"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma konusu daimi ve geçici irtifak hakkı bedelinin tespiti ve kullanım hakkının davacı idare adına, irtifak hakkının ise Hazine adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ve davalı ... vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun davacı idare yönünden esastan reddine, davalı ... vekilinin yönünden ise kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; ... ili, ... ilçesi ... Mahallesi 182 parsel sayılı taşınmazın 178,98 m²lik kısmının 2 yıllık geçici irtifak hakkı, 183 parsel sayılı taşınmazın 842,79 m²lik kısmının mülkiyet ve 174 parsel sayılı taşınmazın 216,93 m²lik kısmının 2 yıllık geçici irtifak hakkı, 175 parsel sayılı taşınmazın 668,85 m²lik kısmının mülkiyet bedelinin tespiti ve kullanım hakkının davacı idare adına, irtifak hakkının ise Hazine adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; dava konusu taşınmazların üzerinden boru hattı geçirilmesi nedeniyle kamulaştırma kararı verildiğini, acele kamulaştırma neticesinde bedel tespiti yaparak bilirkişi raporunda çıkan meblağın müvekkillerinin hesabına yatırıldığını, söz konusu bilirkişi raporunda taşınmaz üzerindeki ağaçların dikkate alınmadığını, değerin yanlış hesaplandığını, taşınmazların gerçek değerinin tespit edilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma konusu daimi ve geçici irtifak hakkı bedelinin tespiti ile kullanım hakkı davacı idare adına, irtifak hakkının ise Hazine adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalı ... vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; kararın usul ve Kanuna aykırı olduğunu, yeniden hüküm tesis edilmesi gerektiğini, taşınmazın değerinin saptanmasında münavebeye alınacak ürünler ve uygulanacak kapitalizasyon faizi yönünden taşınmazın sulu ya da kuru tarım arazisi niteliğinde olup olmaması önem taşıdığını, hükme esas raporlarda ... Ticaret Borsası verilerinden faydalanıldığına ilişkin bilgi mevcut olup bu veriden ne ölçüde yararlanıldığınında açıklanmadığını, mahkeme kararında kapitalizasyon faiz oranının % 5 olarak alınmasının hatalı olduğunu ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
2.Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişilerin hesaplama yaparken bademin kilogram fiyatını ve verimini düşük gösterdiğini, dava konusu (13 nolu parsel) 175 parselde badem ağacı olmasına rağmen ilk bilirkişilerce tutanak altına alınmaması nedeniyle müvekkilinin badem ağaçlarının hesaplamaya katılmadığını, davalı tarafın kamulaştırmaya gerekçe gösterdikleri boru hattı projesinin tamamlanmış durumda olduğunu, söz konusu projeye konu borular 175 parsel sayılı taşınmazın 20 metreden fazla ilerisinden geçtiğini, projede boru hatının müvekkilin (13 nolu parsel) 175 parselinden geçtiği belirtmiş ise de fiili olarak hiç bir şekilde müvekkile ait taşınmazdan geçmediğini ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arazi niteliğindeki taşınmazlara olduğu gibi kullanılması hâlinde getireceği net gelir esas alınarak değer biçilmesinin 2942 sayılı Kanun'un değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği, uygulanan münavebenin uygun olduğu, hükme esas alınan bilirkişi raporunda uygulanan kapitalizasyon faiz oranının taşınmazın nitelik ve konumuna uygun düştüğü, taşınmazın niteliği, tamamının yüzölçümü, geometrik durumu ve boru hattı güzergâhı dikkate alınarak değer düşüklüğü oranı belirtilmek suretiyle daimi ve geçici irtifak hakkı karşılığının tespit edilmesinde bir isabetsizlik görülmediği, ancak Anayasa Mahkemesinin 27/11/2020 tarihli ve 31317 sayılı Resmî Gazetede yayınlanan 2018/104 Esas, 2020/39 Karar sayılı kararı gereğince fark bedelin nemalarıyla birlikte davalılara hisseleri oranında derhal ödenmesine, karar verilmesi gerektiğinden yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2.2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Arazi niteliğindeki ... ili, .../... İlçesi, ... Mahallesi, 182, 174 ve 175 parsel sayılı taşınmazlar ile kapama badem bahçesi niteliğindeki 183 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı taşınmazın Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca net geliri esas alınarak değer biçilmesine ve aynı Kanun'un 11 inci maddesinin son fıkrası uyarınca taşınmaz malın niteliği, tamamının yüzölçümü, geometrik durumu ve boru hattı güzergâhı dikkate alınarak değer düşüklüğü oranı belirtilmek suretiyle daimi ve geçici irtifak hakkı karşılığının tespit edilmesi yerindedir.
3.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
30.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.