"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
Taraflar arasında görülen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma konusu irtifak hakkı karşılığının tespiti ile bu hakkın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare ve davalılar ... vd. vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usûl eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 103 ada 4 ve 11 parsel sayılı taşınmazların irtifak hakkı bedelinin tespiti ile bu hakkın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalıya ödenmesine, irtifak hakkının davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde; kamulaştırma bedelinin yüksek hesaplandığını, hükme esas alınan bilirkişi raporunda davaya konu 103 ada 4 parsel için değer düşüklüğü oranının yüksek belirlendiğini, kapitalizasyon faiz oranı %5 ve üzeri alınması gerekirken %4 alınmasının hukuka aykırı olduğunu, irtifak alanı taşınmazın geneline kıyaslandığında taşınmazların tamamına yakınının rahatlıkla kullanılabilmekte ve bu yönde herhangi bir tasarrufu engellememekte olduğunu, davacı idare lehine vekâlet ücreti takdir edilmemesinin hatalı olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalılar ... vd. vekili istinaf dilekçesinde; dava konusu taşınmazlar için belirlenen m² birim değerinin düşük belirlendiğini, Bölge Adliye Mahkemesinin ilk ve ikinci kaldırma kararının çeliştiğini, taşınmazlar ile çok yakın konumda olan 106 ada 3 ve 4 parsel ile 112 ada 1 parsel sayılı taşınmazlara 2016 yılı itibarıyla 160,00 TL değer takdir edildiğini, yüksek gerilim hattının geçtiği alan ve güzergah dikkate alındığında değer düşüklüğü oranının tespit edilenden çok daha yüksek olması gerektiğini, değer düşüklüğü oranının %50 alınması gerektiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
3.Davalı ... vd. vekili istinaf dilekçesinde; kamulaştırma bedelinin düşük belirlendiğini, Bölge Adliye Mahkemesinin birinci ve ikinci kararının çelişkili olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmazlara emsal Karşılaştırması yolu ile değer belirlenmesinde, emsal taşınmaz ile yapılan usulüne uygun karşılaştırmada, resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek binalara, yaş, cins ve verim durumlarına göre de ağaçlara maktuen karşılık saptanmasında, taşınmazların nitelikleri, yüzölçümleri, geometrik durumları ve enerji nakil hattı güzergahlarına göre belirlenen değer düşüklüğü oranlarında ve davacı idare yararına vekâlet ücreti takdir edilmemesinde isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalı ... vd. vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekilinin katılma talepli temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vd. vekili temyiz dilekçesinde; her ne kadar İlk Derece Mahkemesi kararı kesinleştirilmiş ise de Bölge Adliye Mahkemesi kararının kendilerine tebliğ edilmediğini, bu nedenle süresi içinde temyiz dilekçesini sunduklarını belirtip istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırma konusu irtifak hakkı karşılığının tespiti ile bu hakkın davacı idare adına tescili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanun’un (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2.2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmazların zeminine 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesi yöntem itibarıyla doğru olduğu gibi, resmi birim fiyatları esas alınıp, yıpranma payı da düşülerek yapıya; üzerindeki fındık ağaçlarına kapama fındık net gelirine göre belirlenen bedelden mutad münavebe ürününe göre belirlenen bedel indirilmek suretiyle değer biçilmesinde ve aynı Kanun'un 11 inci maddesinin son fıkrası uyarınca taşınmaz malın niteliği, tamamının yüzölçümü, geometrik durumu ve enerji nakil hattı güzergahı dikkate alınarak değer düşüklüğü oranı belirtilmek suretiyle irtifak hakkı karşılığının tespit edilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre; davacı idare ve bir kısım davalılar vekillerinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Aynı bölgeden intikal eden ve Dairemizin 2019/6007 Esas sayılı ilamı ile denetimden geçen, dava konusu taşınmaza yakın mesafede bulunan 102 ada 12, 104 ada 1 ve 104 ada 4 parsel sayılı taşınmazlar için 26.01.2017 değerlendirme tarihi itibarıyla 160 TL/m² değer biçildiği ve bu kararın Dairemiz denetiminden geçerek onandığı dikkate alındığında, dava konusu taşınmaz için 23.06.2017 değerlendirme tarihi itibarıyla 75,00 TL/m² değer biçilmesi suretiyle yakın konumda bulunan parsellere ilişkin bedellerden ayrılma nedenleri konusunda bilirkişi heyetinden ek rapor alınıp, sonucuna göre karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi doğru görülmemiştir.
5. Kabule göre de, 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesine 6459 sayılı Kanun’un 6 ncı maddesi ile eklenen hüküm uyarınca, dava dört ay içerisinde sonuçlandırılamadığından, tespit edilen kamulaştırma bedeline 24.10.2017 tarihinden ilk karar tarihi olan 06.03.2018 tarihine kadar faiz işletilmesi gerekirken yazılı şekilde faiz hükmünün kurulmaması bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare ve bir kısım davalılar vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davacı idare ve davalı ... vd.'den peşin alınan temyiz harçlarının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
22.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.