"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
KARAR : Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Çarşamba 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 257 ada 18 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazların davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vd. vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz arsa vasfında olup, emsaller ile taşınmazın konumu, yüzölçümü dikkate alınarak değerinin tespit edilmesi gerektiğini, yargılama gideri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; taşınmazın arsa vasfında olduğunu, %300 objektif değer artırıcı unsur ilave edilerek taşınmazın değerinin belirlenmesini, m² birim değerinin 550,00 TL civarında olduğunu, üzerindeki yapı ve ağaçların bedelinin de tespit edilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalılara ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın değerinin yüksek belirlendiğini, hükme esas alınan ek bilirkişi raporunda taşınmazın bir kısmının kapama fındık bahçesi olduğu belirtildiğinden bu duruma göre hesaplama yapılması gerektiğini, davacı idare lehine vekalet ücreti hükmedilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
2. Davalı ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmaz üzerindeki evin ...'e, kamelyanın ise ...'e ait olduğu beyan edilmesine rağmen bilirkişiler tarafından bu ayrım yapılmadan tüm davalılara düşecek şekilde bedel tespiti yapıldığını, kapitalizasyon faizinin %3 alınması gerektiğini, fındık kg satış fiyatı ile verimin düşük alındığını, yapı bedellerinin düşük belirlendiğini, taşınmazın değerinin de düşük belirlendiğini ileri sürmüştür.
3. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmazın değerinin düşük belirlendiğini, düzenleme ortaklık payının fazla alındığını, fındık ocakları değerinin düşük belirlendiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer belirlenmesinde; taşınmaz üzerindeki fındık ağaçlarına, fındık gelirinden münavebe ürünlerinin geliri düşülmek suretiyle bedel tespit edilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle taraf vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
2. Davalı ... vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
3. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasında kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı idare ve davalı ... vd. vekillerinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Arsa niteliğindeki ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 257 ada 18 parselsayılı taşınmazın zeminine 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak; üzerindeki fındık ağaçlarına kapama fındık net gelirine göre belirlenen bedelden mutad münavebe ürününe göre belirlenen bedel indirilmek suretiyle değer biçilmesinde ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalı tarafa ödenmesine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Buna karşın davalı ... vd. vekili 14.02.2018 tarihli celsede, taşınmaz üzerindeki binanın davalı ... ...'e, kamelyanın ise davalı ...'e ait olduğunu belirttiği, diğer davalı ... vekilinin ise bu durumu kabul ettiği hâlde, yapı bedellerinin tüm davalılara ödenmesine karar verilmesi,
4. İlk karar ile üçer aylık vadeli hesaba nemalandırılarak karar kesinleştiğinden ödenmesine karar verilen 845.220,29 TL bedelin 15.06.2021 tarihli ikinci karar ile davalılara derhal ödenmesine karar verildiği hâlde, ilk karar tarihine kadar faiz işletilmesi ve ikinci karar ile depo edilen fark 269.132,24 TL'ye de ikinci karar tarihine kadar faiz işletilmesi gerekirken son karar tarihine kadar işletilmesi,
5. İkinci karar ile fazladan depo edilen bedelin davacı idareye iade edilmesi yönünde hüküm kurulmaması bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hataların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Taraf vekillerinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının;
a) (3) numaralı bendinde yer alan "ilk karar tarihi olan 21.05.2019" ile "ikinci karar tarihi olan 07.03.2022" ibarelerinin çıkartılmasına yerine "ikinci karar tarihi olan 15.06.2021” ibaresinin yazılmasına,
b) (4) numaralı bendin sonuna gelecek şekilde "Davalılardan ... ve ...'e zemin ve ağaç bedelleri haricinde ...'e 139.061,00 TL bina, ...'e ise 1.468,00 TL kamelya bedellerinin ödenmesine," ibaresinin yazılmasına,
c) Ayrı bir bendi olarak "Davacı idare tarafından fazladan depo edilen 6.846,00 TL bedelin davacı idareye iadesine" ibaresi eklenmek suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalılardan peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,13.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.