"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
KARAR : Esastan ret/Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : ...(Ankara) 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın tapudan yol olarak terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun davacı idare yönünden esastan reddine, davalı yönünden kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Ankara ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 124724 ada 8 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın tapudan yol olarak terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekilinin cevap dilekçesinde özetle; davacı kurumla arasında uzlaşma sağlanamadığını, taşınmaza rayiç bedellerden çok düşük bedel tespit edildiğini, taşınmazın arsa niteliğinde olduğunu, taşınmazın konumu, nitelikleri ve emsalleri dikkate alındığında m² birim fiyatının çok düşük olduğunu, arta kalan alanda değer azalışının çok fazla olacağını ileri sürerek taşınmazın gerçek karşılığının ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin ve kamulaştırmadan arta kalan 124724 ada 9 parsel sayılı taşınmazda kamulaştırma nedeniyle oluşan değer azalışı bedelinin tespiti ile kamulaştırma bedelinin kıymet takdir raporunda idarece belirlenen bölümünün derhal davalıya ödenmesine, fark bedelin ise karar kesinleştiğinde ödenmek üzere vadeli hesaba alınmasına, dava konusu 124724 ada 8 parsel sayılı taşınmazın davalı adına kayıtlı tapu kaydının iptali ile yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; yüksek bedel belirlendiğini, münavebenin hatalı uygulandığını, kapitalizasyon faiz oranının %5 olması gerektiğini, objektif değer artışı uygulanmaması gerektiğini, kalan kısımda değer azalışı olamayacağını ve lehlerine vekalet ücretine hükmedilmemesinin hatalı olduğunu ileri sürmüştür.
2. Davalı vekili ise istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arsa vasfında olduğunu, arazi olarak değerlendirilmesi halinde ise münavebenin hatalı alındığını, kapitalizasyon faiz oranının %3 alınması gerektiğini, objektif değer artış oranının da düşük alınmak suretiyle az bedel tespit edildiğini, kamulaştırmadan arta kalan alanda daha fazla değer kaybı olduğunu, bu bölümün de kamulaştırılması gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arazi niteliğindeki taşınmaza gelir metodu esas alınarak değer biçilmesi doğru bulunarak, Daireleri ve Yargıtay denetiminden geçen dava dosyalarında uygulanan objektif değer artış oranları ile dava konusu taşınmazın konumu, yola ve yerleşim yerine mesafesi nazara alındığında hükme esas alınan bilirkişi raporunda belirlenen çıplak birim değerine %100 oranında objektif değer artışı uygulanmak ve kamulaştırmadan arta kalan 124724 ada 9 parsel numarasını alan bölümün yüzölçümü ve geometrik durumu ile niteliği gözetildiğinde bu bölümde %100 oranında değer azalışı olacağı kabul edilmek suretiyle ilk oturumda 49.685,07 TL fark bedel davacı idare tarafından ilgili banka şubesine yatırılmış ise de yargılama aşamasında bu bölümünde davacı idare tarafından kamulaştırıldığı ve bu kısma yönelik kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davası açıldığı anlaşıldığından bu bölüme değer kaybı verilmemiş, daha önce yatırılan bu miktar dikkate alınmak suretiyle kamulaştırma fark bedelinin yatırılmasına ve ödemeye ilişkin yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiş, ilave olarak kamulaştırmadan arta kalan bölüm için kamulaştırma kararı alınmış ve bedel tespiti ve tescile ilişkin dava açılmış olsa da eldeki davada bedelin tespiti ile tescile karar verilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları ile 12 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki Ankara İli, ... İlçesi, ... Mahallesi 124724 ada 8 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca gelir metodu esas alınarak; dava konusu taşınmazın konumu, yola ve yerleşim yerine mesafesi nazara alındığında hükme esas alınan bilirkişi raporunda belirlenen çıplak birim değerine %100 oranında objektif değer artışı uygulanmak ve kamulaştırmadan arta kalan 124724 ada 9 parsel numarasını alan bölümün yüzölçümü ve geometrik durumu ile niteliği gözetildiğinde bu bölümde %100 oranında değer azalışı olacağı kabul edilse de bu bölümün de davacı idare tarafından kamulaştırıldığı ve bu kısma yönelik kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davası açıldığı anlaşıldığından bu bölüme değer kaybı verilmemesinde isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalıdan peşin alınan temyiz karar harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
02.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.