"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalılar vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 161 ada 5 parsel ve 278 ada 14 parsel sayılı taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın müvekkili idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar ... vd. vekilinin cevap dilekçesinde; dava konusu taşınmazlara kıymet takdir komisyonunca taktir edilen dönüm başı 27.000 TL bedelin çok düşük olduğunu, dava konusu taşınmazın tapu kaydında görüleceği üzere dava konusu yerde kapama kayısı bahçesi vasfında tarım arazisi olduğunu, söz konusu yolun müvekkilerinin bir bahçesinin tamamını diğerinin bir kısmını kapsadığını, söz konusu yol sebebiyle bahçelerden biri tamamen yola gideceğinden buradaki tarım faaliyetinin de büyük oranda kaybolacağını, bu nedenle kıymet takdir komisyonunca belirlenen bedelin çok düşük olduğunu, müvekkilinin her yıl bu bahçeden kıymet takdiri komisyonu tarafından belirlenen bedelden daha fazla gelir elde ettiğini, müvekkilinin arazisinin sulu arazi vasfında olduğunu, taşınmazların hava alanı yoluna cepheli olduğunu, ... Erhaç Havalimanı üzerinde bulunan bahçenin ...'nın gelişmeye başladığı en gözde yeri olduğunu, dava konusu taşınmazların konum itibari ile ...'nın gelişmeye başladığı İkizce Mahallesine oldukça yakın olduğunu, ... Belediyesinin ve ... Büyükşehir Belediyesinin alt yapı hizmetlerinden faydalandığını, taşınmazların yüzeyi ve biçiminin düzgün olduğunu, kamu kurumlarının yeni yapılaşma alanlarına yakın olduğunu, taşınmazların gerçek değerlerinin tespit edilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalılara ödenmesine, dava konusu taşınmazların davalı adına olan tapu kaydının iptali ile kamulaştırılan taşınmazların davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; hükme esas alınan bilirkişi raporunun objektif kriterlerden uzak olduğunu, bilirkişi kurullarınca kamulaştırılacak taşınmazların arsa olarak kabulü halinde kamulaştırma gününden önceki özel amacı olmayan emsal satış değerinin esas alınarak taşınmaz değerinin tespit edilmesi gerektiğini, taşınmazların m² birim fiyatının hak edilen bedelin çok üzerinde olduğunu, objektif değer artışının çok yüksek olduğunu, faiz hükmünün hatalı olduğunu, davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek ilk Derece Mahkeme kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
2.Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; hükme esas alınan bilirkişi raporunda kıymet takdirinin düşük tespit edildiğini, taşınmazların arsa olarak değerlendirilmesi gerekirken, kapama kayısı bahçesi olarak değerlendirmeye alınmasının hak kaybına yol açtığını, emsallerin hatalı belirlendiğini, taşınmazların vasfı konusunda hatalı sonuca varıldığını, ileri sürerek İlk Derece Mahkeme kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
3.Davalılar ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle;dava konusu taşınmazların tek bir parça olarak kullanıldığını ve esasında tek bir kayısı bahçesi olduğunu, toplulaştırma işlemleri ile taşınmazda bölünme olduğunu, taşınmazlardan birinin yol ve altyapı hizmedinden yararlanmadığına değinilerek daha değersiz gibi gösterilmeye çalışıldığını, seçilen emsalin dava konusu taşınmaza uygun olmadığını, arsa olarak nitelendirilmesi gereken taşınmazların nihayetinde arsa olarak değerlendirildiğini, fakat arazi iken biçilen değer ile arsa haline biçilen değer arasında tatmin edici ve gerçek bir fark elde edilemediğini, ileri sürerek İlk Derece Mahkeme kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmazlara emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinin 2942 sayılı Kanun'un değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediğinden davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalılar vekillerinin istinaf başvurularının kısmen kabulü ile faiz ve ödeme yönünden hüküm düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde;dava konusu taşınmazların arazi vasfında olduğunu, hükme esas alınan bilirkişi raporunda arsa olarak değer biçilmişse de emsal bilgileri getirtilmeden ve rapor denetlenmeden tespit edilen bedelin usul ve kanuna uygun olmadığını, idare lehine vekâlet ücreti verilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2.Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde; dava konusu taşınmazların bedelinin düşük belirlendiğini, ayrıca davalılar lehine takdir edilen vekâlet ücretinin Bölge Adliye Mahkemesi karar tarihi itibarıyla yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
3.Davalılar ... vd. vekili temyiz dilekçesinde; dava konusu taşınmazların bedelinin düşük belirlendiğini ayrıca davalılar lehine takdir edilen vekâlet ücretinin Bölge Adliye Mahkemesi karar tarihi itibarıyla yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Arsa niteliğindeki ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 161 ada 5 parsel ve 278 ada 14 parsel sayılı taşınmazların 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak zeminine; üzerlerindeki ağaçlara ise yaş, cins ve verim durumu dikkate alınmak suretiyle değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı idare vekilinin tüm, davalılar vekillerinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4.Davalılar lehine Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca vekâlet ücretine hükmedilmesi gerekirken, İlk Derece Mahkemesinin karar tarihi itibarıyla yürürlükte olan tarifeye göre vekâlet ücreti belirlenmesi bozmayı gerektirir
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Davacı idare vekilinin tüm, davalılar vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2.Davalılar vekillerinin Bölge Adliye Mahkemesi kararına yönelik temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının (7) numaralı bendinde yer alan ''3.400,00'' sayısının çıkartılarak yerine ''9.200,00'' sayısının yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalılardan peşin alınan temyiz harcının istek halinde iadesine, davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
22.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.