"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi
Vasiyetnamenin açılması istemine ilişkin olarak açılan davada Yalova Sulh Hukuk, Erzincan Sulh Hukuk ile Ankara 7. Sulh Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile dosyada son karar Bölge Adliye Mahkemelerinin faaliyete geçmesinden sonra verilmiş ise de iki farklı bölge adliye mahkemesinin yargı çevresinde kalan mahkemelerce karşılıklı olarak yetkisizlik kararı verilmiş olması ve 5235 sayılı Kanun’un 36/3 maddesi gereğince bölge adliye mahkemeleri hukuk dairelerinin görevinin yargı çevresi içerisinde bulunan adli yargı ilk derece hukuk mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek olduğundan yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:
- K A R A R -
Dava, vasiyetnamenin açılması istemine ilişkindir.
Yalova Sulh Hukuk Mahkemesince, müteveffanın 12.11.2021 tarihinde vefat ettiği, vefat etmeden önceki mernis adresinin "Leutenbach/Almanya Federal Cumhuriyeti" olduğu, TMK'nın 596. maddesi ve TMK'nın 19. maddesi gereğince vasiyetnamenin murisin vefat etmeden önceki yerleşim yeri mahkemesince açılması gerektiği, müteveffanın yerleşim yeri adresinin "Almanya" olduğu ve Türkiye'deki ikametgahının tam olarak belli olmadığı ancak dosyada mevcut nüfus kaydına göre Erzincan İlçesi nüfusuna kayıtlı olduğu, Nüfus Kanunu’nun 4. maddesine göre ikametgahın belli olmaması halinde karine olarak nüfusa kayıtlı olunan yerin yerleşim yeri sayılacağı düzenlendiğinden yetkili mahkemenin müteveffanın nüfusa kayıtlı olduğu Erzincan Sulh Hukuk Mahkemesi olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
Erzincan Sulh Hukuk Mahkemesince, dosya kapsamı ve nüfus kayıtlarına göre müteveffanın ölmeden önceki son yerleşim yerinin Türkiye'de olmadığı, Türkiyede kayıtlı Mernis adresi ve sakin olduğu yerin bulunmadığı, bu haliyle 5718 sayılı MÖHUK'un 41. maddesi uyarınca yetkili mahkemenin belirlenmesi gerektiği, madde hükmüne göre Ankara Sulh Hukuk Mahkemesi'nin yetkili olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
Ankara 7. Sulh Hukuk Mahkemesince ise, müteveffanın yurtdışı adres bilgisinin nüfus kayıtlarındaki ölüm yeri ile aynı olduğu ve Leutenbach Konsolosluk kaydında Türkiye'deki yerleşim yeri olarak Değirmenci Köyü/Erzincan'ın gösterildiği böylelikle MÖHUK 41. maddesi gereği müteveffanın Türkiye'de ki son yerleşim yerinin Değirmenci Köyü/Erzincan olduğundan Erzincan Mahkemelerinin yetkili olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
Yabancı unsur ihtiva eden davalarda Türk Mahkemelerinin milletlerarası yetkisini, iç hukukun yer itibarıyla yetki kuralları tayin eder. (5718 s. MÖHUK. md.40) İç hukuk, bir davada yer itibarıyla hangi mahkemeyi (veya mahkemeleri) yetkili göstermiş ise, bu mahkeme, o davada milletlerarası yetkiye de sahiptir.
Türk Medeni Kanunu’nun 596. maddesi; “Vasiyetname, geçerli olup olmadığına bakılmaksızın tesliminden başlayarak bir ay içinde miras bırakanın yerleşim yeri sulh hakimi tarafından açılır ve ilgililere okunur.” düzenlemesini, aynı Kanun’un 19/1. maddesi ise; “Yerleşim yeri bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerdir.” düzenlemesini içermektedir.
5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un 41. maddesinde “Türk Vatandaşları’nın kişi hâllerine ilişkin davaları, yabancı ülke mahkemelerinde açılmadığı veya açılamadığı takdirde Türkiye'de yer itibariyle yetkili mahkemede, bulunmaması halinde ilgilinin sakin olduğu yer, Türkiye'de sakin değilse Türkiye'deki son yerleşim yeri mahkemesinde, o da bulunmadığı takdirde Ankara, İstanbul veya İzmir mahkemelerinden birinde görülür.” hükmüne yer verilmiştir.
Dosya kapsamından, mirasbırakanın yerleşim yeri adresinin Leutenbach/Almanya Federal Cumhuriyeti olduğu ve burada vefat ettiği, nüfus kaydının incelenmesi ile murisin Merkez İlçesi, Erzincan İline bağlı Değirmenköy Mahallesine kayıtlı olduğu anlaşıldığından uyuşmazlığın Erzincan Sulh Hukuk Mahkemesinde görülüp, sonuçlandırılması gerekmektedir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK’nın 21 ve 22. maddeleri ve 5235 sayılı Kanunun 36/3. maddesi gereğince Erzincan Sulh Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 21.11.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.