmazın otopark ve basket sahası olarak ... tarafından işgal edildiğinden taraflarına husumet yöneltilemeyeceğini, taşınmazın kamu tesislerine ayrılan yerlerden olduğundan davacı tarafça mülkiyet iddiasında bulunulamayacağını ve karşılığının istenemeyeceğini, davacıların dava açmadan önce taraflarına başvurarak uzlaşma talebinde bulunmaları gerektiğini, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 20.02.2014 tarihli ve 2011/258 Esas, 2014/41 Karar sayılı kararı ile davacı ...'nun davasının açılmamış sayılmasına ve diğer davacıların davasının yargı yolu nedeniyle reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararına karşı süresi içinde bir kısım davacılar vekilli temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; imar planında park ve yol alanı olarak ayrılmış olan taşınmazın yolda kalan 27 m²lik bölümüne el atılması nedeniyle, İstanbul 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin 13.10.2009 tarihli ve 189/216 sayılı kararı ile bu kısmın bedeline hükmedilerek yol olarak terkin edildiği anlaşılmakla, davalı idarece imar planına uygun olarak fiilen el atmaya başlanıldığından, proje bütünlüğü gereği tamamına el atıldığı kabul edilerek, el atılan kısım dışında kalan 179 m² lik bölümün de bedeline hükmedilmesi gerektiğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemece yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile asıl ve birleştirilen davaların kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaza fiili el atma olmadığından davanın reddine karar verilmesi gerektiğini, rapora itirazlarının dikkate alınmadığını, davanın kabulü halinde idare adına tescil edilebilir durumda olması gerektiğini, uzlaşma başvurusunun yapılmadığından dava şartı yokluğundan davanın reddi gerektiğini, el atmanın 1956 tarihinden önce olduğundan hak düşürücü süreden davanın reddi gerektiğini, tespit edilen bedelin fahiş olduğunu ve maktu harç ve vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu maliki davacılar ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanunla yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4.2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesi ve alınan rapora göre belirlenen bedelin davalı idareden tahsiline karar verilmesi yerindedir.
3.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı idare vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4.Dava konusu taşınmazın bedeline hükmedildiği halde tescil hükmü kurulmaması doğru görülmemiştir.
Ne var ki; bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden İstanbul 2. Asliye Hukuk Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile temyiz olunan Mahkeme kararının hüküm fıkrasına ayrı bent olarak ''... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 1670 ada 17 parsel sayılı taşınmazın davacılar adına olan tapu kaydının iptali ile davalı ... adına tesciline'' yazılmasına, kararın böylece DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalı ... Başkanlığından peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde iadesine, 666,00 TL temyize başvurma harcının alınmasına,
26.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.