"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 39. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi tarafından verilen kararın, davalı ... vekili ile davalı ... vekiline 25.07.2022 tarihinde tebliğ edildiği, davalı ... vekilinin temyiz dilekçesini 07.09.2022, davalı ... vekilinin temyiz dilekçesini 09.09.2022 tarihinde 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 361 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen 2 haftalık temyiz süresi geçirildikten sonra verdiği; 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesine göre açılan eldeki dava 6100 sayılı Kanun'un 103 üncü maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca ivedi işlerden olup adli tatilde sürelerin işleyeceği anlaşılmakla, davalı ... vekili ile davalı ... vekilinin temyiz dilekçelerinin reddine karar vermek gerekmiştir.
Davalı ...'nin yargılama devam ederken 05.09.2021 tarihinde vefat ettiği, vekâlet ilişkisinin ölümle sona erdiği anlaşılmakla, mirasçılarının temyiz dilekçesinini ve davacı idare vekilinin gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ... ilçesi, ... köyü 101 ada 1 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili ile yol olarak terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; acele el koyma dosyasında tespit edilen ve müvekkiline teklif edilen bedelin çok düşük olduğunu, dava konusu taşınmazın Arnavutköy Merkeze çok yakın ve etrafında yapılaşmanın bulunduğu bir yerde olduğunu, taşınmazın bulunduğu bölgenin son yıllarda hızla geliştiğini, dava konusu taşınmazın arsa olarak değerlendirilmesi gerektiğini belirterek, adil ve hakkaniyete uygun bir kamulaştırma bedeline hükmedilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tescili ile davacı idare lehine yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve bir kısım davalılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; objektif değer artırıcı unsurun ve kapitalizasyon faizinin bilirkişilerce hatalı değerlendirildiğini, muhdesat bedelinin hak sahipliğini mahkeme huzurunda ispatlayacak muhdesat sahibine verilmesi gerektiğini, tapu sahiplerine dağıtılmasının hatalı olduğunu ileri sürerek istinaf isteminde bulunmuştur.
2.Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; davaya konu taşınmazın arsa olarak değerlendirilmesi gerektiğini, müvekkile ait taşınmazın değerinin rayiç bedelinin oldukça altında olması sebebi ile kararın hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek istinaf isteminde bulunmuştur.
3.Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; davaya konu taşınmazın arsa olarak değerlendirilmesi ve sundukları emsaller gözetilerek kamulaştırma bedelinin tespit edilmesi gerektiğini, gelir metodu uygulanırken üretim maliyetlerinin yüksek, satış fiyatları ve verim miktarlarının düşük hesaplandığını, uygulanan objektif değer artışının çok düşük olduğunu belirterek yerel mahkeme kararının kaldırılarak adil ve hakkaniyete uygun bir kamulaştırma bedeline hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek istinaf isteminde bulunmuştur.
4.Davalılar Ramazan ve ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın değerinin tespiti amacıyla hazırlanan bilirkişi raporlarında taşınmazın değerinin eksik hesaplandığını, taşınmazın vasfının arsa niteliğinde değerlendirilmesi ve buna göre hesaplama yapılması gerektiğini, kabul anlamı taşımamakla birlikte taşınmazın tarla vasfında kabul edilmesi halinde de buğday-kavun hesabının eksik olduğunu ve taşınmazın verimli olması nedeniyle buğday ürününün hesaplamada nazara alınmaması gerektiğini ileri sürerek istinaf isteminde bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arazi niteliğindeki taşınmaza olduğu gibi kullanılması hâlinde getireceği net gelir esas alınarak değer biçilmesinin 2942 sayılı Kanun’un değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği, hükme esas alınan bilirkişi raporunda uygulanan kapitalizasyon faizi ile objektif değer artış oranlarının taşınmazın nitelik ve konumuna uygun düştüğü, mahkemece iade kararına uygun işlem yapıldığı, böylece Mahkeme kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu anlaşıldığından, istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek ve resen belirlenecek nedenlerle temyiz isteminde bulunmuştur.
2.Davalı ... mirasçıları vekili Av.... temyiz dilekçesinde özetle; eksik ve yanılgılı değerlendirme ile usul ve kanuna aykırı olarak bedel belirlendiğini, bilirkişi raporunda taşınmazın değerinin eksik hesaplandığını, taşınmazın arsa vasfında olduğunu, emsallerin çok altında bedel belirlendiğini, taşınmazın özelliklerine göre objektif değer artış oranının çok düşük alındığını, belirlenen bedelin hakkaniyete aykırı olduğunu ileri sürerek temyiz isteminde bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanun’un (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki İstanbul ili, Arnavutköy ilçesi, Tayakadın köyü 101 ada 1 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net geliri üzerinden bilimsel yolla değerinin tespit edilmesine, üzerinde bulunan yapılara ise resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek değer biçilmesine ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalı tarafa ödenmesine karar verilmesi yerindedir.
3.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
A.Davalı ... ve ... Vekillerinin Temyizi Yönünden,
Davalı ... ve ... vekillerinin temyiz dilekçelerinin süre yönünden REDDİNE,
B.Davacı İdare ve Davalı ... Mirasçıları Temyiz Yönünden,
Davacı idare ve bir kısım davalı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalı ... vd. den peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine, temyiz eden diğer davalılardan peşin alınan temyiz harçlarının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
10.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.