"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasında görülen kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili ve ecrimisil istemine ilişkin davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacılar ve davalı ... vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu ... ili, ... ilçesi, ... köyü 2537 ada 1 parsel sayılı taşınmazda davacıların hisseli malik olduklarını, kamulaştırmasız el atmadan doğan zararın tahsili ile belirsiz alacak davasında fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile 10.000 TL'lik kamulaştırmasız el atma bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile 200,00 TL ecrimisil bedelinin yasal faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... cevap dilekçesinde özetle; davanın husumet nedeniyle reddi gerektiğini, idarenin kamulaştırmasız el atmasının söz konusu olmadığını, dava şartı olarak öncelikle uzlaşma yoluna başvurulması gerektiğini, talep edilen tazminatın fahiş olduğunu, fazlaya ilişkin talepleri yönünden zamanaşımı itirazının olduğunu, taşınmazın el atma tarihindeki nitelikleri esas alınarak değer tespiti gerektiğini ileri sürmüştür.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 20.11.2014 tarihli ve 2012/443 Esas, 2014/465 Karar sayılı kararı ile davanın ... Yaptırma ve Yaşatma Derneği aleyhine açılan davanın husumetten reddine, ... aleyhine açılan davada tazminat isteminin kabulüne, ecrimisil isteminin ise reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı süresi içinde davacılar ve davalı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; ... ilçesi, ... köyü, 2537 ada 1 parsel sayılı taşınmaza dava tarihindeki değerinin biçilmesinde ve davalı ... Başkanlığından tahsiline karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiş, davacılar vekilinin temyiz itirazlarının incelenmesinde ecrimisil talebi yönünden, arsa niteliğindeki taşınmazın bulunduğu bölgede benzer taşınmazların ve dava konusu taşınmazın el atmadan önce ne şekilde kullanıldığı, kira gelirine ilişkin var ise emsal kira sözleşmeleri de getirtilerek elde edilecek kiranın somut bulgularla tespit edilmesi gerektiğinden, davacı tarafa, emsal kira sözleşmelerini ibraz etmesi için süre verilerek bu sözleşmelere göre ecrimisil belirlenmesi, gerektiği gözetilmeden, eksik inceleme ile reddine karar verilmesi doğru görülmediğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar ve davalı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; aradan geçen yaklaşık yedi yıllık süre içerisinde dava konusu taşınmazın değerinin sabit kalmasının, değerinde artış olmamasının hayatın olağan akışına ve piyasa koşullarına aykırı olduğunu, bilirkişiler tarafından bu husus göz ardı edilerek eksik ve hatalı bir rapor hazırlandığını dava konusu taşınmazın değeri ve ecrimisil bedelinin güncel değerinin oldukça altında belirlendiğini, 6111 saylı Kanun'un geçici 2 nci maddesi ile 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun geçici 6 ncı maddelerinin düzenleme metinleri ve Anayasa Mahkemesinin bu maddeleri iptal etme durumu ve kararların yürürlük tarihleri ile yürürlüğünün ertelenmesi talebinin reddine dair verdiği kararlar bir arada düşünüldüğünde dava karşı taraf vekâlet ücretinin maktu değil nispi olarak belirlenmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; bilirkişi raporları çelişkili ve yasal dayanaktan yoksun olduğunu, emsal olma özelliği olmayan satışların incelendiğini, taşınmazın el koyma tarihindeki niteliklerinin göz önüne alınarak değer tespiti yapılması gerektiğini, ecrimisil için gerekli şartların oluşmadığını bu nedenlerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu maliki davacılar ile davalı idareler arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanunla yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacılar ve davalı ... vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davacılar ve davalı idareden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın kararı veren Mahkemeye gönderilmesine,
12.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.