"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasında 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma konusu irtifak hakkı karşılığının tespiti ve bu hakkın davacı idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 1114 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma konusu irtifak hakkı karşılığının tespiti ve bu hakkın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine vekili cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 23.06.2016 tarihli ve 2015/332 Esas, 2016/285 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma konusu irtifak hakkı karşılığının tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, irtifak hakkının davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin 23.06.2016 tarihli ve 2015/332 Esas, 2016/285 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan temyiz incelemesi sonucunda; hükme esas alınan bilirkişi raporunda somut emsal kabul edilen taşınmazın ise bilirkişilerce değerlendirmeye esas alınan satış tarihi itibarıyla fiili imar uygulaması sonucu oluşan imar parseli mi, yoksa imar planına dahil olmakla birlikte olduğu gibi bırakılan kadastro parseli mi oldukları ilgili Belediye İmar Müdürlüğü ile Tapu Müdürlüğünden ayrı ayrı sorulup, alınacak cevaplara göre bilirkişi kurulu raporu denetlenmeden ve dava konusu taşınmazın emsal taşınmaza göre ayrı ayrı üstün ve eksik yönleri ve oranlarını açıklayıp karşılaştırmadan değer biçen rapor inandırıcı görülmemiştir. Dava konusu taşınmazın dava tarihi itibarıyla değerinin belirlenerek idareye geçtiği dikkate alınarak bu tarihten sonrası için ecrimisile hükmedilemeyeceği dikkate alındığında davacı idarenin dava tarihinden sonra ecrimisil ödendiği iddiası araştırılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile hüküm kurulması, dava konusu taşınmazın tapu kaydında toplulaştırma şerhi bulunduğundan taşınmazın toplulaştırma projesi kapsamında kalıp kalmadığı, kalıyor ise, toplulaştırma işlemlerinin tamamlanıp tamamlanmadığı Tarım Reformu Genel Müdürlüğünden sorulup buna ilişkin belgeler getirtildikten, toplulaştırma işlemleri sonucu yeni tapu oluşmuş ise buna ilişkin tapu kayıtlarının ve ölçekli krokilerinin ilgili Tapu ve Kadastro Müdürlüklerinden istenildikten sonra sonucuna göre karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi nedenleriyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 19.07.2022 tarihli ve 2019/6 Esas, 2022/204 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın fiili kullanımı dikkate alınarak arazi olarak değerlendirilmesi gerektiğini, hükme esas alınan bilirkişi raporunda emsal karşılaştırmasının usul ve kanuna uygun olmadığını ve taşınmaz bedelinin yüksek belirlendiğini, mükerrer ödeme yapılmaması için ecrimisil bedelinin tekrardan hesaplanması gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın bedelinin düşük belirlendiğini ve resen gözetilecek sebeplerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazda kamulaştırma konusu irtifak hakkı karşılığının tespiti ve bu hakkın davacı idare adına tescili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesi gereği yürürlükte bulunan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesi gereği yürürlükte bulunan 1086 sayılı Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 1114 parsel sayılı taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinde ve taşınmazın niteliği, tamamının yüzölçümü, geometrik durumu ve boru hattının güzergahı dikkate alınarak değer düşüklüğü oranları belirtilmek suretiyle irtifak hakkı karşılıklarının tespit edilerek davalı tarafa ödenmesine ve bu hakkın davacı idare adına tesciline karar verilmesinde yöntem itibarıyla bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre; taraf vekillerinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Dava konusu taşınmaz ve içinde bulunduğu bölgenin ileride imar uygulamasına tabi tutulması halinde kesilmesi gereken düzenleme ortaklık payı oranının ve dava konusu taşınmazın çevresinde düzenleme görmüş parseller var ise bunlardan kesilen düzenleme ortaklık payı oranları ile bunlara ilişkin bilgi ve belgeler Belediye İmar Müdürlüğünden sorularak alınacak cevaplara göre bilirkişi kurulu raporu denetlenmeden, dava konusu taşınmazın kadastral emsal taşınmazın ise imar parseli olduğu kabul edilerek, dava konusu taşınmazın emsal karşılaştırması sonucu tespit edilen metrekare birim fiyatından %5,80 oranında düzenleme ortaklık payı düşülmek suretiyle hesap yapan rapor doğrultusunda eksik inceleme ile hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
5. Dava konusu taşınmaz ifraz işlemi sonucu 1793 ve 1794 parsellere ayrıldığı, irtifak hakkının 1794 parsel üzerinden geçtiği anlaşılmakla dosya içerisinde infaza elverişli krokinin bulunmaması ve hüküm fıkrasında eski parsel numarasının yazılmış olması bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan Mahkeme kararının sair hususlar incelenmeksizin BOZULMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
04.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.